Η πρόσφατη ανακάλυψη σαρκοφάγου από ασβεστόλιθο στην αρχαία πόλη της Μύρας (σημερινό Ντέμρε) στην Αττάλεια της Τουρκίας ενδέχεται να φέρει στο φως την τελευταία κατοικία του Αγίου Νικολάου, του ιεράρχη του 4ου αιώνα που ενέπνευσε τον θρύλο του Άγιου Βασίλη.
Το εύρημα, εντοπισμένο κάτω από τον ιστορικό ναό του Αγίου Νικολάου, έχει προκαλέσει διεθνές ενδιαφέρον. Ήδη πραγματοποιούνται ανθρακικές αναλύσεις για να διαπιστωθεί αν πρόκειται πράγματι για τον χαμένο τάφο του αγίου.
Καθοριστική εξέλιξη στην αναζήτηση του τάφου
Οι αρχαιολογικές έρευνες στον ναό συνεχίζονται από το 1989, ωστόσο το νέο εύρημα θεωρείται το πιο σημαντικό έως σήμερα. Η σαρκοφάγος βρέθηκε σε βάθος έξι μέτρων, κάτω από διώροφο παράρτημα του ναού, θαμμένη κάτω από στρώματα αιώνων.
Η επικεφαλής της ανασκαφής, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ebru Fatma Findik από το Πανεπιστήμιο Hatay Mustafa Kemal, δήλωσε ότι η σαρκοφάγος έχει μήκος περίπου δύο μέτρα και καπάκι σε μορφή δίρριχτης στέγης, χαρακτηριστικό της εποχής.
Πριν από την ανακάλυψη, οι αρχαιολόγοι είχαν εντοπίσει πήλινες λυχνίες και οστά ζώων, ενδείξεις που υποδηλώνουν ταφικό χώρο.
Επιγραφές που ίσως αποκαλύψουν την ταυτότητα
Ένας από τους κύριους στόχους της ερευνητικής ομάδας είναι ο εντοπισμός επιγραφών που θα μπορούσαν να ταυτοποιήσουν τον νεκρό. «Η μεγαλύτερη ελπίδα μας είναι να βρούμε μια επιγραφή», ανέφερε η Findik.
«Θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε την ακριβή περίοδο και, ενδεχομένως, να επιβεβαιώσουμε την ταυτότητα του προσώπου που έχει ταφεί εδώ», πρόσθεσε. Μέχρι στιγμής έχει αποκαλυφθεί μόνο τμήμα του θαλάμου, ενώ οι εργασίες θα συνεχιστούν τους επόμενους μήνες.
Ανάλυση άνθρακα για επιβεβαίωση ταυτότητας
Ο γενικός διευθυντής Πολιτιστικών Αγαθών και Μουσείων της Τουρκίας, Birol Incecikoz, δήλωσε στην εφημερίδα Hurriyet ότι η επιστημονική ανάλυση θα είναι καθοριστική για να επιβεβαιωθεί αν η σαρκοφάγος ανήκει στον Άγιο Νικόλαο.
«Η τοποθεσία είναι πολλά υποσχόμενη και συμφωνεί με τις ιστορικές μαρτυρίες», σημείωσε. «Δεν μπορούμε ακόμη να πούμε με βεβαιότητα ότι πρόκειται για τον τάφο του Αγίου Νικολάου, ωστόσο βρισκόμαστε πιο κοντά. Οι αναλύσεις άνθρακα και άλλες επιστημονικές διαδικασίες θα καθορίσουν την αυθεντικότητα του ευρήματος».
Το καπάκι της σαρκοφάγου φαίνεται να αντιστοιχεί χρονικά στην εποχή του αγίου, αλλά μόνο η λεπτομερής εξέταση των οστών θα μπορέσει να επιβεβαιώσει αν πρόκειται πράγματι για τον επίσκοπο της Μύρας.
Η σημασία του Αγίου Νικολάου: πίστη, παράδοση και ιστορία
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στην Πάταρα της Λυκίας και διετέλεσε επίσκοπος Μύρας. Ξεχώρισε για τη φιλανθρωπία του, βοηθώντας φτωχές οικογένειες και ιδιαίτερα κορίτσια χωρίς προίκα — γεγονός που γέννησε τον θρύλο του Άγιου Βασίλη.
Πέθανε το 342 μ.Χ., πιθανότατα ενώ ήταν φυλακισμένος για τη διάδοση του χριστιανισμού. Το 1087, Ιταλοί έμποροι μετέφεραν τα οστά του στο Μπάρι της Ιταλίας, ωστόσο ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι μέρος των λειψάνων του μπορεί να παραμένει στην Τουρκία. Ένα μικρό τμήμα τους φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο της Αττάλειας.
Από την Ανατολία ως τον Βόρειο Πόλο
Η μεταμόρφωση του Αγίου Νικολάου σε Santa Claus διήρκεσε αιώνες. Στη μεσαιωνική Ευρώπη, ο θρύλος του συνδυάστηκε με τοπικές παραδόσεις. Οι Ολλανδοί τον αποκαλούσαν “Sint Nikolas”, όνομα που εξελίχθηκε σε “Santa Claus” όταν η παράδοση μεταφέρθηκε στην Αμερική.
