Ανησυχία στην Ευρώπη προκαλεί η συζήτηση για το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης. Πολίτες όλων των ηλικιών, και ιδιαίτερα οι νεότεροι, εκφράζουν φόβο και αβεβαιότητα για το μέλλον.
«Η Ευρώπη ίσως έζησε το τελευταίο καλοκαίρι ειρήνης», είχε προειδοποιήσει πρόσφατα ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, κάνοντας λόγο για πιθανή σύγκρουση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας πριν από το 2028. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δεσμεύτηκε να οικοδομήσει τον ισχυρότερο στρατό στην Ευρώπη, ενώ από το 2026 θα καθιερωθεί υποχρεωτική απογραφή των νέων ανδρών που συμπληρώνουν το 18ο έτος, με στόχο τη δυνατότητα υποχρεωτικής θητείας εφόσον δεν καλυφθούν οι ανάγκες εθελοντικά.
«Θα ήταν κάτι το εξωφρενικό να βρεθώ σ’ ένα πόλεμο αυτή τη στιγμή», δηλώνει ο Μιχάλης, φοιτητής που δεν έχει ακόμη υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Όπως εξηγεί, μια τέτοια εξέλιξη θα ανέτρεπε πλήρως την καθημερινότητά του. Αν καλούνταν να πολεμήσει, θα ήθελε να γνωρίζει τον λόγο: «Αν ήταν να πάω να πολεμήσω, θα ήθελα να ξέρω για τι πολεμάω».
Κλίμα ανησυχίας και προειδοποιήσεις στρατιωτικών ηγετών
Ανησυχητικές δηλώσεις προέρχονται και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Άμυνας της Γαλλίας, Φαμπιέν Μαντόν, τόνισε πως η ήπειρος δεν διανύει περίοδο ειρήνης και κάλεσε τη χώρα του να είναι «έτοιμη να χάσει τα παιδιά της». Παρόμοια προειδοποίηση απηύθυνε και ο Βρετανός αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, Ρίτσαρντ Νάιτον, ζητώντας ετοιμότητα απέναντι σε ενδεχόμενη σύγκρουση με τη Ρωσία.
«Για τη νεολαία ο πόλεμος είναι κάτι ξένο», σημειώνει ο Γιώργος, νεαρός αναγνώστης στην Ακαδημία. Θεωρεί ότι η κοινωνία δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί έναν πόλεμο, ειδικά λόγω της τεχνολογικής του διάστασης. «Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές», προσθέτει.
Η ελληνική οπτική και οι αμυντικές δαπάνες
Στο ζήτημα αναφέρθηκε και ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, στο Athens Security Forum 2025. Μίλησε για «αλλαγή κουλτούρας των ευρωπαϊκών κοινωνιών» και ανάγκη επιστροφής σε πνεύμα αυτοθυσίας, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «η Ευρώπη δεν αντέχει να δει φέρετρα με σημαία πάνω».
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης υπογράμμισε πως «η σκληρή ισχύς έχει την πρωτοκαθεδρία» και ότι η αμυντική βιομηχανία λειτουργεί πλέον ως όχημα διπλωματίας.
Τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας επιβεβαιώνουν την τάση: οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 90% την τελευταία πενταετία. Η Γαλλία κατέγραψε το 2023 τις υψηλότερες δαπάνες (1,6 δισ. ευρώ), ακολουθούμενη από τη Γερμανία (1,4 δισ. ευρώ).
Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νέα μέτρα για τη διοχέτευση περισσότερων κονδυλίων σε επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα, όπως μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη», το οποίο θα στηρίζει εφαρμογές «διπλής χρήσης».
Φόβος και προβληματισμός στους πολίτες
«Ρεαλιστικά, θα έπρεπε να δοθεί σημασία και στις αμυντικές αλλά αρκετά περισσότερο στην Υγεία, στην περίθαλψη και στην Παιδεία», τονίζει ο Γιάννης, πατέρας μικρού παιδιού, εκφράζοντας την αγωνία του για τις εξελίξεις. Όπως λέει, δεν θέλει να σκέφτεται τον πόλεμο ως πραγματική πιθανότητα.
Ανάλογα αισθήματα εκφράζει και η Ελπίδα, επίσης μητέρα. «Δεν με τρομάζει τόσο ο ίδιος ο πόλεμος όσο ο φόβος για τον πόλεμο», σημειώνει, εξηγώντας πως προτιμά να μην αφήνει τον φόβο να κυριαρχήσει στην καθημερινότητά της.
