Αναζήτηση
Το κλίμα ήταν παγωμένο στο Βερολίνο, παρά τον καύσωνα των ημερών. Η επικράτηση του Οχι στο δημοψήφισμα της Κυριακής ερμηνεύτηκε ως απόρριψη όχι μόνο μιας συγκεκριμένης πρότασης των εταίρων από την ελληνική πλευρά, αλλά του συνολικού πλαισίου μέσα στο οποίο αναζητούνταν αυτή η λύση. «Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν άρνηση της ευρωζώνης» ήταν η εκτίμηση του προέδρου του SPD και αντικαγκελάριου Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Ούτε η Μέρκελ τα βλέπει διαφορετικά. «Αναίρεσε κάθε βάση για τη συνέχιση της διαπραγμάτευσης» είπε η καγκελάριος διά του εκπροσώπου της Ζάιμπερτ. Αυτήν τη βάση πρέπει να αποκαταστήσει η ελληνική κυβέρνηση με νέες προτάσεις για μια «διαπραγμάτευση εξ υπαρχής».
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει κατ’ αρχάς ότι το πρόγραμμα θα είναι του μόνιμου μηχανισμού ESM που έχει πολύ αυστηρότερο πλαίσιο. Η ελληνική κυβέρνηση θα βρεθεί πάλι μπροστά στην απαίτηση να ξεπεράσει μια χρονοβόρα διαδικασία έναρξης και ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης, την ώρα που οι τράπεζες μένουν κλειστές, άγνωστο για πόσο διάστημα ακόμα. Πάντως είναι αδύνατο να ολοκληρωθεί στις 48 ώρες που υποσχέθηκε ο Πρωθυπουργός. «Ο Τσίπρας γκρέμισε μια γέφυρα με τους πιστωτές και τώρα θέλει να περάσει από άλλη που είναι πολύ πιο δύσκολη» είπε παραστατικά ο αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ. Και σε άλλες χώρες, όχι μόνο στην Ελλάδα, δυσκολεύονται να καταλάβουν τους περίπλοκους περιορισμούς που έχει η γερμανική κυβέρνηση στη λειτουργία των ευρωπαϊκών μηχανισμών, παραδεχόταν στα «ΝΕΑ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών. Μολονότι πρόκειται για το χαρτοφυλάκιο που κρατάει το ταμείο του κράτους, η ηγεσία του αποτελείται όχι από οικονομολόγους, αλλά από νομικούς. Αυτό εξηγεί εν πολλοίς την επιμονή τους στο γράμμα και όχι στο πνεύμα των διατάξεων και μηχανισμών.
Ο πρόεδρος του SPD εξελίσσεται στον σκληρότερο επικριτή του Τσίπρα και δεν πτοείται από τη σποραδική κριτική για λαϊκισμό που του ασκείται από τα αριστερά του κόμματός του.
Οσοι Σοσιαλδημοκράτες έβλεπαν με συμπάθεια τον Τσίπρα ως μια ευκαιρία να βγουν από τη σκιά της Μέρκελ στην ευρωπαϊκή πολιτική απογοητεύτηκαν από τη «διπλωματία Ράμπο» της ελληνικής κυβέρνησης. Ο Γκάμπριελ είδε την ευκαιρία να περάσει στο άλλο άκρο για να κεφαλαιοποιήσει τη δυσφορία έως οργή που υπάρχει για τους χειρισμούς Τσίπρα και Βαρουφάκη, ακόμα και τον στιγματισμό των εταίρων ως τρομοκρατών. Το επιχείρημα της δημοκρατικής νομιμοποίησης από το δημοψήφισμα δεν περνάει. «Αν η Ελλάδα θέλει να μείνει στο ευρώ, η κυβέρνηση πρέπει να κάνει ουσιαστική πρόταση, αποδεκτή από τις άλλες 18 δημοκρατίες» λέει ο Γκάμπριελ.
Η γερμανική πολιτική ηγεσία έχει στραμμένο το βλέμμα της στις εκλογές της Ισπανίας και φοβάται ότι ο συστημικός κίνδυνος δεν είναι οικονομικός, αλλά πολιτικός. Εκτιμούν ότι ο Τσίπρας και με το δημοψήφισμα επιχειρεί να αλλάξει τους κανόνες της ευρωζώνης και αυτήν την προσπάθεια θέλουν να ακυρώσουν: τη δημιουργία ενός προηγούμενου που θα μιμηθούν και άλλοι στη συνέχεια. Το ίδιο ισχύει και για το χρέος. Η γερμανική κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να δώσει μια λύση για το χρέος προκαταβολικά. Θα συναινέσει σε μια ρύθμιση για τη βιωσιμότητα του χρέους μόνον ως επιστέγασμα της πορείας μεταρρυθμίσεων στις οποίες θα έχει δεσμευτεί η Ελλάδα.
ΤΟ GREXIT. Στο μεταξύ, δεν υπάρχουν πλέον ταμπού. Το Grexit είναι στα στόματα όλων και το παράλληλο νόμισμα θεωρείται το αμέσως προηγούμενο βήμα. Οσο απομακρύνεται η προοπτική ενός συμβιβασμού στη διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους πιστωτές τόσο εντείνονται οι αναφορές στην ανάγκη να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση μιας απειλούμενης ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Τα σχέδια υπήρχαν από καιρό στα συρτάρια των Βρυξελλών, γερμανοί βουλευτές της Επιτροπής Οικονομικών της Μπούντεσταγκ είχαν ενημερωθεί ήδη στις αρχές Ιουνίου για τα κονδύλια που προβλέπονται από τα ευρωπαϊκά ταμεία και τη διαδικασία εκταμίευσής τους, όταν θα χρειαστεί να στηριχθούν οι ελάχιστες λειτουργίες του ελληνικού κράτους στην κάλυψη των βασικών αναγκών των πολιτών, π.χ. στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι προετοιμασίες αυτές ήταν δείγμα ότι η γερμανική πολιτική ηγεσία προεξοφλούσε πως δεν πρόκειται να βρεθεί συμβιβασμός της κυβέρνησης Τσίπρα με τους πιστωτές και περνούσε ήδη στην προετοιμασία του επόμενου σταδίου. Η πιο ανησυχητική δήλωση είναι: «Δεν θα αφήσουμε τους έλληνες πολίτες στη μοίρα τους».
