Ψυχρή αντίδραση στην «τελική προσφορά» Μπόρις

Επιφυλακτικά έως ψυχρά αντέδρασε η ΕΕ στην «τελική προσφορά» που έκανε προχθές ο Μπόρις Τζόνσον προκειμένου να αποφευχθεί μία έξοδος της Βρετανίας χωρίς συμφωνία στις 31 Οκτωβρίου. Στη συνοδευτική του νομικού κειμένου επιστολή που έστειλε στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο βρετανός πρωθυπουργός χαρακτήρισε τις προτάσεις του για τα ιρλανδικά σύνορα έναν «λογικό συμβιβασμό», ικανό να οδηγήσει σε μία «δίκαιη» συμφωνία για το Brexit. Η Κομισιόν όμως επεσήμανε πως υπάρχουν «προβληματικά σημεία», για τα οποία απαιτείται περαιτέρω δουλειά «από το Ηνωμένο Βασίλειο, όχι το αντίστροφο». Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε πως η ΕΕ παραμένει «ανοιχτή» αλλά «εξακολουθεί να μην έχει πειστεί». Και το Ευρωκοινοβούλιο διαμήνυσε στον Τζόνσον ότι οι προτάσεις του για τα ιρλανδικά σύνορα δεν συνιστούν «ούτε κατά προσέγγιση» μία αποδεκτή για την ΕΕ συμφωνία.

Η επιτροπή καθοδήγησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Brexit ανακοίνωσε πως οι προτάσεις του Μπόρις Τζόνσον, τις οποίες περιέγραψε ως μία προσπάθεια «της τελευταίας στιγμής» δεν μπορεί να αποτελέσουν βάση συμφωνίας. «Κύριος στόχος της οποιασδήποτε συμφωνίας πρέπει να είναι η διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στο νησί της Ιρλανδίας, η προστασία των πολιτών και η νομική τάξη της ΕΕ», επεσήμαναν οι ευρωβουλευτές. «Οι προτάσεις του ΗΒ δεν ανταποκρίνονται ούτε κατά προσέγγιση σε αυτά που συμφωνήθηκαν ως επαρκής συμβιβασμός με το backstop», πρόσθεσαν επισημαίνοντας πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε συμφωνία αποχώρησης δεν παρέχει μία ασφαλή λύση για την αποφυγή των σκληρών συνόρων στην Ιρλανδία.

Από την πλευρά του ο Γκι Φέρχοφσταντ, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου που συντονίζει το έργο της επιτροπής, δήλωσε πως είναι «σχεδόν αδύνατο» να φανταστεί πώς θα μπορούσε να διασφαλιστεί συμφωνία στη βάση των προτάσεων αυτών. Υπέδειξε μάλιστα ένα «memo» των Τόρις που διέρρευσε, και με το οποίο καλούνταν οι βουλευτές του κόμματος να επιτεθούν στην ΕΕ αποκαλώντας την «τρελή» αν απέρριπτε τις προτάσεις, ως ενδεικτικό της ανειλικρίνειας του Τζόνσον. «Αν υπάρχει ένα έγγραφο των Τόρις που λέει ότι πρέπει να κατηγορήσουν την ΕΕ, τότε είναι προφανές ότι αυτός είναι ο σκοπός», δήλωσε.

«Νομίζω πως αυτό που είδαμε ήταν μία φανταχτερή πρόταση σχεδιασμένη επίτηδες ώστε να απορριφθεί από την ΕΕ και να κατηγορήσει ο Μπόρις Τζόνσον μετά την ΕΕ, όπως έχει κατηγορήσει το Κοινοβούλιο και όπως έχει κατηγορήσει τους δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο», συμφώνησε ο εργατικός δήμαρχος του Λονδίνου, Σαντίκ Χαν.

Μιλώντας νωρίτερα στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Τζόνσον επέμεινε πως στις 31 Οκτωβρίου ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο θα εγκαταλείψει την ΕΕ και διαβεβαίωσε ότι οι προτάσεις που κατέθεσε «δεν περιλαμβάνουν υλικές υποδομές στα σύνορα ή κοντά στα σύνορα ή σε οποιοδήποτε άλλο σημείο» στο νησί της Ιρλανδίας. «Με καθησυχάζουν αυτά που είπε σήμερα ο Μπόρις Τζόνσον, στην πραγματικότητα όμως έρχονται σε αντίφαση με τα έγγραφα που παρουσιάστηκαν (προ)χθές από τη βρετανική κυβέρνηση», επεσήμανε ο ιρλανδός πρωθυπουργός, Λίο Βαράντκαρ, υπαινισσόμενος παράλληλα ότι ο βρετανικός λαός έχει αλλάξει γνώμη όσον αφορά το Brexit αλλά δεν του επιτρέπουν να ακουστεί.

Στην επιστολή του προς τον Γιούνκερ, ο Τζόνσον χαρακτήρισε τις προτάσεις του ως «ευρεία βάση» για μία συμφωνία. Η ΕΕ θα εξετάσει τώρα το πόσους συμβιβασμούς είναι διατεθειμένος να κάνει ως προς τα βασικά σημεία διαφωνίας, και ιδιαίτερα την επιβολή τελωνειακών συνόρων στην Ιρλανδία. Ο διαπραγματευτής του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντέιβιντ Φροστ, αναμένεται να επιστρέψει σήμερα στις Βρυξέλλες, πιθανώς μαζί με τον υπουργό αρμόδιο για το Brexit, Στίβεν Μπάρκλεϊ. Ευρωπαϊκές πηγές επεσήμαναν πως είναι εξαιρετικά σημαντικό να φέρει μαζί του το μήνυμα ότι η βρετανική κυβέρνηση είναι πρόθυμη να κάνει επιπλέον υποχωρήσεις προκειμένου να επιτευχθεί μια συμφωνία πριν από τις 31 Οκτωβρίου.

Τα βασικά σημεία της πρότασης Τζόνσον

• Η Βόρεια Ιρλανδία θα παραμείνει στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά όσον αφορά στα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των αγροδιατροφικών προϊόντων, με τη θέσπιση μίας «ρυθμιστικής ζώνης» στο νησί. Αυτό θα εξάλειφε τους ρυθμιστικούς ελέγχους μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας, συνεπάγεται όμως διαφορετικές κανονιστικές ρυθμίσεις ανάμεσα στη βρετανική επαρχία και το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
• Οι διευθετήσεις αυτές θα πρέπει να εγκριθούν στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου από την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο της Βόρειας Ιρλανδίας προκειμένου να τεθούν σε ισχύ αμέσως μετά. Η έγκριση πρέπει να ανανεώνεται ανά τετραετία. Η ρυθμιστική ευθυγράμμιση μπορεί να παραταθεί επ' αόριστον - ελλείψει συναίνεσης, όμως, ακυρώνεται.
• Μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου, η Βόρεια Ιρλανδία θα αποχωρήσει από την ευρωπαϊκή τελωνειακή ένωση. Η επαρχία θα συνεχίσει να ανήκει στην ίδια τελωνειακή ζώνη με το Ηνωμένο Βασίλειο. Παρότι όμως θα υπάρξουν τελωνειακά σύνορα ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και την Ιρλανδία, το σχέδιο Τζόνσον δεν προβλέπει ελέγχους «ούτε στα σύνορα, ούτε καν κοντά στα σύνορα».
• Με τον στόχο αυτό, το σχέδιο προβλέπει απλοποίηση και βελτιστοποίηση της τελωνειακής νομοθεσίας. Η κίνηση των εμπορευμάτων μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας θα πραγματοποιείται μέσω on line δηλώσεων. Φυσικοί έλεγχοι δεν θα πραγματοποιούνται παρά «σε ένα πολύ μικρό ποσοστό με βάση μία αξιολόγηση των κινδύνων», είτε απευθείας στους χώρους των επιχειρήσεων ή σε άλλα καθορισμένα σημεία, «οπουδήποτε στην Ιρλανδία ή τη Βόρεια Ιρλανδία».
• Η κυβέρνηση Τζόνσον προτείνει επίσης ένα «New Deal» με στόχο την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας της Βόρειας Ιρλανδίας, καθώς και την υποστήριξη έργων υποδομής στη βρετανική επαρχία.