Κάποιοι «τραβούν» περισσότερο τα κουνούπια, γεγονός που αποτυπώνεται από τον αριθμό των τσιμπημάτων στο δέρμα τους. Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συμβουλεύουν το σύνολο του πληθυσμού να λαμβάνει μέτρα προστασίας από τα κουνούπια, δημιουργώντας έτσι «ασπίδα» από τα νοσήματα που μεταφέρουν.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επιστήμονες συνιστούν τη χρήση εντομοκτόνων στον αέρα. Τα προϊόντα αυτά περιέχουν πυρεθρινοειδή (π.χ. περμεθρίνη) και κυκλοφορούν στο εμπόριο σε διάφορες μορφές – αεροζόλ, ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κ.τ.λ.

Υπενθυμίζουν δε ότι τα εντομοκτόνα δεν εφαρμόζονται στο δέρμα και σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή της συσκευής.

Σε ό,τι αφορά τα εντομοαπωθητικά που εφαρμόζονται στο δέρμα και πάνω από τα ρούχα, αυτά περιέχουν τις δραστικές ουσίες DEET (NN – διεθυλοτολουαμίδη), πικαριδίνη ή ικαριδίνη, αιθέρια έλαια ευκαλύπτου και IR3535. Οι επιστήμονες ωστόσο σημειώνουν ότι για τα προϊόντα που έχουν την ουσία DEET «προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 20%-50% για τους ενηλίκους και 10%-30% για τα παιδιά».

Πιο συγκεκριμένα, τα εντομοαπωθητικά με DEET αντενδείκνυνται σε βρέφη κάτω των δύο μηνών, ενώ συνιστάται η χρήση τους με προσοχή σε παιδιά κάτω των 12 ετών. Αντίστοιχα, τα προϊόντα που περιέχουν αιθέρια έλαια ευκαλύπτου δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε παιδιά μικρότερα των τριών ετών. Σε ό,τι αφορά τις εγκύους και τις θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες χρήσης των προϊόντων και να συμβουλεύονται τον γιατρό τους.

Σε κάθε περίπτωση πάντως είναι απαραίτητο να αποφεύγονται οι μεγάλες ποσότητες εντομοαπωθητικών δέρματος. «Απλώνουμε όσο χρειάζεται για να επαλειφθεί το ακάλυπτο δέρμα (ή και τα ρούχα)».

Οι ειδικοί προειδοποιούν δε ότι σε καμία περίπτωση δεν τα χρησιμοποιούμε στα μάτια και στο στόμα αλλά ούτε και σε ερεθισμένο δέρμα, σε αμυχές (κοψίματα) ή τραύματα.

Εξίσου σημαντικό είναι να μην αφήνουμε τα παιδιά να χρησιμοποιούν μόνα τους τα εντομοαπωθητικά. «Οταν πρέπει να γίνει χρήση σε παιδιά, πρώτα τα επαλείφουμε στα χέρια μας και μετά τα απλώνουμε στο δέρμα τους, όπου χρειάζεται». Επίσης, δεν βάζουμε εντομοαπωθητικό στα χέρια των μικρών.

Και καθώς τους καλοκαιρινούς μήνες η αντηλιακή προστασία είναι εξαιρετικά σημαντική, οι ειδικοί του Κέντρου διευκρινίζουν ότι τα εντομοαπωθητικά πρέπει να επαλείφονται μετά τα αντηλιακά.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η δράση των προϊόντων αυτών κάτω από τα ρούχα δεν είναι αποτελεσματική, γι’ αυτό και δεν συνιστάται. Το ίδιο ισχύει και όταν βρίσκεται κανείς εντός του σπιτιού – στην περίπτωση αυτή, η ενδεδειγμένη προστασία είναι το πλύσιμο του δέρματος με σαπούνι και νερό.

Εάν δε παρατηρηθεί ερεθισμός μετά τη χρήση τέτοιων προϊόντων, είναι αναγκαίο να ενημερωθεί άμεσα ο γιατρός δηλώνοντάς του παράλληλα το εντομοαπωθητικό που χρησιμοποιήθηκε.

Ιπτάμενοι «εχθροί». Τα κουνούπια που έχουν «στοχοποιηθεί» από την επιστημονική κοινότητα καθώς μεταφέρουν πολλούς και διαφορετικούς ιούς είναι το κοινό «αστικό» κουνούπι (Culex), το οποίο πολλαπλασιάζεται ταχύτατα και στη συνέχεια μεταδίδει τον πυρετό από τον ιό του Δυτικού Νείλου, την εγκεφαλίτιδα του St. Louis κ.ά., καθώς και το ανωφελές κουνούπι (Anopheles), το οποίο προτιμάει συνήθως τα καθαρά νερά για να εναποθέσει τα αβγά του. «Τσιμπάει» από το σούρουπο ως το χάραμα καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας και είναι ο διαβιβαστής της ελονοσίας.

Στη λίστα με τους ιπτάμενους «εχθρούς» συμπεριλαμβάνεται και το κουνούπι «τίγρης» (Aedes), το οποίο έχει κάνει την εμφάνισή του στη χώρα μας μετά το 2003, μεταδίδει τον Δάγκειο πυρετό, τον ιό Zika, τον ιό Chikungunya και τον κίτρινο πυρετό, «τσιμπάει» καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας και συναντάται σε υψόμετρο χαμηλότερο των 1.500 μέτρων.

Επιπλέον, οι σκνίπες μεταφέρουν τον ιό της λεϊσμανίασης, ο οποίος εμφανίζεται συχνά και στη χώρα μας.

Αλλα μέτρα προστασίας. Τα πλέγματα (σήτες) σε παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιού αλλά και η χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέτρων (όπως σε βρέφη μικρότερα των δύο μηνών) αποτελούν αποτελεσματικές λύσεις για να εμποδίσουμε την είσοδο των κουνουπιών σε εσωτερικούς χώρους.

Ενα καλό τρικ είναι και η χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών, καθώς ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τους ανεμιστήρες η χρήση τους (ιδίως της οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.