Μια ασυνήθιστη δραστηριότητα παρατηρήθηκε το περασμένο Σάββατο στην ευρωπαϊκή γειτονιά των Βρυξελλών. Καμιά εκατοστή τύποι όλων των ηλικιών, των προελεύσεων και των κοινωνικών τάξεων, που επελέγησαν με κριτήριο την όσο το δυνατόν πιο πιστή αντιπροσώπευση του δημογραφικού προφίλ της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανέβηκαν στον έκτο όροφο του κτιρίου που φιλοξενεί την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, χωρίστηκαν σε επτά ομάδες και έλαβαν μέρος σε ένα πρωτότυπο πείραμα: έγραψαν σε πολύχρωμα χαρτάκια τα ζητήματα που κατά την άποψή τους πρέπει να συζητήσουν το επόμενο διάστημα οι ευρωπαίοι ηγέτες. Και στη συνέχεια άναψε η συζήτηση.

Το Πάνελ των Πολιτών ήταν η πρώτη εκδήλωση των Λαϊκών Διαβουλεύσεων που έχει προτείνει ο Εμανουέλ Μακρόν ενόψει των ευρωεκλογών του 2019. Οπως γράφει ο Charlemagne του Economist, ο οποίος ήταν παρών, έλαβαν μέρος από φινλανδοί κοινωνικοί λειτουργοί έως ρουμάνοι οικοδόμοι, έλληνες τουριστικοί πράκτορες και μαλτέζες νοικοκυρές. Ενας ιταλός συνταξιούχος επέκρινε την αδυναμία της χώρας του να διαχειριστεί τη ροή των προσφύγων. Η Τόμι από το Λουξεμβούργο υποστήριξε πως πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε θέματα όπως η σωτηρία των τραπεζών και η ισότητα ανδρών – γυναικών. Ενας από τους εκπροσώπους της Σλοβενίας ζήτησε από την ΕΕ να επιλύσει το πρόβλημα που δημιουργεί η ύπαρξη δύο ανταγωνιστικών ομοσπονδιών στο μπάσκετ. Αλλα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η ασφάλεια, η παιδεία και η κλιματική αλλαγή.

Από το διήμερο των συζητήσεων προέκυψαν δώδεκα ερωτήσεις που αναρτήθηκαν ηλεκτρονικά την περασμένη Τετάρτη, Ημέρα της Ευρώπης. Μπορεί κανείς να τις βρει στη διεύθυνση <<<<<https://ec.europa.eu/ consultation/>>>>>runner/Future-of-Europe. Να υποβάλει τις απαντήσεις του. Και να λάβει μέρος έτσι στην οικοδόμηση μιας καλύτερης Ευρώπης.

Θα υπάρξει συμμετοχή; Μπορούν τέτοιες πρωτοβουλίες να διοχετεύσουν δημοκρατική αδρεναλίνη στο αδύναμο σώμα της Ευρώπης και να ανακόψουν την πτωτική συμμετοχή στις ευρωεκλογές; Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν οι πολίτες θα νιώσουν ότι οι απόψεις τους πράγματι λαμβάνονται υπόψη από τις ηγεσίες και δεν χρησιμοποιούνται απλώς ως επίφαση εκδημοκρατισμού ενός οικοδομήματος που διέρχεται μια βαθιά κρίση. Το κακό είναι ότι το πείραμα δεν ξεκινάει από το μηδέν, αλλά από αρνητική βάση. Η δυσπιστία απέναντι στις ελίτ είναι ευρύτατα διαδεδομένη, τα αντισυστημικά κόμματα της Δεξιάς και της Αριστεράς έχουν εργαλειοποιήσει πολύ αποτελεσματικά τη λαϊκή δυσαρέσκεια, η Ιταλία φαίνεται ότι θα είναι το τελευταίο οχυρό που θα αλωθεί.

«Αυτό που με κάνει παραδόξως αισιόδοξο», είπε ο Μακρόν σε μια πρόσφατη συνέντευξή του στη Nouvelle Revue française, «είναι ότι η ιστορία που ζούμε στην Ευρώπη ξαναγίνεται τραγική. Η Ευρώπη δεν θα είναι πλέον προστατευμένη όπως ήταν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (…). Σε αυτή την περιπέτεια μπορούμε να ξαναβρούμε μια νέα πνοή όπου η λογοτεχνία δεν μπορεί να είναι απούσα». Δεν φτάνει όμως αυτό, τα ωραία λόγια δεν είναι αρκετά, ούτε τα καλά βιβλία. «Οποιος μπορεί να δράσει το κάνει. Και όποιος δεν μπορεί, και υποφέρει γι’ αυτό, γράφει», έλεγε ο Σκοτ Φιτζέραλντ.Αυτές τις κρίσιμες ώρες απαιτείται δράση.