Βυζαντινός ναός στη Θεσσαλονίκη από την παλαιολόγεια περίοδο

Μία άγνωστη και πολύτιμη ψηφίδα της ιστορίας της Θεσσαλονίκης ήρθε στο φως μέσα από ένα σύνολο οικοδομικών και τοιχογραφικών σπαραγμάτων στην Ακρόπολη. Πρόκειται για τα ίχνη μιας εκκλησίας του 14ου αι. μαζί με ένα νεκροταφείο με 57 ταφές. Αν και η αρχαιολογική σκαπάνη εντόπισε μόλις το ένα ήμισυ από την πεντάπλευρη κόγχη του Ιερού Βήματος και τη χτιστή Αγία Τράπεζα, οι τοιχογραφίες θεωρούνται σημαντικές. Και μπορεί εν πρώτοις να αναγνωρίστηκε στην Πρόθεση η παράσταση της Ακρας Ταπείνωσης και στην αψίδα αποσπασματικά η παράσταση του Μελισμού, τα σπαράγματα όμως που εντοπίστηκαν στο έδαφος, αρκετά εξ αυτών με επίστρωση φύλλων χρυσού, επέτρεψαν να ανασυσταθεί εν μέρει η εικόνα της Θεοτόκου Πλατυτέρας (φωτογραφία), που κοσμούσε την ανώτερη ζώνη τοιχογράφησης της κόγχης. Η τοιχογραφία αποτελεί, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, αριστουργηματικό έργο της δεύτερης δεκαετίας του 14ου αι. (1310-1320) και εντάσσεται στην υψηλή παλαιολόγεια τέχνη της Θεσσαλονίκης. Η εκκλησία εντοπίστηκε στο πλαίσιο σωστικής ανασκαφής επί της οδού Στεργίου Πολυδώρου 5, ελάχιστα μέτρα από την πύλη εξόδου της ακρόπολης, όπου ανασκάφηκε και το κοιμητήριο των κατοίκων της περιοχής. Οι ταφές τους παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες γιατί συμπληρώνουν την εικόνα του ναού και γιατί μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστό αντίστοιχης έκτασης εύρημα στο εσωτερικό της ακρόπολης, το οποίο ανήκει σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται «από δυναστικές έριδες, το ζηλωτικό κίνημα… τη διαβίωση και τη στέψη βασιλέων στην ίδια την πόλη έως την τελική υποταγή και υποτέλειά της στους Οθωμανούς».