Ο πονοκέφαλος των δημάρχων

Το βράδυ της προπερασμένης Τρίτης, σε γωνιακό τραπέζι εστιατορίου στο Πάρκο

Ελευθερίας, τα ποτήρια τσούγκρισαν στον ήχο της ικανοποίησης.

Οι συνδαιτυμόνες της κ. Βάσως Παπανδρέου ­ όλοι τους δήμαρχοι υποστηριζόμενοι

από το ΠΑΣΟΚ ­ είχαν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι. Οι απαντήσεις που

πήραν στο «πρόβλημα» που τους απασχολούσε, στην ουσία… εξουδετέρωναν το

πρόβλημα.

Δεν ήταν τα οικονομικά της Αυτοδιοίκησης ­ που ο Γιάννος έχει βαλθεί να

περιορίσει και η Βάσω δεν το βάζει κάτω, αποφασισμένη όχι μόνο να μην του

περάσει, αλλά να δώσει τελικά κάτι παραπάνω από πέρυσι ­ το μείζον θέμα της

βραδιάς. Τη θέση του είχαν πάρει οι πληροφορίες περί αλλαγής του εκλογικού

συστήματος στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές. Με άλλα λόγια, οι σκέψεις

για εκλογή δημάρχου από την πρώτη Κυριακή με απλή πλειοψηφία (πιθανόν ποσοστού

42%-45%), κυρίως όμως η ενίσχυση του δημοτικού συμβουλίου με τρόπο ώστε το όλο

σύστημα να πάψει να είναι δημαρχοκεντρικό.

Κόκκινο πανί

Αυτό το τελευταίο ήταν και το κόκκινο πανί για τους αιρετούς του Α’ Βαθμού.

Γιατί μπορεί οι δήμαρχοι να κατακεραυνώνουν τον συγκεντρωτισμό του κράτους,

αλλά όταν πρόκειται για τον συγκεντρωτισμό της Αυτοδιοίκησης, εν ριπή οφθαλμού

ανακαλύπτουν και διαφορές και δικαιολογίες.

Οι αντιδράσεις που σημειώθηκαν από τον Δεκαπενταύγουστο και εντεύθεν υπήρξαν

και πολλές και έντονες. Το ενδεχόμενο τη θέση των αντιδημάρχων (που ορίζει ο

δήμαρχος) να πάρουν δημοτικοί σύμβουλοι εκλεγμένοι από το συμβούλιο, με

εξουσίες διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης, πλήρη απασχόληση και αμοιβή,

ένωσαν υπό τη σημαία της αντίδρασης δημάρχους όλων των αποχρώσεων. Οι οποίοι

το θεωρητικοποίησαν κιόλας: «Οδηγούμαστε σε δημάρχους-λόρδους, κατά το αγγλικό

σύστημα. Η Αυτοδιοίκηση θα χάσει σε αποτελεσματικότητα…». Μεσούντος του

θέρους, είναι χαρακτηριστικό πως ο πρόεδρος της ΤΕΔΚΝΑ κ. Γ. Μαστοράκος

συνεκάλεσε Δ.Σ. και προέτρεψε τα μέλη του να (σε ελεύθερη απόδοση) θυσιάσουν

τις διακοπές τους για να βρίσκονται σε αγωνιστική ετοιμότητα».

Τα μέτωπα

Το μέτωπο που πήγαινε να ανοίξει έπρεπε πάση θυσία να κλείσει και αυτό συνέβη

εκείνο το βράδυ του «δείπνου των 14», πράγμα που εμμέσως επιβεβαίωσε προχθές η

υπουργός μετά τη συνάντησή της με την ΚΕΔΚΕ: «Το εκλογικό σύστημα δεν

πρόκειται να αλλάξει στα βασικά του σημεία», αφήνοντας περιθώρια για επί

μέρους αλλαγές.

Ο χρονικός ορίζοντας των δύο μόλις χρόνων μέχρι τις επόμενες δημοτικές

εκλογές, ο κρίσιμος χαρακτήρας τους, ο εξαγγελθείς διάλογος για τη διοικητική

μεταρρύθμιση και η συγκυρία της συζήτησης για τη συνταγματική αναθεώρηση (που

αφορά και στην Αυτοδιοίκηση) απαιτούν από τώρα προσεκτικούς χειρισμούς.

Καθώς όλοι εκτιμούν ότι οι επόμενες εθνικές εκλογές θα γίνουν το 2003 (αφού το

2004 η χώρα θα ασχολείται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες), γίνεται φανερό ότι οι

δημοτικές – νομαρχιακές έναν χρόνο νωρίτερα θα είναι ή μπορούν να

χρησιμοποιηθούν πολιτικά ως πρόκριμα για τις βουλευτικές. Και αυτό σημαίνει

ότι όλοι φροντίζουν από τώρα…

Είναι χαρακτηριστική η κινητικότητα που επεδείχθη τις τελευταίες ημέρες εν

όψει της συζήτησης που γίνεται σήμερα στο Ηράκλειο Κρήτης για τον συνταγματικό

προσδιορισμό των βαθμών Αυτοδιοίκησης. Η Βάσω Παπανδρέου και ολόκληρος ο

Τομέας Αυτοδιοίκησης του ΠΑΣΟΚ έπεσαν πάνω στους δικούς τους δημάρχους και

νομάρχες για να εξασφαλίσουν την έκφραση κοινής γραμμής. Σημείο τριβής ο

χωροταξικός προσδιορισμός του Β’ Βαθμού Αυτοδιοίκησης. Οι δήμαρχοι και το

υπουργείο τον θέλουν σε μια σαφώς μεγαλύτερη έκταση από αυτήν του σημερινού

νομού και οι νομάρχες αντιδρούν. Με προεξάρχοντα, από πλευράς του ΠΑΣΟΚ, τον

νομάρχη Θεσσαλονίκης κ. Κ. Παπαδόπουλο, ο οποίος «απειλεί θεούς και δαίμονες»,

αναγκάζοντας τον πρόεδρο της ΚΕΔΚΕ κ. Π. Κουκουλόπουλο (που έχει πλήρως

αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τη Βάσω Παπανδρέου) να φθάσει μέχρι τον Άκη

Τσοχατζόπουλο.

Διάλογος

Και όπως όλα δείχνουν, η γραμμή που προκρίνεται είναι η συνταγματική

αναγνώριση δύο βαθμών Αυτοδιοίκησης, ο πρώτος σε επίπεδο δήμων, ο δεύτερος

χωρίς προσδιορισμό, πράγμα που θα επιτρέψει αργότερα τη μείωση του αριθμού των

σημερινών Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Πόσο αργότερα;

Σε κάθε περίπτωση μετά τις επόμενες νομαρχιακές εκλογές. Προηγείται ο

διάλογος. Εν τέλει, ακόμα και αν καταλαβαίνει κανείς ότι το σημερινό σχήμα δεν

λειτουργεί, μόνον αν είναι πολιτικά αφελής θα βγει να το παραδεχθεί, έξι μόλις

χρόνια μετά τη θεσμοθέτησή του. Και η κ. Βάσω Παπανδρέου δεν είναι. Πόσο

μάλλον που δεν συνδέει την αποτυχία μόνο με την έκταση, αλλά και με τις

αρμοδιότητες και τους πόρους. Θέματα που θέλει σαφώς να οριοθετήσει και

προσδιορίσει μέχρι το τέλος του χρόνου μέσα από τη «Χάρτα Αυτοδιοίκησης».

Χώρια που θα ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων (βουλευτών, νομαρχών και τοπικών

παραγόντων) αν προχωρούσε σήμερα και θα χρεωνόταν εξ ολοκλήρου τα αποτελέσματα

των τοπικών εκλογών.

Επομένως, τι μπορεί να γίνει μέχρι τις εκλογές; Ασφαλώς υπάρχουν περιθώρια για

μείωση του αριθμού των 13 σημερινών περιφερειών, του αριθμού των

«Καποδιστριακών» δήμων (στις νησιωτικές περιοχές), ένα ερώτημα για την

κατάργηση της Υπερνομαρχίας Αθηνών – Πειραιώς και ασφαλώς οι μητροπολιτικές

λειτουργίες σε Αθήνα – Θεσσαλονίκη.

Σε αυτό το τελευταίο θέλει να ρίξει το βάρος της η κ. Βάσω Παπανδρέου, μόνο

που ο παράγοντας Αβραμόπουλος αναγκαστικά το… κουτσουρεύει. Τα περίφημα

«Μητροπολιτικά Κέντρα» (με δικά τους εκλεγμένα όργανα διοίκησης) θα

συρρικνωθούν σε μητροπολιτικές λειτουργίες ­ πιθανότατα με ευθύνη της ΤΕΔΚΝΑ.

Η δικαιολογία: «Να αποκτήσει πρώτα ο κόσμος συνείδηση των υπερτοπικών

λειτουργιών». Ο πραγματικός λόγος (και φόβος): ε, δεν θα κάνουμε τον

Αβραμόπουλο πρωθυπουργό της μισής Ελλάδας και τον Σημίτη της άλλης μισής…

Ο Δ. Αβραμόπουλος

Ο παράγοντας Αβραμόπουλος απασχολεί το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία, αφού είναι

γνωστό ότι ο ρόλος του ως δημάρχου τελειώνει πλέον. Πόσο και πώς θα αποδώσουν

οι σχέσεις που έχει αναπτύξει με δημάρχους σε όλη τη χώρα και τι μπορεί αυτό

να σημαίνει εκλογικά και για τα δύο κόμματα ­ κυρίως για την αξιωματική

αντιπολίτευση; Και σε κάθε περίπτωση, μετά τον Αβραμόπουλο, στην Αθήνα τι;

Πληροφορίες λένε ότι η κ. Ντόρα Μπακογιάννη δεν θα έλεγε όχι στην πρόκληση της

πρώτης γυναίκας δημάρχου της Αθήνας, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι τα

πράγματα γι’ αυτήν στο προσεχές συνέδριο της Ν.Δ. δεν θα πάνε… δεξιά. Σε μια

τέτοια περίπτωση, στο ΠΑΣΟΚ από τώρα σκέπτονται ότι καλό θα ήταν να μην

αντιπαραθέσουν ένα πρόσωπο-φίρμα, αλλά ένα πρόσωπο που να μπορεί κατ’ αρχήν να

συσπειρώσει την κομματική βάση και να είναι εκφραστής μιας άλλης πολιτικής.

Ευελιξία

Την ίδια στιγμή, στο κυβερνών κόμμα φαίνεται να κερδίζει ολοένα και

περισσότερο έδαφος η αντίληψη ότι δεν πρέπει να δοθεί κεντρικά κανένα χρίσμα

σε κανέναν υποψήφιο δήμαρχο, τουλάχιστον, πλην των τριών μεγάλων πόλεων. Μια

τέτοια τακτική θα μειώσει τις εσωκομματικές αντιπαραθέσεις (και τον αριθμό των

«ανταρτών» που τόσα δεινά επέφεραν την τελευταία φορά), θα εξασφαλίσει

ευελιξία στις συμμαχίες και θα επιτρέψει στο κόμμα να μη χρεωθεί εξ ολοκλήρου

ενδεχόμενα άσχημα αποτελέσματα.

Στον Συνασπισμό

Στην Κουμουνδούρου τα πράγματα, ως συνήθως, είναι μπλεγμένα. Το δίπολο «θα

εντάξουμε την πολιτική των συμμαχιών μας στις τοπικές εκλογές σε μια ευρύτερη

πολιτική συμμαχιών με το ΠΑΣΟΚ» ή «θα επιδιώξουμε συμμαχίες μόνο στους δήμους

επιλέγοντας την αυτόνομη κάθοδο στις Νομαρχίες και σε Αθήνα, Πειραιά,

Θεσσαλονίκη, αποσκοπώντας σε μια αξιοπρεπή καταγραφή της πολιτικής μας

δύναμης», διχάζει τα στελέχη του, τα οποία άρχισαν εδώ και ένα μήνα να

ασχολούνται με το θέμα.

Προς το παρόν, το μόνο που κερδίζει έδαφος είναι η αυτόνομη κάθοδος στις τρεις

πόλεις, με υποψήφιους προβεβλημένα στελέχη του κόμματος, καθώς όλοι συμφωνούν

πως το «πείραμα Δαμανάκη» υπήρξε αποτυχημένο.

Πάντως, για τον Συνασπισμό οι τοπικές εκλογές του 2002 θεωρούνται η τελευταία

ευκαιρία: «Ή θα τελειώνουμε ή θα έχουμε μια αξιοπρεπή εμφάνιση», πράγμα που θα

δείξει μια τάση ανάκαμψης του Συνασπισμού και θα τον οδηγήσει με άλλον αέρα

στις βουλευτικές εκλογές.