Στο Ιράκ βρέθηκε χθες ο Φρανσουά Ολάντ προκειμένου να «επιβεβαιώσει τη στήριξη και την αλληλεγγύη της Γαλλίας» στη νέα, «δημοκρατικά συγκροτημένη» κυβέρνηση της χώρας. Σύμφωνα με τον νέο ιρακινό πρωθυπουργό, Χαϊντέρ αλ Αμπάντι, ο Ολάντ υποσχέθηκε συμμετοχή της Γαλλίας στην αεροπορική εκστρατεία των ΗΠΑ στο Ιράκ εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Τη Δευτέρα, ο γάλλος πρόεδρος φιλοξενεί στο Παρίσι διεθνή σύνοδο για «την ειρήνη και την ασφάλεια» στο Ιράκ. Είναι μία ευκαιρία να ενδυθεί τον μανδύα του ηγέτη, που διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή.

Στη χώρα του όμως, Δεξιά και Ακροδεξιά μιλούν απροκάλυπτα πια για crise de regime, μία έκφραση που παραπέμπει στις πιο ταραγμένες περιόδους της γαλλικής Ιστορίας, κάτι πολύ σοβαρότερο από μια απλή «πολιτική κρίση» –μια «πολιτειακή κρίση». Και όταν δεν χρησιμοποιούν αυτές τις δυσοίωνες λέξεις, καλούν τον Ολάντ να παραιτηθεί –που είναι λίγο-πολύ το ίδιο. Σε αυτές τις κρίσεις που διατυπώνονται με πάσα σοβαρότητα, αλλά και για λόγους τακτικής, πρέπει να προστεθούν οι αγορεύσεις των υποστηρικτών μιας Εκτης Γαλλικής Δημοκρατίας, που είναι πεπεισμένοι ότι η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία την οποία εγκαινίασε ο Ντε Γκολ το 1958 δεν είναι πια λειτουργική∙ αλλά και η επίμονη στη Γαλλία αίσθηση ότι ένας τόσο αποδυναμωμένος πρόεδρος, μία τόσο έντονα αποδοκιμαζόμενη κυβέρνηση και μία διχασμένη ομάδα βουλευτών δεν μπορούν να συνεχίσουν την πορεία τους έως το 2017.

Εκ πρώτης όψεως, σημείωνε χθες ο Ζεράρ Κουρτουά στη «Μοντ», όλα αυτά είναι μία αβάσιμη δραματοποίηση της κατάστασης. Παρά τις έντονες αναταράξεις, ο γάλλος πρόεδρος, η γαλλική κυβέρνηση, το γαλλικό Κοινοβούλιο, συνεχίζουν τη δουλειά τους. Με άλλα λόγια, η Γαλλία του 2014 δεν είναι η Γαλλία του 1940, όταν κατέρρευσε η Τρίτη Δημοκρατία υπό το σοκ της ήττας, ούτε η Γαλλία του 1958, όταν η Τέταρτη Δημοκρατία, παραλυμένη από τον πόλεμο της Αλγερίας, παραχώρησε μέσα σε μερικές εβδομάδες την εξουσία στον στρατηγό Ντε Γκολ. Προκειμένου να αντιμετωπίζονται, ακριβώς, ανάλογες κρίσεις, υπαρξιακές κατά βάθος, ο ιδρυτής της Πέμπτης Δημοκρατίας αναδιάρθρωσε εκ βάθρων τους θεσμούς, επέβαλε την υπεροχή του αρχηγού του κράτους, έθεσε την κυβέρνηση υπό αυτόν και τις εξουσίες του Κοινοβουλίου σε αυστηρό πλαίσιο. Στα μάτια του, έπρεπε να δοθεί στην εκτελεστική εξουσία διάρκεια και σταθερότητα ώστε να κυβερνά τη χώρα, προφυλαγμένη από κοινοβουλευτικές αναταράξεις. Και πάνω από όλα, έπρεπε να προστατευθεί ο πρόεδρος.

Η θεσμική αυτή ασπίδα άντεξε τα τελευταία 56 χρόνια όλες τις κρίσεις –που δεν έλειψαν. Στα μάτια του Κουρτουά, μόνο ένα είναι το καταστροφικό σενάριο: να απολέσει η κυβέρνηση Βαλς την ερχόμενη Τρίτη τη δεδηλωμένη. Δεν το θεωρεί πιθανό, θα έπρεπε να απόσχουν τουλάχιστον 80 Σοσιαλιστές αντάρτες της ψηφοφορίας για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης και δεν είναι περισσότεροι από 30-40∙ ή, ακόμα χειρότερο, να ενώσουν οι αντάρτες τη φωνή τους με εκείνη της αντιπολίτευσης.

ΠΡΟΩΡΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ. Ο Ολάντ δεν θα είχε τότε άλλη επιλογή παρεκτός να προκηρύξει πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές, οι συνέπειες θα ήταν απρόβλεπτες. «Για να υπάρξει πολιτειακή κρίση», συνοψίζει ο Πασκάλ Περινό, καθηγητής στη Sciences Po του Παρισιού, «προϋποτίθεται ρήξη ανάμεσα στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία και τον πρόεδρο». Η Γαλλία δεν βρίσκεται ακόμα εκεί. Προσοχή, όμως, προειδοποιεί ο Περινό: «Η αποδυνάμωση της εκτελεστικής εξουσίας είναι εντυπωσιακή. Παρακολουθούμε ένα φαινόμενο αποδόμησης που δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πού θα καταλήξει».

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, τίποτα δεν μπορεί να υποχρεώσει τον πρόεδρο της Γαλλίας να εγκαταλείψει το αξίωμά του, εκτός αν το επιλέξει ο ίδιος, όπως έκανε ο Ντε Γκολ το 1969, την επαύριον ενός χαμένου δημοψηφίσματος.

Τελευταία Νέα