Το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ

Με νωπές ακόμη τις εντυπώσεις από αυτό που ο συγγραφέας ονομάζει «παροξυσμό» και ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει το δίλημμα για την κεντροαριστερή του μετάλλαξη ή την οπισθοδρόμηση σε ένα «μικρότερο και καθαρό κόμμα», ο Λευτέρης Κουσούλης επιχειρεί την αποτύπωση του πολιτικού φαινομένου, όπως εδραιώθηκε το 2015. Συγκεντρώνοντας σε έναν τόμο από τις Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις κείμενα και παρεμβάσεις του στον Τύπο (κυρίως από «Το Βήμα της Κυριακής») καταγράφει ουσιαστικά τη σταδιακή εξέλιξη του συριζαϊκού εγχειρήματος, που ξεκίνησε ως σχέδιο πολιτικής κυριαρχίας για να καταλήξει στην κυβερνητική αλλαγή της 7ης Ιουλίου 2019. Να με τι έμοιαζε, για παράδειγμα, ο Απρίλιος του 2015: «Μέσα από την ψευδή διαίρεση μνημόνιο και αντιμνημόνιο, εγκαταστάθηκε ένα πολιτικό ψεύδος. Γοήτευσε, κινητοποίησε και απέφερε πολιτικούς καρπούς... Ομως... όπου υπάρχει γοητεία, υπάρχει και απογοήτευση. Κανένα ψεύδος δεν διαρκεί για πάντα» (σ. 23). Οπως ισχύει και για κείμενα άλλων αναλυτών της περιόδου που δεν πείστηκαν από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι λίγες οι φορές που ο Κουσούλης επιβεβαιώνεται για την προβλεπτικότητά του ήδη από τις πρώτες σελίδες. Διαβάζοντάς το εκ των υστέρων, ένα σημείωμα του 2016 αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον: «Η πολιτική κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τους υμνητές της, βρίσκεται πλέον μπροστά στην πρώτη της αμφισβήτηση... Η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ... διαμορφώνει νέες συνθήκες στο μέτωπο της πολιτικής σύγκρουσης στη χώρα» (σ. 34). Οι ίδιοι οι τίτλοι των υποκεφαλαίων - καθώς εκτυλίσσεται η αφήγηση από χρονιά σε χρονιά - είναι δηλωτικοί για τις φάσεις του «παροξυσμού πολιτικού ανορθολογισμού και βίαιου λόγου», κατά τη διατύπωση του συγγραφέα: «Μικρόκοσμος και περίκλειστη χώρα», «Το ανώτερο στάδιο της εξαπάτησης», «Καθεστωτικός ακτιβισμός», «Το επίδομα και το αντίδοτό του».

Σε όλη αυτή την αφήγηση, που καταλαμβάνει τις τέσσερις πιο δραματικές χρονιές της πρόσφατης περιπέτειάς μας (2015-2019), ο Κουσούλης εμφανίζεται αντίθετος στις πολλαπλές εκφάνσεις του λαϊκισμού - απ' όπου κι αν προέρχεται - και υποδεικνύει την ανάγκη του «συγκεκριμένου» έναντι της ιδεολογίας. Πάντα ως παρατηρητής για τον οποίο προέχουν οι σημερινές ανάγκες, από τις μεγάλες της οικονομίας και της ασφάλειας ως εκείνες του καθημερινού πολιτισμού, όπως η εφαρμογή του νόμου κατά του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους (σ. 211). Το τελευταίο κείμενο του βιβλίου λειτουργεί και ως υπενθύμιση για ένα από τα προσωπεία με τα οποία κατακτά κανείς την εξουσία: «Πάνω στα ερείπια των κρίσεων, η ψευδής συνείδηση στήνει τον θρόνο της. Στο άμορφο τοπίο των ερειπίων το σκοτεινό πρόσωπό της, αναδυόμενη ως ψευδής φανέρωση... Είναι η αιτία και το αποτέλεσμα της χειραγώγησης και του λαϊκισμού. Η τροπή της συνείδησης σε ψευδή συνείδηση είναι από μόνη της μια χειραγώγηση. Αυτοχειραγωγείται και χειραγωγεί... Η ψευδής συνείδηση δεν είναι θεωρία. Μην την ψάχνετε στα βιβλία. Ζει ανάμεσά μας. Αυτοπροβάλλεται στους δρόμους. Αυτοθαυμάζεται στις πολιτείες. Κομπορρημονεί στη Βουλή».