Η Βρετανία είναι η πρώτη χώρα που έχει αποφασίσει να δαπανήσει ένα τόσο μεγάλο ποσό για την εξάλειψη της βίας στα σχολεία και της βίας κατά των γυναικών.

Η ανάγκη δράσης ήταν παραπάνω από άμεση καθώς σε έρευνα του Υπουργείου Παιδείας της χώρας, το 70% των ερωτηθέντων καθηγητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δήλωσαν ότι το σχολείο τους είχε αντιμετωπίσει ενεργά τη σεξουαλική βία ή/και παρενόχληση μεταξύ παιδιών.

Ίσως βοήθησε και λίγο περισσότερο η συγκλονιστική σειρά «Adolesence» που έχει θίξει το ζήτημα της τοξικής αρρενωπότητας και του μισογυνισμού σε νεαρές ηλικίες.

Οι εκπαιδευτικοί λοιπόν στο Ηνωμένο Βασίλειο θα εκπαιδευτούν για να εντοπίζουν πρώιμα σημάδια μισογυνισμού στα αγόρια. Πρόκειται για την πολυαναμενόμενη στρατηγική της κυβέρνησης για τη μείωση τουλάχιστον στο 50% της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε μια δεκαετία από σήμερα.

Ο Σερ Κιρ Στάρμερ προειδοποίησε ότι «πολύ συχνά οι τοξικές ιδέες επικρατούν νωρίς», με περισσότερο από το 40% των νέων ανδρών να λέγεται ότι έχουν θετική άποψη για τον μισογυνιστή influencer Άντριου Τέιτ.

Πρόκειται για ένα πακέτο μέτρων ύψους 20 εκατομμυρίων λιρών, με 16 εκατομμύρια λίρες να προέρχονται από τον φορολογούμενο και 4 εκατομμύρια λίρες από φιλάνθρωπους και συνεργάτες.

Οι εκπαιδευτικοί θα λάβουν επίσης εξειδικευμένη εκπαίδευση για το πώς να μιλάνε στους μαθητές για θέματα όπως η συναίνεση και οι κίνδυνοι της κοινοποίησης προσωπικών εικόνων – και όλοι οι μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Αγγλία θα παρακολουθούν μαθήματα για τις υγιείς σχέσεις.

Αυτά τα μαθήματα θα είναι υποχρεωτικά μέχρι το τέλος αυτού του κοινοβουλίου το 2029. Το μέτρο συμπεριλαμβάνει και μια διαδικτυακή γραμμή βοήθειας για εφήβους που ανησυχούν για τη δική τους συμπεριφορά στις σχέσεις.

«Κάθε γονέας θα πρέπει να μπορεί να εμπιστεύεται ότι η κόρη του είναι ασφαλής στο σχολείο, στο διαδίκτυο και στις σχέσεις της» αναφέρει ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας.

Όπως συμπλήρωσε, εάν η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για να παρέμβει, η βία κατά των γυναικών θα μπορούσε να διπλασιαστεί αντί να μειωθεί στο μισό.

Μεταξύ των όσων προγραμματίζει η Βρετανία είναι:

– εκπαίδευση σε σχολεία (π.χ. ξεχωρίζοντας πορνό από υγιείς σχέσεις και αντιμετώπιση μισογυνικών συμπεριφορών από νεαρή ηλικία)

– διδασκαλίες για την «incel» κουλτούρα και τις συμπεριφορές μισογυνισμού, με στόχο την αντιστάθμιση των επιβλαβών μηνυμάτων που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα.

Ένας φαύλος κύκλος: κουλτούρα Incel, τοξική αρρενωπότητα και μισογυνισμός.

Η είσοδος νέων όρων πολλές φορές μας μπερδεύει. Τα ερεθίσματα που παίρνουν τα παιδιά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνά δεν μπορούν να περιοριστούν ενώ αρκετοί γονείς δεν μπορούν και να κατανοήσουν αυτά με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα τα παιδιά τους.

Ο όρος Incel προέρχεται από τα αγγλικά involuntary celibate («ακούσια άγαμος/σεξουαλικά άπειρος») και περιγράφει άτομα που δηλώνουν ότι θέλουν ρομαντική ή σεξουαλική σχέση αλλά δεν μπορούν να τη δημιουργήσουν, παρότι το επιθυμούν.

Ο όρος εμφανίστηκε αρχικά τη δεκαετία του 1990 ως ουδέτερη περιγραφή μιας εμπειρίας μοναξιάς. Με τα χρόνια συνδέθηκε με διαδικτυακές κοινότητες όπου συχνά εκφράζονται απογοήτευση, θυμός ή και εχθρικές απόψεις, κυρίως απέναντι στις γυναίκες.

Στη σύγχρονη χρήση, ο όρος έχει συχνά αρνητική χροιά, επειδή κάποιες ομάδες incel έχουν συνδεθεί με μισογυνισμό ή ακραίες ιδεολογίες.

Ο όρος «τοξική αρρενωπότητα» (toxic masculinity) είναι ένας κοινωνιολογικός και ψυχολογικός όρος που περιγράφει συγκεκριμένα επιβλαβή πρότυπα ανδρικής συμπεριφοράς, όχι την αρρενωπότητα συνολικά. Αναφέρεται σε κοινωνικές προσδοκίες που λένε ότι ένας άντρας «πρέπει»:

– να είναι πάντα σκληρός και κυρίαρχος

– να μην εκφράζει συναισθήματα

– να αποδεικνύει την αξία του μέσω δύναμης, σεξουαλικής επιτυχίας ή εξουσίας

– να απορρίπτει οτιδήποτε θεωρείται «θηλυκό»

Η κουλτούρα incel, η τοξική αρρενωπότητα και ο μισογυνισμός συνδέονται στενά και λειτουργούν συχνά σαν αλυσίδα.

Η τοξική αρρενωπότητα προβάλλει ιδέες όπως: «Ο άντρας αξίζει αν έχει σεξουαλική επιτυχία», «Η απόρριψη σημαίνει αποτυχία/αδυναμία». Όταν λοιπόν ένας νέος βιώνει απόρριψη αισθάνεται ντροπή, θυμό και σύγχυση για την προσωπικότητά του.

Εκεί έρχεται η κουλτούρα Incel που δίνει μια απλοϊκή αλλά επικίνδυνη αφήγηση: «Δεν φταις εσύ — φταίνε οι γυναίκες», «Οι γυναίκες είναι επιφανειακές και χειριστικές», «Η κοινωνία είναι στημένη εναντίον σου». «Οι γυναίκες θέλουν μόνο πολύ όμορφους/πλούσιους άντρες», «Η κοινωνία είναι άδικη απέναντι στους “μέσους” άντρες».

Έτσι ο έφηβος έχει έναν «εχθρό» και απαλλάσσεται από την ενδεχόμενη προσωπική ευθύνη. Η εκτόνωση του θυμού εκφράζεται λοιπόν με τον μισογυνισμό.

Σε μια απλοϊκή αλυσίδα λοιπόν η «εκτόνωση» του θυμού, που γεννήθηκε από την τοξική αρρενωπότητα (πίεση για «ανδρική επιτυχία»), διοχετεύτηκε μέσω incel αφηγήσεων και μετετράπη σε μισογυνισμό. Δηλαδή την υποτίμηση και απανθρωποποίηση των γυναικών. Την αντίληψη ότι οι γυναίκες «χρωστούν» προσοχή ή σεξ, λεκτική ή διαδικτυακή βία.

Έρευνες και δράσεις σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες;

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει ενεργός διάλογος. Εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και δίκτυα προσπαθούν να μειώσουν αυτού του τύπου τις επιρροές και να προωθήσουν σεβασμό και ισότητα από μικρές ηλικίες.

Η έρευνα «Manfluencers and Young Men’s Misogynistic Attitudes» υπογραμμίζει ότι τόσο σε πολλά κράτη όσο και στην Ευρώπη, η μισογυνία και η δογματική αντίληψη για τον ρόλο των φύλων έχουν αυξηθεί σε διαδικτυακά περιβάλλοντα, όπου influencers προωθούν τοξικά μηνύματα και μηνύματα μισογυνισμού που απευθύνονται κυρίως σε νέους άνδρες.

Μια ευρωπαϊκή πρόσφατη έρευνα ερευνητικού έργου (HATESHIELD) καταγράφει επίσης την αύξηση της online μισογυνίας μέσω του «manosphere» (δικτυακές κοινότητες που προωθούν τοξικά αντρικά στερεότυπα και άρνηση των δικαιωμάτων των γυναικών).

Σε μια δημοσκόπηση Αυστραλιανών εφήβων αγοριών, 28 % δήλωσαν ότι θαυμάζουν αρνητικούς ιντερνετικούς ρόλους/πρότυπα με τοξικά χαρακτηριστικά

Σε χώρες όπως Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία και Βέλγιο, έχει δημιουργηθεί ή προτείνεται εκπαιδευτικό περιεχόμενο που στοχεύει στη συνειδητοποίηση των κινδύνων από το μισογυνικό περιεχόμενο στα social media και στη διδασκαλία κριτικής ψηφιακής ικανότητας στους μαθητές.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας που «έβαλε» στις σχολικές αίθουσες την σειρά «Adolesence». Το υπουργείο Παιδείας της χώρας ανακοίνωσε τον Ιούνιο ότι θα αξιοποιήσει πέντε ειδικά σχεδιασμένα μαθήματα, βασισμένα σε αποσπάσματα από τη σειρά, τα οποία θα προβάλλονται σε μαθητές ηλικίας 14 ετών και άνω, συνοδευόμενα από εκπαιδευτικό υλικό.

Το σίγουρο είναι ότι χρειάζονται ακόμα πολλά.