Το συζητούσαμε παλιά σαν ανέκδοτο, με τον τίτλο «Μαραθώνιος στο Ιράν». Και με δεδομένο τον συμβολισμό του αγώνα, λέγαμε με σιγουριά ότι το Ιράν είναι η μόνη χώρα στον κόσμο στην οποία ποτέ δεν θα γίνει Μαραθώνιος. Κι όμως, την άνοιξη του 2016 ένα τουριστικό γραφείο το τόλμησε, διοργάνωσε και πραγματοποίησε τον πρώτο Μαραθώνιο κοντά στην αρχαία Περσέπολη. Ο αγώνας αυτός ωστόσο δεν είχε διαφημιστεί καθόλου και όταν το έμαθα ήταν πολύ αργά. Φέτος, η διοργάνωση μεταφέρθηκε στην πρωτεύουσα Τεχεράνη, δίνοντάς μου τη δυνατότητα να συνδυάσω τον ετήσιό μου ανοιξιάτικο Μαραθώνιο με ένα ταξίδι για τουρισμό σε μια από τις ομορφότερες –και δυστυχώς παρεξηγημένες –χώρες της Μέσης Ανατολής.

Αρχές Απριλίου, λοιπόν, ύστερα από δέκα ημέρες περιπλάνησης στο φιλόξενο Κεντρικό Ιράν σε πόλεις, ερήμους, χωριά, τζαμιά, κήπους και παζάρια, επιστρέφω στην Τεχεράνη δύο ημέρες πριν από τον αγώνα, ψάχνοντας απεγνωσμένα μακαρονάδες σε μια χώρα όπου το εθνικό φαγητό είναι το κεμπάπ και τα ζυμαρικά είναι τόσο δυσεύρετα όσο σχεδόν και το αλκοόλ. Η προμαραθώνια υδατανθράκωση επετεύχθη τελικά με ρύζι, αλλά δεν ήταν αυτή η μοναδική ιδιαιτερότητα του Μαραθωνίου της Τεχεράνης.

Την παραμονή του αγώνα ψάχνοντας τη γραμματεία και την «expo» του αγώνα, θα τα βρω και τα δύο στο πρόσωπο του συμπαθέστατου κυρίου Σάντι. Στη ρεσεψιόν ενός ξενοδοχείου, κάνει τη δουλειά που σε άλλους μαραθωνίους κάνουν περίπου καμιά εκατοστή εθελοντές. Τις αθλήτριες όμως περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη. Πολλές από αυτές έχουν έρθει στο Ιράν ειδικά για τον Μαραθώνιο, αλλά τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση αναγκάζει τη διοργάνωση να απαγορεύσει τη συμμετοχή των γυναικών στον Μαραθώνιο και στον αγώνα των 20 χλμ. επιτρέποντάς τους να τρέξουν μόνο 10.000 μ. Και αυτό όχι σε δημόσιο δρόμο, αλλά εντός του ολυμπιακού πάρκου με τους θεατές να περιορίζονται μόνο στον χώρο του τερματισμού. Η κινητικότητα των γυναικών στον χώρο του ξενοδοχείου που στεγάζει τη γραμματεία είναι έντονη και συζητούν πώς να αντιδράσουν. Αλλες συμβιβάζονται. Αλλες το ρισκάρουν και επιλέγουν να τρέξουν παράτυπα, δίπλα στους άνδρες. Και στις δύο περιπτώσεις, οφείλουν να καλύψουν πλήρως το σώμα τους όπως προστάζει η ισλαμική αμφίεση. Και υπό αυτές τις συνθήκες, πάντως, η συμμετοχή σε έναν αγώνα δρόμου είναι κάτι το πρωτοποριακό για τις γυναίκες στο Ιράν.

Η δεύτερη δυσάρεστη παρέμβαση της κυβέρνησης στη διοργάνωση είναι η κατάργηση της λέξης Μαραθώνιος από την επίσημη ονομασία του αγώνα, οπότε ο 1ος Μαραθώνιος Τεχεράνης έγινε 1ος Διεθνής Περσικός Δρόμος. Προφανώς κάποιος έχει σφυρίξει στους διοργανωτές ότι η λέξη Μαραθώνιος ουσιαστικά παραπέμπει στην αναγγελία της ήττας των Περσών από τους Ελληνες πίσω στο μακρινό 490 π.Χ. Εν μέρει, θα έλεγε κανείς, είναι κατανοητό. Θα διοργάνωναν άραγε ποτέ οι Γάλλοι έναν Αγώνα Δρόμου Βατερλώ;

Η προσπάθεια της διοργάνωσης για τον πρώτο πραγματικά διεθνή Μαραθώνιο στη χώρα δέχεται ακόμα ένα πλήγμα από την κυβέρνηση. Στους βρετανούς και αμερικανούς αθλητές που είχαν δηλώσει συμμετοχή δεν δίνεται βίζα εισόδου, ως αντίμετρα στους πρόσφατους νόμους του Τραμπ για όσους εισέρχονται στις ΗΠΑ από το Ιράν. Ετσι, η κυβέρνηση αλλάζει στην πράξη το σύνθημα της διοργάνωσης από Χτίζουμε Γέφυρες, Γκρεμίζουμε Φραγμούς (Building Bridges, Breaking Barriers), σε Χτίζουμε Φραγμούς, Γκρεμίζουμε Γέφυρες. Ακόμα κι έτσι, όμως, πρόκειται για ένα σημαντικό πρώτο βήμα για μια χώρα με ανύπαρκτη κουλτούρα στο τρέξιμο, μια και τα εθνικά της αθλήματα είναι η πάλη και το ποδόσφαιρο.

Ο αγώνας γίνεται Παρασκευή, κατά την επίσημη εβδομαδιαία αργία στο Ιράν, 7 Απριλίου. Αφετηρία, το ολυμπιακό πάρκο της Τεχεράνης, στα δυτικά περίχωρα της πόλης. Για μας τους ξένους, η υπέροχα πολύχρωμη ατμόσφαιρα πριν από την εκκίνηση είναι σχετικά οικεία. Αυτοί που φαίνονται ενθουσιασμένοι είναι οι Ιρανοί. Πρώτη φορά στη χώρα τους διεξάγεται ένα τόσο ανοιχτό στον κόσμο αθλητικό γεγονός, με περίπου 300 αθλητές από 40 χώρες.

Οι φωτογραφίες και οι σέλφι με αθλητές από όλο τον κόσμο δίνουν και παίρνουν. Πενήντα λεπτά πριν από την εκκίνηση μας ζητούν να αφαιρέσουμε τα νούμερα από τις μπλούζες επειδή η κυβέρνηση βρήκε νέους χορηγούς, οι οποίοι έχουν τυπώσει νέα bib, με άλλους αριθμούς! Αποτέλεσμα: ακόμα και σήμερα δεν υπάρχουν επίσημοι χρόνοι τερματισμού επειδή δεν είναι γνωστό ποια νούμερα αντιστοιχούν σε κάθε αθλητή! Το μπαμ δίνεται στις 7 το πρωί, ευτυχώς για μας, αφού σε 1.200 υψόμετρο που βρίσκεται η Τεχεράνη ο ανοιξιάτικος ήλιος είναι αρκετά καυτερός. Η διαδρομή έχει χαραχτεί στα περίχωρα της πόλης και αυτό είναι καλό για μας, γιατί έτσι αποφεύγουμε το καυσαέριο μιας από τις πιο ατμοσφαιρικά ρυπασμένες πόλεις του κόσμου. Είναι ωστόσο κακό για όσους θεατές ήθελαν να παρακολουθήσουν τους δρομείς, μια και πρακτικά τρέχουμε σε μη κατοικημένες περιοχές, δίπλα στον εντυπωσιακό πύργο Αζάντι.

Ξεκινάμε χαμογελαστοί: ανάμεσά μας, αγχωμένες οκτώ αθλήτριες που έχουν αψηφήσει την απαγόρευση και έχουν αποφασίσει να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα. Μέσα στη γιορτινή ατμόσφαιρα του αγώνα, πολλοί καταπιεστικοί κοινωνικο-θρησκευτικοί κανόνες της χώρας προσωρινά έχουν σπάσει: «Αποφεύγετε τα σορτς και τα έντονα χρώματα» συνιστούν στους άνδρες τουρίστες οι επίσημες Αρχές. Το ποτάμι των δρομέων όμως μετέτρεψε προσωρινά τον δημόσιο δρόμο σε ουράνιο τόξο. Οι Ολλανδοί, σαν από αντίδραση, τρέχουν μασκαρεμένοι σαν Μικρές Ολλανδέζες! «Μην ακουμπάτε ποτέ τις γυναίκες στο Ιράν» τονίζουν οι Αρχές. Πώς να αντισταθείς όμως να κάνεις χάι φάιβ στις λίγες, έστω, γυναίκες που παρακολουθούν τον αγώνα, ζητωκραυγάζοντας και χειροκροτώντας ενθουσιασμένες; Πώς να μη νιώθεις όμορφα τρέχοντας σε μια πόλη στην οποία οι δρόμοι κλείνουν πρώτη φορά για ένα διεθνές αθλητικό γεγονός και όχι για στρατιωτικές παρελάσεις όπως συνήθως;

Η ομορφιά αυτού του ιδιαίτερου αγώνα σε κάνει να παραβλέπεις τα αρκετά λάθη της διοργάνωσης. Νερό καταφέρνω να πιω μόλις στο 13ο χλμ. αφού στους προηγούμενους σταθμούς απλώς είχαν τελειώσει οι προμήθειες. Σε δύο σημεία πρέπει να καβαλήσουμε το διάζωμα του δρόμου, ενώ στη χιλιομετρική σήμανση κάτι δεν μου πήγαινε καλά. Τερματίζοντας το ρολόι μου γράφει 39 χιλιόμετρα· όπως αστειεύεται μετά ένας Ολλανδός «όλα τα GPS έπαθαν την ίδια βλάβη». Υστερα από μερικές ημέρες θα λάβουμε τη εξήγηση: οι Αρχές άλλαξαν τη διαδρομή την τελευταία στιγμή και «δεν πρόλαβαν να μας ειδοποιήσουν εγκαίρως».

Το εορταστικό κλίμα συνεχίζεται και μετά τον τερματισμό με πανηγυρικές τελετές απονομών (με καπνογόνα παρακαλώ). Δυστυχώς είμαι ο μόνος Ελληνας που συμμετείχε, αλλά, όπως μου θύμισαν αρκετοί, είμαι και ο πρώτος Ελληνας που τερμάτισε στον αγώνα! Πρώτος γενικής είναι ένας ιρανός αθλητής. Ωστόσο η ουσιαστική πρωτιά ανήκει στις γυναίκες που έτρεξαν άτυπα δίπλα μας. Ευτυχώς δεν αντιμετώπισαν πρόβλημα από τις Αρχές και η διοργάνωση, προς τιμήν της, τελικά τις συμπεριέλαβε στη λίστα των τερματισάντων. Οι υπόλοιπες γυναίκες τρέχουν τα «επίσημα» 10 χλμ. το απόγευμα. Πολλές από αυτές είχαν τρέξει πριν «κρυφά» 32 χλμ., έτσι ώστε να έχουν συμπληρώσει τα 42 χλμ. του Μαραθωνίου. Η εικόνα των αθλητριών να τρέχουν κάτω από τον ήλιο με ομοιόμορφα μακρυμάνικα μπλουζάκια και τις μαντίλες της διοργάνωσης, για κάποιον δυτικό είναι περισσότερο δυσάρεστη από ευχάριστη, αλλά όλες το είδαν σαν ένα σημαντικό πρώτο βήμα.

Σε δύο Ιρλανδές που περπάτησαν τη διαδρομή, χαρίζω το τζόκεΐ μου από τον Κλασικό Μαραθώνιο. Κατά σύμπτωση γράφει πάνω: «Ενας αγώνας για όλους». Αυτό εξάλλου είναι που ελπίζω να γίνει σύντομα το σύνθημα του Μαραθωνίου της Τεχεράνης, που έκανε φέτος το πρώτο του μεγάλο βήμα. Γιατί, τι άλλο είναι ο Μαραθώνιος, παρά αγγελιαφόρος μηνυμάτων νίκης και ελπίδας!

ΥΓ. Για όσους έλληνες δρομείς το σκέφτονται να συμμετάσχουν στον αγώνα του χρόνου, έχω να πω ότι το Ιράν είναι μια πανέμορφη και ασφαλής χώρα με εξαιρετικά μνημεία και απίστευτα ευγενικούς και φιλόξενους κατοίκους. Ο τουρισμός και ο αθλητισμός είναι, έτσι κι αλλιώς, οι ομορφότεροι τρόποι ώστε να βοηθηθεί μια χώρα για το άνοιγμά της στον υπόλοιπο κόσμο.

Ο Μανώλης Αβραμάκης είναι μαραθωνοδρόμος, υπερμαραθωνοδρόμος και… ταξιδευτής από το Ηράκλειο της Κρήτης

Τελευταία Νέα