Σε όλη την Ευρώπη τα κόμματα του δημοκρατικού σοσιαλισμού ζουν σήμερα τη δική τους κρίση ταυτότητας. Δείχνουν να μην μπορούν να διατυπώσουν μια απάντηση τόσο προς τις αγορές όσο και προς τη συντήρηση.

«ΤΑ ΝΕΑ» εγκαινίασαν και συνεχίζουν έναν μεγάλο, ανοικτό διάλογο για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ και ευρύτερα της Κεντροαριστεράς.

Σε αυτόν τον διάλογο καλούνται να συμβάλουν όσοι αισθάνονται ότι το θέμα τους αφορά.

Πολλοί υποστηρίζουν σήμερα ότι την εποχή της μεγάλης κρίσης η Κεντροαριστερά δεν έχει λόγο και ρόλο, η σοσιαλδημοκρατία είναι μόνο για τις περιόδους ευημερίας. Αρκετοί είναι κι αυτοί που στις ευρωεκλογές αδιαφορούν για το εάν θα επικρατήσουν συντηρητικοί ή σοσιαλδημοκράτες επειδή και οι δύο εκφράζουν το «οικονομικό κατεστημένο». Τι έχουν άραγε να πουν όλοι αυτοί τώρα που η Ευρώπη κυριαρχείται από τις πραγματικά συντηρητικές δυνάμεις, οι οποίες κωλυσιεργούν ή αποτρέπουν τη λήψη μιας ριζικής απόφασης για τη λύση του ευρωπαϊκού χρέους και συμπεριφέρονται ως δάσκαλοι και τιμωροί σε λαούς και κυβερνήσεις; Τι έχουν να πουν που η συντηρητική Ευρώπη αδυνατεί να ελέγξει το χρηματοπιστωτικό τέρας που αποκαλύφθηκε το 2008, ενώ οι ΗΠΑ προχωράνε με πολύ πιο γενναία βήματα στην αντιμετώπισή του υπό την ηγεσία των Δημοκρατικών; Το γεγονός ότι τίποτα δεν είναι όπως παλιότερα, ότι η παγκοσμιοποίηση έχει επιφέρει ανεξέλεγκτες αλλαγές, δεν σημαίνει ότι όλοι είμαστε ίδιοι, ότι δεν υπάρχουν «καλοί και κακοί» ηγέτες, ότι δεν έχουν αξία οι ιδεολογικές διαφορές.

Πρέπει να καταλάβουμε σε βάθος τους λόγους που η Κεντροαριστερά διεθνώς βρίσκεται σε άμυνα όχι μόνο για να οργανώσουμε μια συγκροτημένη αντεπίθεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και να καταλάβουμε πού χάσαμε και πού κερδίσαμε το νήμα με την κοινωνία, πού ξεστρατίσαμε από τις αρχές μας και πού τις επικαιροποιήσαμε επειδή έπρεπε και θέλαμε.

Αυτή η συζήτηση είναι αναγκαίο να γίνει με θεσμικό τρόπο πρώτα στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Δεν μπορούμε να κάνουμε τις όποιες αλλαγές με το αίσθημα ενοχής που τελευταία μας διακατέχει. Το ζητούμενο δεν είναι να επιλέξουμε τον αρχηγό που θα χάσει, ούτε να στηρίξουμε την επόμενη μέρα σε μια νέα αρχηγοκεντρική και προσωποπαγή βάση. Είναι η ώρα να κοιταχτούμε στον καθρέφτη, όχι για να κάνουμε ιδεολογικό λίφτινγκ, αλλά για να αναγνωρίσουμε ξανά, πίσω από τις πληγές μας, τον εαυτό και τις αξίες μας.

Οσο και αν βάλλεται η Κεντροαριστερά στην Ελλάδα, και ειδικά το ΠΑΣΟΚ, είναι η παράταξη που τα τελευταία δύο χρόνια αυτοθυσιάζεται για το εθνικό συμφέρον. Αυτό αποτυπώνουν οι σημερινές δημοσκοπήσεις. Αυτό αποτελεί το αυριανό μας πολιτικό κεφάλαιο.

Η κεντροαριστερή πολιτική που με διαφοροποιήσεις έχει ασκήσει ιστορικά το ΠΑΣΟΚ έχει μπει στο στόχαστρο εδώ και καιρό. Πρώτα στοχοποιήθηκε το παρελθόν. Εγινε πολύς λόγος για το κατά πόσο η εποχή της μεταπολιτευτικής κεντροαριστερής ηγεμονίας συνέβαλε στην κρίση που ζούμε σήμερα. Πολλοί φορτώνουν κυρίως στη δεκαετία του 1980 τα προβλήματα χρέους και του υπερτροφικού κράτους που τώρα αντιμετωπίζουμε. Το λογικό και ιστορικό αυτό άλμα εκφράζεται κυρίως από όλους εκείνους τους συντηρητικούς κύκλους που δεν «χώνεψαν» ποτέ ότι η Ελλάδα εξαιτίας της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ έγινε μια ενιαία, ισότιμη κοινωνία, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς εξαιρέσεις. Το ίδιο επιχείρημα εκφέρεται από όλους εκείνους που θέλουν να ξεχάσουν την τραγική περίοδο 2004-2009 που εκτροχίασε τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.

Ακόμη όμως και αν δεχτούμε ότι μέρος της ευθύνης για το μεγάλο χρέος βρίσκεται στις διαχειριστικές ανεπάρκειες των πρώτων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, θα πρέπει να σημειώσουμε με έμφαση ότι αυτό συνδυάστηκε με μια πρωτόγνωρη για την Ελλάδα άσκηση κοινωνικής πολιτικής και τον διπλασιασμό τού κατά κεφαλήν εισοδήματος των πολιτών. Επίσης, αν δεχτούμε ότι η κεντροαριστερή πολιτική συνέβαλε στη διόγκωση του κράτους, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο κρατισμός στην Ελλάδα αποτελεί εφεύρημα της Δεξιάς κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο, τον οποίο δυστυχώς το ΠΑΣΟΚ άργησε πολύ να καταπολεμήσει.

Πέρα όμως από το παρελθόν κατηγορήθηκε βάναυσα και το παρόν. Θεωρίες συνωμοσίας και ευφάνταστα σενάρια παρουσίασαν την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ως φερέφωνο των ξένων δυνάμεων, ως μαριονέτα σκοτεινών λεσχών και συμφερόντων. Οι κατηγορίες για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ότι ήταν μυστικός πράκτορας του νεοφιλελευθερισμού και φορέας του εθνικού ενδοτισμού, ενορχηστρώθηκαν από τις πρώτες μέρες της θητείας της. Εύσχημα παραλείφθηκε ότι ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου μίλησε πρώτος όχι για ελληνική αλλά ευρωπαϊκή κρίση και πρότεινε τη λύση του ευρωομολόγου.

Το ΠΑΣΟΚ σήμερα για πολλούς στερείται του δικαιώματος να ομιλεί κεντροαριστερά επειδή πήρε επώδυνα μέτρα για να μη χρεοκοπήσει η χώρα. Την ίδια ώρα όμως το ΠΑΣΟΚ κατηγορείται για ολιγωρία και καθυστερήσεις επειδή προσπάθησε όσο το δυνατόν οι δύσκολες αλλαγές να γίνουν αποδεκτές μέσα από στοιχειώδη κοινωνικό διάλογο.

Είναι αλήθεια ότι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έγιναν την τελευταία διετία προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, του περιορισμού της κρατικής σπατάλης, της διάλυσης του πελατειακού κράτους πνίγηκαν από την τεράστια ύφεση και τα επαχθή φορολογικά μέτρα που κληθήκαμε να πάρουμε κυρίως εναντίον της μεσαίας τάξης. Πολλοί απορούν «τι να κάνουμε τη «Διαύγεια», τον «Καλλικράτη», τον νόμο για τα πανεπιστήμια όταν δεν υπάρχουν δουλειές, όταν δεν βγαίνει ο μήνας, όταν οι νέοι μας σκέφτονται να μεταναστεύσουν;». Και έχουν απόλυτο δίκιο. Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν έχει τολμήσει να πει την ωμή αλήθεια: ότι τώρα είναι όχι μόνο η ώρα να αλλάξουμε τον παραγωγικό μας προσανατολισμό, αλλά και να καθοδηγήσουμε τους πολίτες με ένα συγκροτημένο σχέδιο σε νέα πεδία απασχόλησης. Υπολογίζεται ότι 1 εκατομμύριο πολίτες πρέπει να αλλάξουν δουλειά, να μπουν σε άλλες παραγωγικές, εξωστρεφείς και ανταγωνιστικές δραστηριότητες, αλλιώς θα έχουμε σε λίγα χρόνια εκατομμύρια άνεργους και μια έρημη χώρα. Εάν δεν μιλήσουμε σήμερα, ως κεντροαριστεροί, αλλά κυρίως ως πραγματικοί πατριώτες, γι’ αυτή την τιτάνια προσπάθεια που πρέπει να γίνει, αύριο θα είναι αργά.

Σήμερα δεν χρειαζόμαστε μόνο μια υπεύθυνη αλλά κυρίως μια ειλικρινή Κεντροαριστερά. Αυτήν που θα μιλήσει πειστικά για τα προβλήματα που γεννά η παγκοσμιοποίηση αλλά και για όλα τα τραύματα που κληρονομήσαμε από το δικό μας παρελθόν. Γιατί δεν αρκεί να κατακεραυνώνουμε τις κρατικοδίαιτες συντεχνίες εάν δεν υποδεικνύουμε ταυτόχρονα ένα συνδικαλιστικό μοντέλο που θα στηρίξει τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα. Δεν αρκεί να μιλάμε για ανάπτυξη εάν δεν την αποσυνδέσουμε από τα συμφραζόμενα της καταναλωτικής μανίας που την ακολούθησε στο παρελθόν. Δεν αρκεί να διακηρύττουμε τον αναγκαστικό πια θάνατο του κρατισμού στη χώρα μας εάν δεν αποσαφηνίσουμε με ποιους όρους θα κάνουμε στοχευμένες παρεμβάσεις πρόνοιας για όλους τους συμπολίτες μας που βάλλονται από την κρίση. Δεν αρκεί να καταγγέλλουμε τα τραστ που πιέζουν την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών εάν δεν προτείνουμε ένα νέο συνεταιριστικό κίνημα ανταγωνιστικό και αυτόνομο από κάθε μορφή χειραγώγησης.

Η κρίση τελειώνει οριστικά την εποχή του «είσαι ό,τι δηλώσεις». Οι πολίτες μάς κρίνουν από αυτό που (δεν) κάνουμε. Είναι ανώφελο να φερόμαστε ως μεταρρυθμιστές ή εκσυγχρονιστές εάν πρώτα δεν συγχρονιστούμε με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Είναι ανώφελο να δηλώνουμε αριστεροί και ταυτόχρονα να ταυτιζόμαστε με εθνικιστικά και ανεδαφικά στερεότυπα. Εάν θέλουμε να περισώσουμε την προοδευτική πολιτική στον τόπο μας σε όλες της τις εκδοχές (Αριστερά, σοσιαλδημοκρατία, εκσυγχρονισμός), θα πρέπει να ξεχάσουμε τις λέξεις που ελκύουν εντυπώσεις και να βρούμε τις πράξεις που εκλύουν νόημα, νόημα κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.

«ΤΑ ΝΕΑ» δημοσιεύουν απόψεις των αναγνωστών τους για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ και της Σοσιαλδημοκρατίας.

Μπορείτε να λάβετε μέρος κι εσείς στον διάλογο αποστέλλοντας την άποψή σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας

taneagram@dolnet.gr ή στην ταχυδρομική διεύθυνση «ΤΑ ΝΕΑ», Μιχαλακοπούλου 80, ΤΚ 115 28, Αθήνα με την ένδειξη ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ. Προϋπόθεση δημοσίευσης της γνώμης σας είναι η συντομία και η

σαφήνεια. Είναι αναγκαίο το πλήρες ονοματεπώνυμό σας και ένα τηλέφωνο επικοινωνίας.

Τελευταία Νέα