Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Ο κατάλογος των αμφισβητούμενων θεμάτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας περιλαμβάνει αρκετά προβλήματα, όπως ο εναέριος χώρος στα νησιά του Αιγαίου· το καθεστώς που διέπει τα νησιά, τις νησίδες και τους γεωγραφικούς σχηματισμούς· θρησκευτικά δικαιώματα της τουρκικής μουσουλμανικής μειονότητας* κ.λπ., αλλά θα ασχοληθώ μόνο με τέσσερα τρέχοντα προβλήματα:
1Αποκλειστική οικονομική ζώνη του Καστελλόριζου: το Διεθνές Δικαστήριο (ICJ) εξέδωσε αρκετές αποφάσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν προηγούμενο για το Καστελλόριζο. Στη διεθνή ορολογία, ονομάζονται «νησιά στη λάθος πλευρά». Η απόφαση του ICJ για το νησί του Τζέρσεϊ μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας και η απόφαση για το νησί Μικελόν μεταξύ Γαλλίας και Καναδά είναι σχεδόν ένα αντίγραφο της υπόθεσης Καστελλόριζο. Η Τουρκία και η Ελλάδα, μπορούν είτε να παραπέμψουν την υπόθεση στο Διεθνές Δικαστήριο είτε να λύσουν τη σύγκρουση μέσω διαπραγματεύσεων χρησιμοποιώντας τα κριτήρια του Διεθνούς Δικαστηρίου. Υπάρχουν 17 ακόμη ετυμηγορίες του Διεθνούς Δικαστηρίου με το ίδιο αποτέλεσμα. Σε όλα αυτά, το ICJ αποφάσισε ότι «τα νησιά στη λάθος πλευρά» δεν πρέπει να επιτρέπεται να έχουν ΑΟΖ πέρα από τα χωρικά τους ύδατα.
2 Οριοθέτηση των εξωτερικών ορίων των χωρικών υδάτων μιας χώρας: η Ελλάδα θεωρεί τον εαυτό της κράτος - αρχιπέλαγος και καθορίζει τα εξωτερικά όρια της ΑΟΖ της σύμφωνα με μια μέθοδο την οποία αμφισβητεί η Τουρκία. Το άρθρο 46 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ορίζει ότι «κράτος - αρχιπέλαγος σημαίνει κράτος που συγκροτείται εξ ολοκλήρου από ένα ή περισσότερα αρχιπελάγη και μπορεί να περιλαμβάνει και άλλα νησιά». Η Τουρκία πιστεύει ότι σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, η Ελλάδα δεν είναι αρχιπελαγικό κράτος. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τις επιπτώσεις της μεθόδου της Ελλάδας, ας πάρουμε ένα φανταστικό παράδειγμα υποθέτοντας ότι η Τουρκία έχει ένα νησί Α στη βορειοδυτική γωνία της Μαύρης Θάλασσας και ένα άλλο νησί Β στη βορειοανατολική γωνία της ίδιας θάλασσας. Εάν η Τουρκία χρησιμοποιήσει τη μέθοδο της Ελλάδας για να σχεδιάσει τα εξωτερικά όρια της ΑΟΖ της γύρω από αυτά τα δύο μακρινά νησιά, μπορεί να διεκδικήσει άνω του 90% της Μαύρης Θάλασσας ως δική της ΑΟΖ. Αυτό είναι ασυμβίβαστο με την αρχή της ισότητας στο διεθνές δίκαιο.
3 Το καθεστώς αποστρατικοποίησης ορισμένων ελληνικών νησιών αποτελεί συμβατική υποχρέωση για την Ελλάδα, οπότε αν υπάρχει καλή θέληση, θα μπορούσε να επιλυθεί ακόμη και χωρίς να καταφύγουμε σε διαπραγματεύσεις.
4Το εύρος των χωρικών υδάτων: το UNCLOS επιτρέπει στα κράτη μέλη να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα έως και 12 μίλια. Εάν η Ελλάδα χρησιμοποιήσει αυτό το δικαίωμα, θα κλειδώσει σχεδόν όλες τις τουρκικές ακτές στο Αιγαίο Πέλαγος. Ολα τα τουρκικά πλοία θα πρέπει να διασχίζουν τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας για να φτάσουν στην ανοικτή θάλασσα. Καμία χώρα δεν θα άφηνε να στραγγαλιστεί σε αυτό τον βαθμό. Το τουρκικό Κοινοβούλιο συνεπώς χαρακτήρισε ως «casus belli» οποιαδήποτε τέτοια κίνηση από την Ελλάδα.
Ο έλληνας συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης έχει αναφέρει ότι ο εκλιπών έλληνας πρόεδρος Καραμανλής είχε δηλώσει: «Οι Τούρκοι αισθάνονται όπως θα αισθανόμασταν εμείς εάν η Σαλαμίνα και η Αίγινα ήταν τουρκικά νησιά. Πιστεύω ότι πρέπει να κατανοήσουμε την ασφυξία της Τουρκίας και να συζητήσουμε θαρά μια ρεαλιστική λύση». Μακάρι ο Καραμανλής να ήταν ζωντανός και να βοηθούσε στην επίλυση αυτών των συγκρούσεων.
Ο Γιασάρ Γιακίς είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας και ένα από τα ιδρυτικά μέλη του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης
* Η διατύπωση ανήκει στον υπογράφοντα
