Γιώργος Καββαθάς

πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ

Η ανάκαμψη της οικονομίας σχετίζεται άμεσα με την πολιτική σταθερότητα. Η πολιτική όξυνση είναι σαφές ότι αντανακλά στην οικονομική – επιχειρηματική ζωή της χώρας. Πάγια θέση της ΓΣΕΒΕΕ αποτελεί το αίτημα εθνικής συνεννόησης πάνω σε μείζονα πολιτικά ζητήματα είτε αυτά αφορούν την εξωτερική είτε την εσωτερική πολιτική. Ο σχηματισμός συναινέσεων είναι μια αναγκαία συνθήκη για την ομαλή λειτουργία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Επομένως η καλλιέργεια ενός κλίματος οξύτητας και πόλωσης δεν λειτουργεί βλαπτικά μόνο για την οικονομία και τις επιχειρήσεις, αλλά και για τον ίδιο τον κοινοβουλευτισμό.

Μιχάλης Μασουράκης

επικεφαλής οικονομολόγος του ΣΕΒ

Η έντονα προεκλογική περίοδος που διανύουμε προκαλεί υψηλή αβεβαιότητα στην οικονομία. Δεν γνωρίζουμε σήμερα πόσο θα διαρκέσει η προεκλογική περίοδος, για τις εθνικές εκλογές του 2019. Επιπροσθέτως πιθανές νέες εκλογές με απλή αναλογική στο πλαίσιο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας το 2020 δημιουργούν αστάθμητες καταστάσεις. Πυροδοτείται έτσι ένα κλίμα πλειοδοσίας υποσχέσεων, παροχών και διευκολύνσεων, με ορατό τον κίνδυνο δημοσιονομικής αστάθειας, αλλά και υπονόμευσης στα συναλλακτικά ήθη. Σημειώνονται παρεκκλίσεις στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης μεταμνημονιακών δεσμεύσεων για μεταρρυθμίσεις, που συνδέονται με τη συμφωνηθείσα ελάφρυνση του χρέους. Αποτρέπεται η υιοθέτηση συστημικών λύσεων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των τραπεζικών δανείων σε καθυστέρηση και έτσι συνεχίζεται η χρηματοδοτική ασφυξία στην οικονομία. Το αποτέλεσμα είναι οι αγορές και οι επιχειρήσεις να τηρούν στάση αναμονής.

Αλέξανδρος Δανιηλίδης

διευθύνων σύμβουλος της Αθηναϊκής

Ζυθοποιίας

Η δυνατότητα πρόβλεψης είναι μια αυτονόητη προϋπόθεση για να απελευθερωθεί κάθε τοπική οικονομία και να διασφαλίσει ένα περιβάλλον «επενδυτικής εκτίναξης». Παράλληλα, η πολιτική σταθερότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στη διαμόρφωση του οικονομικού κλίματος, καθώς επηρεάζει την ψυχολογία των καταναλωτών και άρα τη συνολική κίνηση της αγοράς. Για τον λόγο αυτό, θεωρώ καίριο για την Ελλάδα, να μη ζούμε σε συνθήκες παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου, ενώ, όταν αυτό είναι αναπόφευκτο, η οικονομία να αποτελεί ένα ουσιαστικό μέρος του πολιτικού διαλόγου, μέσα σε πλαίσια εποικοδομητικά και συγκεκριμένα. Πιστεύω λοιπόν ότι είναι σημαντικό όλες οι πλευρές να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να παραμείνει η οικονομία στις ράγες των μεταρρυθμίσεων και να κλείσει ο δεκαετής κύκλος της κρίσης.

Χριστίνα Σακελλαρίδη

πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου

Εξαγωγέων

Είναι καταγεγραμμένο ιστορικά σε εκλογικές χρονιές να παρατηρείται μια στασιμότητα όσον αφορά την οικονομική δραστηριότητα. Οι παράγοντες της οικονομίας αναμένουν τις πολιτικές εξελίξεις, προτού λάβουν κρίσιμες αποφάσεις που άπτονται του πυρήνα της επενδυτικής στρατηγικής τους, με άμεση επίπτωση στην ανάπτυξη. Ετσι και τώρα είναι φυσική η αβεβαιότητα που δημιουργείται και η οποία λειτουργεί ως τροχοπέδη για την υλοποίηση προγραμματισμένων, αλλά και νέων επενδύσεων. Οι εταιρείες και οι εν δυνάμει επενδυτές αναδιπλώνονται και περιμένουν να ξεκαθαρίσει το τοπίο, προτού αναλάβουν και πάλι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες κομβικής σημασίας. Υπάρχει και ο προβληματισμός για την επίδραση που θα έχει στο πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων η αβεβαιότητα ενώ εκφράζονται φόβοι ότι θα πληγεί η δυναμική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Δηµήτρης Χανής

διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ηρακλής,

μέλος της LafargeHolcim

Η ελληνική οικονομία, έχοντας περάσει διά πυρός και σιδήρου την τελευταία δεκαετία, παραμένει σε μια εύθραυστη κατάσταση. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μια σταθεροποίηση του οικονομικού κλίματος και μια σταδιακή βελτίωση στο επενδυτικό κλίμα. Παράλληλα η πολυαναμενόμενη δρομολόγηση μεγάλων έργων και η διαφαινόμενη έναρξη κινητικότητας στον κατασκευαστικό κλάδο που αποτελεί κινητήρια δύναμη της οικονομίας, θα συμβάλουν καθοριστικά στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και την αειφόρο ανάπτυξη.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου σε πολλούς τομείς. Τα κεκτημένα αυτά πρέπει να «προστατευθούν» με κάθε τρόπο από ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις, τις οποίες μπορεί να πυροδοτήσουν οι πολιτικές εξελίξεις. Συνεπώς σε αυτή την προδιαγεγραμμένη εκλογική χρονιά πρέπει να απαλειφθούν οι πιθανές αβεβαιότητες και να προχωρήσουν αδιατάραχτα οι μεταρρυθμίσεις. Η Ελλάδα πρέπει να αποτελέσει έναν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό και αυτό απαιτεί σταθερότητα και ασφαλή προγραμματισμό. Οχι αχαρτογράφητα νερά.

 

Αθανάσιος Σαββάκης

πρόεδρος του ΣΒΒΕ

Στην Ελλάδα κατά το τελευταίο έτος της θητείας της εκάστοτε κυβέρνησης η Δημόσια Διοίκηση βρίσκεται σε κατάσταση στασιμότητας. Αυτό έχει δημιουργήσει μια αρνητική διαχρονική «παράδοση» κράτους που δεν έχει συνέχεια.

Ο ΣΒΒΕ ζητά να σταματήσει επιτέλους αυτή η παράνοια, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αποδείξουμε ότι είμαστε μια σοβαρή χώρα.

Για μας η συνέχεια του κράτους πρέπει να είναι προφανής και αυτονόητη. Μάλιστα, η υλοποίηση συγκεκριμένων πολιτικών που έχουν συμφωνηθεί θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη τόσο από κόμματα όσο, κυρίως, από πρόσωπα. Ακόμη και εντός των ίδιων κομματικών σχηματισμών.

Ως εκ των παραπάνω το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων πρέπει να συνεχισθεί με τους ίδιους ρυθμούς, για να μπορέσει η χώρα να ανακάμψει. Κι αυτό θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς κάθε επενδυτή, ότι πλέον η Ελλάδα έχει αποφασίσει να αλλάξει και να διεκδικήσει με αξιώσεις μια σημαντική θέση στη διεθνή αγορά επενδύσεων.

Αντώνης Μακρής

πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ

Οι τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις έχουν θέσει αναμφισβήτητα τη χώρα σε τροχιά προεκλογικής περιόδου. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον κυριαρχεί η ανασφάλεια με ό,τι αυτό σημάνει για την αγορά και τις επιχειρήσεις. Αν υπολογίσει κάνεις ότι η οικονομία βρίσκεται σήμερα σε έναν κύκλο χαμηλής ανάπτυξης, η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα – σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον στο οποίο τα εμπόδια εξακολουθούν να είναι πολλά, με κυριότερο το αρνητικό χρηματοδοτικό περιβάλλον – επιδρά καταστροφικά ενώ η εκτεταμένη παροχολογία μιας προεκλογικής περιόδου εγκυμονεί και τον κίνδυνο για δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Το καλύτερο σενάριο για τις πολιτικές εξελίξεις όσον αφορά την αγορά είναι η όσο το δυνατόν συντομότερη προεκλογική περίοδος και ο άμεσος σχηματισμός και λειτουργία της σταθερής κυβέρνησης ώστε να μην παγώσουν οι μεταρρυθμίσεις και η οικονομία μπει ακόμα πιο βαθιά στον φαύλο κύκλο από τον οποίο προσπαθεί εδώ και χρόνια να βγει.

 

 

Κωνσταντίνος Βέργος

καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Μεγάλη Βρετανία

Η Ελλάδα έχει μπει σε τροχιά ομαλότητας, καθώς εξήλθε των Μνημονίων πέρυσι τον Αύγουστο, βρίσκεται σε ανάπτυξη και άρθηκαν οι κεφαλαιακοί περιορισμοί στον τραπεζικό τομέα. Ομως η πολιτική αστάθεια στην οποία η χώρα δυνητικά μπορεί να εισέλθει με τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις πρέπει να προβληματίζει, ιδιαίτερα καθώς ο γραφειοκρατικός μηχανισμός της χώρας συνδέεται ιστορικά με την κυβέρνηση. Κάθε φορά που η χώρα βρίσκεται σε περίοδο πολιτικής αναταραχής, οι πιθανότητες αλλαγής της πολιτικής ηγεσίας και των ανθρώπων που έχουν θέσεις – κλειδιά στον κρατικό μηχανισμό είναι αυξημένες. Αυτό οδηγεί σε προβληματισμό μεγάλους ξένους επενδυτές, καθώς είναι άγνωστο αν το νομοθετικό καθεστώς που θα επικρατεί για τις επενδύσεις τους θα συνεχίσει να είναι το ίδιο και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και την οικονομική δραστηριότητα όπως και τις χρηματιστηριακές αξίες.

Κωνσταντίνος Κόλλιας

πρόεδρος του ΟΕΕ

Το νούμερο ένα θέμα για τη χώρα τη φετινή χρονιά είναι η πλήρης επιστροφή της στις αγορές. Αυτό απαιτεί την ενίσχυση της αξιοπιστίας της Ελληνικής Δημοκρατίας στους επενδυτές. Αξιοπιστία, η οποία θα έρθει μέσω της εφαρμογής των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων, που θα φέρουν επενδύσεις

και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.

Πολύ φοβάμαι, όμως, ότι – με το προεκλογικό κλίμα, όπως αυτό διαμορφώνεται μέχρι σήμερα – το βάρος δεν πέφτει σε αυτά τα θέματα, με κίνδυνο η οικονομία να περιέλθει ξανά σε περιβάλλον επιβράδυνσης και, σε κάθε περίπτωση, όχι στους ρυθμούς ανάπτυξης, που απαιτούνται, ώστε να βγει από την κρίση.

Και δεδομένου ότι αυτή η ανησυχία προέκυψε και από το πρόσφατο ταξίδι στη χώρα μας του επιτρόπου Μοσκοβισί, οφείλουμε να επανέλθουμε ακόμα ταχύτερα στον δρόμο της αποκατάστασης της αξιοπιστίας μας.

Γιάννης Χατζηθεοδοσίου

πρόεδρος του ΕΕΑ, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mega Broker

Σε μία αγορά που παλεύει να ανακάμψει, μόνο ωφέλιμο δεν είναι το κλίμα που επικρατεί αυτή τη στιγμή. Οι πολιτικές εντάσεις, το αίσθημα αβεβαιότητας και ο φόβος μιας παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου είναι ανασταλτικοί παράγοντες για επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Η εμπειρία μάς έχει διδάξει ότι πάντα λίγο πριν από τις εκλογές μειώνεται η κατανάλωση, «παγώνουν» οι μεταρρυθμίσεις και όλοι περιμένουν τη διαμόρφωση του νέου πολιτικού σκηνικού. Δυστυχώς όμως τώρα δεν υπάρχει η πολυτέλεια της αναμονής και κάθε μέρα που περνά είναι κρίσιμη για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Τα κόμματα οφείλουν να καταλάβουν ότι τώρα απαιτείται περισσότερο από ποτέ μία ευρύτερη συνεργασία για να ξεπεράσει η χώρα τον σκόπελο της κρίσης. Η προσδοκία της αγοράς είναι να υπάρξουν επιτέλους λύσεις σε θέματα όπως υπερφορολόγηση, ληξιπρόθεσμες οφειλές, προσέλκυση επενδύσεων. Οσο όμως καθυστερούμε και μένουμε εγκλωβισμένοι στην εσωστρέφεια και την προσπάθεια επίτευξης μικροκομματικών συμφερόντων, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε να χάσουμε οριστικά το τρένο της ανάπτυξης.

Βασίλης Κορκίδης

πρόεδρος του ΕΒΕΠ

Η πολιτική αβεβαιότητα θα πλήξει την οικονομία, θα παγώσει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις. Η εκτεταμένη παροχολογία της προεκλογικής περιόδου είναι πιθανό να οδηγήσει σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό το 2019 και εάν συνεχιστεί για δέκα μήνες θα δημιουργήσει πολλαπλούς κινδύνους κατάρρευσης της οικονομίας.

Για αυτό τον λόγο τόσο οι έλληνες όσο και οι ξένοι αναλυτές θεωρούν προτιμότερες τις πρόωρες εκλογές. Στη δίνη της πολιτικής αβεβαιότητας βρίσκεται τόσο η απόδοση των ελληνικών ομολόγων όσο και το ΧΑΑ με μεγάλες χαμένες για άλλη μία φορά τις τράπεζες. Στη αγορά υπάρχει φόβος για επιβράδυνση της οικονομίας. Ουσιαστικά η ελληνική οικονομία θα βρεθεί σε κατάσταση «άπνοιας» τουλάχιστον για ένα εξάμηνο, ενώ με την παρούσα πολιτική κατάσταση προδιαγράφεται ένας «νεκρός» επενδυτικός χρόνος.

Τα πολιτικά μαγειρέματα και η μεταγραφική περίοδος του Ιανουαρίου στη Βουλή είναι ξανά στο στόχαστρο των δανειστών. Η απορία όλων μας είναι κατά πόσο μία κυβέρνηση με ψήφο ανοχής στη Βουλή εμπνέει συνθήκες εμπιστοσύνης στις αγορές.

Κωνσταντίνος Μίχαλος

πρόεδρος του ΕΒΕΑ

Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται σήμερα η αγορά και η οικονομία είναι η πολιτική αστάθεια. Το κλίμα πολιτικής όξυνσης που έχει δημιουργηθεί κάθε άλλο παρά διευκολύνει την προσπάθειας της χώρας να κάνει τα αναγκαία βήματα για την επιστροφή στην ανάπτυξη. Μια προσπάθεια που παραμένει δύσκολη και για αυτό απαιτεί συναίνεση και γενναίες αποφάσεις για ένα εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο απαλλαγμένο από μικροκομματικές σκοπιμότητες.

Το 2019 που είναι ένα εκλογικό έτος χρειαζόμαστε σοβαρότητα, συνεργασία και αλληλεγγύη κυρίως στο πολιτικό επίπεδο, έτσι ώστε να περάσουμε ένα μήνυμα ενότητας στους εταίρους, για να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις.

Η πιο επικίνδυνη αντίληψη που εκφράζεται και καλλιεργείται εδώ και καιρό στη χώρα μας είναι ότι ακόμα και αν προκηρυχτούν πρόωρες εκλογές δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε. Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να ολοκληρώνουν τις θητείες για τις οποίες εκλέγονται από τον ελληνικό λαό.