Αν είσαι ο Ντόναλντ Τραμπ, όλα είναι απλά: τα Κίτρινα Γιλέκα διαμαρτύρονται επειδή συμφωνούν μαζί του πως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, από την οποία αποχώρησε προ διετίας, είναι «τραγικά προβληματική». Αν είσαι ο Ντμίτρι Κισέλεφ, ο παρουσιαστής της αγαπημένης εκπομπής του Βλαντίμιρ Πούτιν στο ρωσικό κρατικό δίκτυο Rossiya 1, όλα είναι ξεκάθαρα: η Γαλλία βιώνει μία «χρωματιστή επανάσταση» ενορχηστρωμένη, όπως και οι προηγούμενες, από τις ΗΠΑ – «και όλα αυτά επειδή ο πρόεδρος Μακρόν μίλησε για την αναγκαιότητα ενός ευρωπαϊκού στρατού». Για όποιον επιχειρεί, ωστόσο, να προσεγγίσει με νηφαλιότητα και ορθολογισμό τον περίπλοκο κόσμο στον οποίο ζούμε, τίποτα δεν είναι απλό και ξεκάθαρο. Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, που εξανάγκασε τον Εμανουέλ Μακρόν στην πρώτη συνθηκολόγηση της θητείας του, αιφνιδίασε με τη γέννηση και τη γιγάντωσή του και εξακολουθεί σε ένα βαθμό να μπερδεύει τους πολιτικούς, τους αναλυτές αλλά και τους απλούς παρατηρητές.

Γεννήθηκε αυθόρμητα, μέσα από τα σόσιαλ μίντια, στα μέσα Οκτωβρίου, αν και κάποιοι εντοπίζουν τις ρίζες του σε ένα ηλεκτρονικό κάλεσμα συλλογής υπογραφών ενάντια στην αύξηση της τιμής των καυσίμων που είχε απευθύνει τον Μάιο μία μικροεπιχειρηματίας από το Σεν-ε-Μαρν, η Πρισιλά Λιντοσκί. Τα καλοκαίρια όμως σπανίως είναι «καυτά» στη Γαλλία, τα φθινόπωρα είναι που έχουν αυτή τη φήμη. Οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν στις 10 Νοεμβρίου – αποκλεισμοί κυκλικών κόμβων, δράσεις του τύπου «δεν πληρώνω» στα διόδια… Σάββατο 17 Νοεμβρίου, τα Κίτρινα Γιλέκα έκαναν την παρθενική τους εμφάνιση στο Παρίσι. Είχε έρθει η ώρα για τις πρώτες δημοσκοπήσεις: 78% των Γάλλων έκριναν εξαρχής «δικαιολογημένο» το κίνημα. Η στήριξη ανέβηκε στο 84% στα τέλη Νοεμβρίου, επανήλθε στο 78% μετά τα δραματικά επεισόδια που έζησε το Παρίσι το περασμένο Σάββατο – τα χειρότερα του τελευταίου μισού αιώνα. Αλλά δεν στηρίζουν όλοι οι Γάλλοι εξίσου τα Κίτρινα Γιλέκα.

Εργάτες, υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, συνταξιούχοι, κάτοικοι των αγροτικών περιοχών, των μικρών επαρχιακών πόλεων και των περιαστικών περιοχών διάκεινται σαφώς πιο φιλικά απέναντί τους. Αντιθέτως, μόλις 29% των ανώτερων στελεχών και μόνο 59% των κατοίκων του Παρισιού υποστηρίζουν το κίνημα. Δεν είναι η πρώτη φορά που υπενθυμίζει την ύπαρξή του το χάσμα ανάμεσα στη Γαλλία των μητροπόλεων και στη γαλλική περιφέρεια. Το είχε κάνει και το 2005, στο δημοψήφισμα για το Ευρωσύνταγμα, και στις προεδρικές εκλογές του 2017. Πρώτη φορά το κάνει ωστόσο με τόσο εκρηκτικό τρόπο. Ισως γιατί ο Μακρόν είχε δεσμευτεί, ακριβώς, να συμφιλιώσει τις «δύο Γαλλίες». Και τόσο η οικονομική πολιτική του – η αύξηση του φόρου άνθρακα στα καύσιμα που προέβλεψε για λόγους οικολογίας ήταν απλώς η θρυαλλίδα – όσο και το στυλ της διακυβέρνησής του – από τον παραγκωνισμό των ενδιάμεσων φορέων μέχρι αυτό που ο διευθυντής της «Monde», Ζερόμ Φενολιό, χαρακτηρίζει «ένα συνεχές μείγμα αλαζονείας και λεκτικών προκλήσεων» – άφησε τις μεσαίες και λαϊκές τάξεις της «άλλης Γαλλίας» να νιώθουν ακόμα πιο προσβεβλημένες, ακόμα πιο αδικημένες, ακόμα πιο «αόρατες».

Τι άλλο γνωρίζουμε για τα Κίτρινα Γιλέκα; Οτι είναι ένα κίνημα πρωτεϊκό και οριζόντιο, όπου συχνά τα όποια κεφάλια επιχειρούν να ξεπροβάλουν, κόβονται: η αντιπροσωπεία που κλήθηκε αρχές της εβδομάδας στο Ματινιόν για διάλογο απέρριψε τελικά την πρόσκληση λόγω απειλών από άλλα Κίτρινα Γιλέκα. Οτι οι διεκδικήσεις τους (οι 42 «ντιρεκτίβες του λαού» που δημοσιοποίησαν έπειτα από διαδικτυακή διαβούλευση) κρίθηκαν «πολύ κοντά» στη ριζοσπαστική Αριστερά (τα δύο τρίτα συμφωνούν με το προεκλογικό πρόγραμμα του Ζαν-Λικ Μελανσόν), «συμβατές» με την Ακροδεξιά (περίπου οι μισές συμφωνούν με το πρόγραμμα της Μαρίν Λεπέν) και «πολύ μακριά» από τα φιλελεύθερα προγράμματα του Μακρόν ή και της Δεξιάς. Οτι, παρά τις επίμονες προσπάθειες Μελανσόν και Λεπέν να τα προσεταιριστούν, χαρακτηρίζονται συνολικά από  μια απέχθεια για τους πολιτικούς, και τον γάλλο πρόεδρο ειδικότερα. Και αγαπούν τις θεωρίες συνωμοσίας: στις ομάδες τους στο Facebook κάνει θραύση τελευταία μία θεωρία που λέει ότι με το μη δεσμευτικό Παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ για την ασφαλή, ομαλή και τακτική μετανάστευση που αναμένεται να υπογράψει στις 10 Δεκεμβρίου στο Μαρακές (αντίθετα με τους ηγέτες των ΗΠΑ, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και άλλων ομοϊδεατών τους), ο Εμανουέλ Μακρόν προετοιμάζει τη «μεγάλη αντικατάσταση» των Γάλλων από μετανάστες και «πουλάει τη Γαλλία στον ΟΗΕ».

Τη συνέχεια σε μια τέτοια κρίση, με τα Κίτρινα Γιλέκα να ριζοσπαστικοποιούνται διαρκώς, δύσκολα μπορεί κανείς να την προβλέψει.