PROJECT SYNDICATE

Σύμφωνα με τη συμβατική λογική, εάν το Ιράν αναπτύξει πυρηνικά όπλα, τότε θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και ίσως η Αίγυπτος. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου πήγε ένα βήμα πιο πέρα όταν, μιλώντας στις αρχές Μαρτίου στο αμερικανικό Κογκρέσο, υποστήριξε ότι εάν επιτραπεί στο Ιράν πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου τότε «θα ξεκινήσει ένας ανταγωνισμός πυρηνικών εξοπλισμών στο πιο επικίνδυνο μέρος του πλανήτη».

Καθένα από τα πιθανά πυρηνικά ντόμινο θα πρέπει να αναλυθεί ξεχωριστά και προσεκτικά. Ομως, όσον αφορά την Τουρκία, η συμβατική λογική είναι λανθασμένη. Η Αγκυρα διαθέτει ένα πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας στα σπάργανα, με τους Ρώσους να ξεκινούν την κατασκευή του πρώτου εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας. Η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης να εξασφαλίσει και άλλους συνεργάτες διεθνώς στον τομέα αυτόν περιπλέκεται από το γεγονός ότι η προσφορά των Ρώσων ήταν πολύ πιο γενναιόδωρη από εκείνη των ανταγωνιστών τους. Η Αγκυρα είναι ακόμα σε διαπραγματεύσεις με ένα γαλλοϊαπωνικό κονσόρτσιουμ για την κατασκευή του δεύτερου πυρηνικού εργοστασίου στη Μαύρη Θάλασσα.

Η Τουρκία έχει ισχυρά οικονομικά επιχειρήματα για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Η χώρα εισάγει άνω του 90% των αναγκών της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη, οι ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια συνεχίζουν να αυξάνονται κατά 5-6% ετησίως. Οι τούρκοι πολιτικοί θεωρούν την πυρηνική ενέργεια ως απαραίτητο εργαλείο για τη μείωση των εισαγωγών.

Αυτά τα οικονομικά συμφέροντα, σε συνδυασμό με τα θέματα εθνικής ασφάλειας, δίνουν στην Τουρκία κίνητρα για να μην αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Η χώρα έχει υπογράψει τη συνθήκη για τη μη εξάπλωση των πυρηνικών όπλων και έτσι δεν μπορεί να αναπτύξει τα όπλα αυτά. Εάν παραβίαζε τη δέσμευσή της, άλλα κράτη θα στρέφονταν εναντίον της και έτσι θα ετίθετο σε κίνδυνο η ικανότητά της να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας σε ανεκτό κόστος. Κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την οικονομική ανάπτυξη η οποία αποτελεί τη βάση για τη δημοφιλία της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια. Επίσης, ως μέλος του ΝΑΤΟ υπάγεται στην πυρηνική του ομπρέλα –έτσι θα αντιμετώπιζε αντιδράσεις εάν έθετε σε κίνδυνο τις εγγυήσεις ασφαλείας.

Οπως και να ‘χει, η Τουρκία δεν διαθέτει την τεχνογνωσία και την υποδομή για να παραγάγει πυρηνικά όπλα σύντομα –θα χρειαζόταν τουλάχιστον μία δεκαετία, στη διάρκεια της οποίας θα αντιμετώπιζε σοβαρές πολιτικές και οικονομικές πιέσεις όχι μόνο από τις ΗΠΑ και τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, αλλά και από τη Ρωσία, το Ιράν και άλλους.

Ο Τζορτζ Πέρκοβιτς είναι αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Carnegie για την Ειρήνη. Ο Σινάν Ουλγκέν είναι πρόεδρος του τουρκικού Κέντρου Μελετών για την Οικονομία και την Εξωτερική Πολιτική.