«Festen – Οικογενειακή γιορτή». Ρεαλισμός στο τραπέζι

Για οικογενειακή γιορτή για τα 60ά γενέθλια του πάτερ φαμίλια γίνεται η αφορμή να συγκεντρωθεί γύρω από το τραπέζι όλη η οικογένεια. Παιδιά, εγγόνια, παππούδες, κάποιοι λίγοι φίλοι, υπηρετικό προσωπικό. Εχουν προηγηθεί η αυτοκτονία και η κηδεία της μιας κόρης. Εξαρχής γίνεται αντιληπτό ότι πίσω από τη βιτρίνα μιας «αγαπημένης» οικογένειας κρύβονται μεγάλα μυστικά. Ολα αρχίζουν από τη στιγμή που ο πρωτότοκος αποφασίζει να σπάσει τη σιωπή του και να καταγγείλει ενώπιον όλων ότι ο πατέρας του τον βίαζε από παιδί όπως και την (νεκρή πια) αδελφή του. Κάτι, που όπως αποδεικνύεται στη συνέχεια, γνώριζε και η μητέρα, χωρίς ωστόσο να αντιδράσει ποτέ.

Με την ενδοοικογενειακή σεξουαλική βία να κυριαρχεί, το θεατρικό θίγει τις πτυχές της σύγχρονης οικογένειας, με τη νοσηρότητα και τις ενοχές της.

Το θεατρικό έργο «Festen» είναι βασισμένο στην ομώνυμη δανέζικη ταινία του Τhomas Vinterberg (παραγωγής 1998), σε διασκευή του βρετανού David Eldridge. Η πρεμιέρα δόθηκε το 2004 στο Almeida Theatre του Λονδίνου. Ακολούθησε το West End και μετά μια μεγάλη διεθνής πορεία, ξεκινώντας από το Βroadway. Στην Ελλάδα το έργο ανέβηκε πρώτη φορά το 2006 από την Αλίκη Δανέζη-Κνούτσεν (Θέατρο Θησείον) με τους Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, Αλέξανδρο Μυλωνά, Θέμιδα Μπαζάκα, Αγγελική Παπαθεμελή, Γιάννη Στάνκογλου κ.ά.

Η ταινία αποτελεί το πρώτο δείγμα του Δόγματος 95, μιας κινηματογραφικής κίνησης που δημιουργήθηκε από τον δανό σκηνοθέτη Λαρς Φον Τρίερ. Στόχος της ήταν οι παραγωγές να έχουν βασικό τους συστατικό την υπόθεση, τις ερμηνείες και τη θεματολογία. Να έχουν, δηλαδή, τον άνθρωπο στο επίκεντρο.

Η παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Γιάννη Παρασκευόπουλου που ανέβηκε την περασμένη θεατρική σεζόν στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών εκλήθη από το Φεστιβάλ Αθηνών και παίχτηκε στο Εθνικό Θέατρο. Η Αίθουσα Εκδηλώσεων στο Κτίριο Τσίλλερ αποδείχθηκε χώρος ταιριαστός, παρά τις κάποιες δυσκολίες που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της εξέλιξης (λίγο κουραστικές για τους θεατές).

Χωρισμένη σε δύο μέρη, η παράσταση του Γιάννη Παρασκευόπουλου είχε στο πρώτο τοποθετημένες τις καρέκλες των θεατών σε σειρές, άλλοτε αντικριστά και άλλοτε όχι. Στο δεύτερο η «σκηνή» στήθηκε ανάμεσα στις δύο πλευρές που σχημάτισαν οι καρέκλες. Ο σκηνοθέτης συνέθεσε μια μουσική παρτιτούρα με ακρίβεια και συνέπεια, χωρίς να στερήσει από το έργο τα σκοτάδια του. Ισως να θέλησε να βάλει μια νότα αθωότητας στην καταστροφή, λίγο παραπάνω χιούμορ. Επαιξε με τον ρεαλισμό γι’ αυτό και οι δυνατές σκηνές του έργου είχαν αλήθεια και στόχο. Ελειψε η κορύφωση στο τέλος, όταν ο πατέρας εκδιώκεται από όλους και αναγκάζεται σε φυγή.

Η ομάδα των ηθοποιών κινήθηκε σχετικά άνετα ανάμεσα στους θεατές, αρθρώνοντας σαφή και ηχηρό λόγο. Ο Χρίστος Στυλιανού, στον καθοριστικό ρόλο του μεγάλου αδελφού, αποτέλεσε την υποκριτική έκπληξη. Ερμήνευσε τις μεταπτώσεις του ήρωά του με καθαρές γραμμές και σπάνια προσήλωση. Πρόκειται για έναν ηθοποιό με μεγάλες δυνατότητες. Ξεχώρισαν επίσης η Ιωάννα Παγιατάκη και η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου.