Αναζήτηση
|
|
Στην Ελλάδα του 2000 παρά κάτι, το «καλό» λέγεται Χρηματιστήριο και το «κακό»
προσφάτως ανακαλυφθέν Αυτοδιοίκηση.
Αφορμή για την ανακάλυψη αποτέλεσε ο πρόσφατος σεισμός. Το κλισέ είναι λίγο
πολύ γνωστό. Το κράτος αιφνιδίασε ευχάριστα, η Αυτοδιοίκηση δυσάρεστα.
Συμπέρασμα: από προβληματισμός μέχρι προτάσεις για περικοπή αρμοδιοτήτων.
Είναι τόσα πολλά και τόσο ίδια τα δημοσιεύματα που γεννούν εύλογα ερωτηματικά.
Υπάρχει κέντρο που τα εκπέμπει ή μήπως αποτυπώνουν την ίδια εξόφθαλμη πραγματικότητα.
Γνωστής ούσης της διαπλοκής εν γένει, καθώς και του ειδικού βάρους της Β’
Αθηνών, είναι έντονος ο πειρασμός αναζήτησης αυτών που τυχόν μεταθέτουν
ευθύνες. Μια τέτοια ερμηνεία μοιάζει πολύ εγωιστική για την Αυτοδιοίκηση και
δεν προσφέρει καμία υπηρεσία στη δύσκολη μετασεισμική πραγματικότητα.
Να κοιτάξουμε λοιπόν κατάματα την πραγματικότητα. Η αλήθεια μπορεί να μην
είναι πια επαναστατική, δεν παύει όμως να έχει ακατανίκητη δύναμη.
Σε όσους έζησαν τον σεισμό του ’78 στη Θεσσαλονίκη, η σύγκριση των βαθμών
ετοιμότητας και οργάνωσης του κράτους μόνον αισιοδοξία προκαλεί. Η διαπίστωση
αυτή δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν λάθη και παραλείψεις σήμερα, αλλά καμία
κριτική δεν μπορεί να αγνοεί αυτή την πραγματικότητα. Ανάλογης σημασίας
γεγονός αποτελεί η εντελώς διάφορη συμπεριφορά των δημόσιων κτιρίων από τα
ιδιωτικά που δεν είναι δυνατόν να αποσιωπάται. Έτσι, λοιπόν, η έλλειψη
εξειδικευμένου προσωπικού σε δημόσιες υπηρεσίες δεν είναι δυνατόν να κρίνεται
υπό το πρίσμα θεωριών περί περιορισμού του αδηφάγου κράτους.
Οι πιο πάνω κρίσιμες διαπιστώσεις δεν είναι λογικό να αποκρύψουν μια άλλη
μεγαλύτερη; Ο πρόσφατος σεισμός αποκάλυψε με τραγικό τρόπο όλες τις αδυναμίες
και παραλείψεις στη συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους στο δεύτερο μισό του
αιώνα μας. Υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στην Αττική, εκρηκτικές στεγαστικές
ανάγκες, αντιπαροχή και κερδοσκοπία, νομιμοποίηση αυθαιρέτων ως ρεαλιστική
επιλογή, αποτελούν τη μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη γράφει κατάληψη
ρεμάτων, μπαζώματα, φθηνές κατασκευές, λειτουργία παραγωγικών μονάδων χωρίς
άδειες και άλλα πολλά που τυγχάνουν συνήθως υψηλής προστασίας στο όνομα επίσης
του ρεαλισμού.
Πώς ένα τεράστιο κοινωνικοπολιτικό ζήτημα μετατρέπεται σε ευθύνη
Αυτοδιοίκησης, είναι όντως αξιοπερίεργο. Η μεν Τοπική Αυτοδιοίκηση στερείται
κατά κανόνα πολεοδομικών αρμοδιοτήτων στο Λεκανοπέδιο, η δε Νομαρχιακή
Αυτοδιοίκηση έχει ζωή μόλις τεσσάρων ετών.
Η παραζάλη που προκαλούν τα limit up στο Χρηματιστήριο δεν είναι ο καλύτερος
οδηγός σε όσους θέλουν να ασχοληθούν σοβαρά με προτάσεις που, σε τελική
ανάλυση, αφορούν τη συγκρότηση του κράτους.
Δεν υπάρχουν λοιπόν λάθη και παραλείψεις της Αυτοδιοίκησης που ανέδειξε η
μετασεισμική πραγματικότητα; Θα ήταν παράλογο να ισχυρισθεί κανείς κάτι
τέτοιο. Όπως και πρωτοφανές να μην εμφανισθούν αρρυθμίες σε μια τέτοιας
έκτασης καταστροφή.
Το κεντρικό ερώτημα είναι όμως άλλο.
Λάθη και παραλείψεις αποτελούν κανόνα και έχουν γενικευμένο χαρακτήρα που
αφορά την Αυτοδιοίκηση στο σύνολό της ή μήπως όχι;
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν αποτελεί ξένο σώμα στη χώρα μας. Δυνατότητες και
αδυναμίες των τοπικών κοινωνιών τη χαρακτηρίζουν και η παθογένεια του
πολιτικού μας συστήματος δεν την αφήνει ανεπηρέαστη. Έτσι, για παράδειγμα, η
διανομή σκηνών μεμονωμένα και όχι η οργάνωση καταυλισμών τα πρώτα 24ωρα υπήρξε
λανθασμένη, αλλά όχι καθολική επιλογή. Οφείλεται δε στον αιφνιδιασμό και την
υποεκτίμηση του προβλήματος και όχι αναγκαστικά σε φαυλότητα.
Το ίδιο εξάλλου σφάλμα έκανε η «κρατική» ΕΥΔΑΠ, που στο πρώτο 24ωρο
παρακολουθούσε ανήμπορη τη διανομή εμφιαλωμένου νερού. Ομοίως η εικόνα δεν
αλλάζει στο βοήθημα των 200.000. Αξιοπρόσεκτα και αξιοκατάκριτα είναι τα
φαινόμενα διαγκωνισμού στη διανομή. Η προσεκτική και υπεύθυνη χορήγηση όμως
βεβαιώσεων προς τους δικαιούχους δεν μπορεί να ενοχοποιείται μέσω της θλιβερής
εικόνας του πλήθους που δεν εξυπηρετείται. Πολύ απλά, η διανομή του βοηθήματος
δεν έπρεπε να ξεκινήσει το πρώτο 48ωρο. (Αλήθεια εάν οι δευτεροβάθμιες
αυτοψίες αποδείξουν πως τα βοηθήματα έπρεπε να είναι 25 δισ. και έχουν τελικά
μοιραστεί 50, τότε ποιοι άρχοντες θα είναι ικανοί και ποιοι ανίκανοι;).
Ο κατάλογος των παραδειγμάτων είναι μεγάλος, αλλά έχει σημασία να τονισθούν
δύο καθολικού χαρακτήρα πραγματικότητες.
Οι επιστήμονες που ζήτησαν οι δήμοι από το 1994 δεν έχουν ακόμη προσληφθεί.
Ιδιαίτερα για τους τεχνικούς που αποτελούσαν και την πλειονότητα των αιτημάτων
το πρόβλημα είναι μείζον. Η αυτεπιστασία που με λογική χρήση παραπέμπει σε
άλλο τύπο οργάνωσης δήμου, πολύ πιο αξιόπιστου για ανάλογες καταστάσεις,
αποτελεί μακρινό παρελθόν για τους περισσότερους δήμους της χώρας.
Είναι τυχαίο άραγε ότι οι δύο συγκεκριμένες επισημάνσεις έχουν αφετηρία
ακριβώς την ίδια περιοριστική λογική κατά της Αυτοδιοίκησης; Σύγχρονη και
ισχυρή χώρα συμβαδίζει αναγκαστικά με Αυτοδιοίκηση σε πρωταγωνιστικό ρόλο και
όχι υπό περιορισμό. Η αποκέντρωση και η ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης απορρέει
από την αρχή της αποτελεσματικότητας και όχι γιατί οι βίοι των δημάρχων είναι
παράλληλοι με αυτούς των Αγίων.
Σε όσους φαίνονται γενικόλογες θεωρητικές αναφορές τα παραπάνω, ας απαντήσουν
σε ένα απλό ερώτημα: Γιατί τα τελευταία 15 χρόνια όπου έγινε σεισμός
αναβαπτίστηκε η Αυτοδιοίκηση;
Η μετασεισμική πραγματικότητα είναι μακρά και δύσκολη, ας μη βιαζόμαστε για
πρόωρα συμπεράσματα. Η Αυτοδιοίκηση στάθηκε και θα σταθεί στο ύψος της όχι
μόνο για τα άμεσα, αλλά και για τη δρομολόγηση της ολοκληρωμένης οικιστικής
πολεοδομικής και κοινωνικοοικονομικής ανασυγκρότησης της πληγείσης περιοχής.
Εάν παρ’ όλα αυτά κάποιοι θέλουν να λειτουργήσουν ως Ροβεσπιέροι ας θυμηθούν
το τέλος του.
Ο Πάρις Κουκουλόπουλος είναι πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ και δήμαρχος Κοζάνης.
