Μη φεύγεις

Ερχονται οι καθρέφτες

Κ. Κρεμμύδας, Κάπα όπως μακάβριο

Η Ελλάδα ζει ως χώρα – αιώνες τώρα – με τους μύθους της. Στην πορεία και τα επιμέρους συστήματα (πολιτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, οικονομικό, ακαδημαϊκό, πνευματικό κ.λπ.) έχουν επενδύσει στους δικούς τους μύθους.

Στο τέλος και ο κάθε Ελληνας διαμόρφωσε τον μύθο που του ταιριάζει καλύτερα, έχει «απο-κλειστεί» μέσα σ’ αυτόν, αρνείται να απο-δεχτεί τον μύθο του πλαϊνού του και – κυρίως – φοβάται να ζήσει έξω από τα πλαίσια του μύθου του.

Μύθοι και μυθεύματα, ιδεοληψίες και προκαταλήψεις, παραμορφωτικοί αντικατοπτρισμοί και οράματα πεπρωμένου, αυταπάτες και ψευδαισθήσεις έχουν σκλαβώσει την ψυχή και περιορίσει το πνεύμα του νεοέλληνα σε βαθμό που να μην μπορεί να συνειδητοποιήσει ποιος πράγματι είναι.

Είμαστε Ζορμπάδες αλλά στην πρώτη αναποδιά παθαίνουμε κατάθλιψη ή αυτοκτονούμε.

Είμαστε αντιρρησίες αλλά δεν αρνούμαστε τις πελατειακές σχέσεις με την εξουσία.

Είμαστε αντιμνημονιακοί αλλά παίρνουμε «φακελάκι».

Είμαστε οικολόγοι αλλά χτίσαμε αυθαίρετο.

Είμαστε και δεν είμαστε (ταυτόχρονα και για τα πάντα).

Μύθοι που γεννάνε ψέματα και αυτά με τη σειρά τους μας οδηγούν στο να ζούμε άλλη ζωή από αυτήν που θα ‘πρεπε  ή  που θα μας άξιζε.

Είναι άραγε κανένας έτοιμος να σπάσει τον Μυθικό Καθρέφτη για να αναδειχθεί – επιτέλους – το πραγματικό πρόσωπο της Ελλάδας και των Ελλήνων; Αυτή είναι η πρώτη μου ερώτηση στους κάθε είδους παραμυθάδες.

Από την άλλη, απατηλές και προκάτ «αξίες» έχουν διαμορφώσει τους όρους της μικρο-ζωής μας. Ψευδο-είδωλα και σύνδρομα παρέμβασης αόρατων δυνάμεων μας εκτρέπουν από τον μακρο-ορθολογισμό.

Νεφελώδεις αντιλήψεις για το τι είναι συνταγματική τάξη και τι πρέπει να κάνει κάποιος στις δημοκρατίες, τι σημαίνει κανονικότητα, συνέπεια, σεβασμός στους θεσμούς, ασφάλεια δικαίου, ομοιόμορφη εφαρμογή των νόμων, μας έχουν θέσει «εκτός πολιτικής» λόγω υπερβολικής δόσης ιδεο-λογικών αντι-φάσεων και κομματικών κακο-φωνιών.

Συνεχίζουμε να πιστεύουμε στον ετεροχρονισμό και τον ετεροκαθορισμό του μέλλοντός μας και να κυνηγάμε χίμαιρες ανα-συγκρότησης και αν-όρθωσης, χωρίς όμως να αφιστάμεθα των εμμονών για ιστορική δικαίωση.

Ειδικοί μιας χρήσης και σωτήρες μιας βοής συνωστίζονται για να μας δείξουν τον «άλλον» (τρίτο, τέταρτο, πέμπτο;) δρόμο προς τη σωτηρία μας (και την εκλογή τους βεβαίως, βεβαίως).

Οι πε-φωτισμένοι ηγέτες εξέπεσαν ελλείψει αξιόπιστων κομμάτων, οι εκ-συγχρονισμένοι υπέπεσαν στο αμάρτημα της άνωθεν/έξωθεν «συνταγογράφησης».

Οι περισσότεροι «γεννημένοι» για τα εύκολα και «λουφαδόροι» στα δύσκολα. Από την κουλτούρα του Κολωνακίου στην υποκουλτούρα της λαϊκότητας κι από την ιδεολογική καθαρότητα (;) στη ρεαλιστική «αντι-ηρωικότητα» των προσαρμογών ο έλληνας Ιανός – Αρχηγός (αλλά όχι Ιανός – Θεός) διχάζεται καθώς μετεωρίζεται ανάμεσα σε μεταρρυθμίσεις που δεν πιστεύει και σ’ έναν φιλελεύθερο κρατισμό που τον βολεύει.

Στη γωνία όμως της ιστορίας μάς περιμένει η κοινωνία της λήθης που δεν αφήνει κανέναν έξω από το μαύρο πέπλο της. Ολοι και όλα ξεχνιούνται, αν όχι με το πάτημα ενός κουμπιού delete/off, σίγουρα με το εκλογικό αποτέλεσμα μιας ήττας. Πολλοί θα ξεχαστούν μαζί με τις απόψεις τους αλλά κανείς δεν παραιτείται. Αυτό το γενικευμένο φαινόμενο σε όλη την πολιτική τάξη [από την κορυφή ως τη βάση] πώς άραγε το ερμηνεύουν οι παραμυθάδες;

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, κι ενώ η Ελλάδα συνεχίζει την ανέμελη χειμερινή νάρκη μέσα στις παγωμένες φοβίες που έρχονται από Ανατολάς, μερικοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν ακούγονται φωνές απελπισμένων αλλά κραυγές χαράς γιατί ο Οδυσσέας γυρνάει επιτέλους, νικηφόρος, από την Τροία.

Πάντοτε ανιστόρητοι και πάντοτε πεπλανημένοι.

ΥΓ.: «Τι σε ωφελούν

τι χρησιμεύουν σε νεκρούς

τα κάτοπτρα;» [Κ. Κρεμμύδας]

Ο Γιάννης Πανούσης είναι πρώην καθηγητής Εγκληματολογίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Θράκης και πρώην υπουργός.