«Εδώ Πολυτεχνείο… σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των Ελεύθερων Αγωνιζόμενων Φοιτητών». Μια από τις εμβληματικές φωνές πίσω από τη φράση που έχει σημαδέψει την ελληνική ιστορία και έχει γίνει σύμβολο του αγώνα για ελευθερία και δημοκρατία, η Τόνια Μοροπούλου αφηγείται στα «ΝΕΑ» τα κρίσιμα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου.
Ήταν 14 Νοεμβρίου 1973, όταν οι φοιτητές όλων των σχολών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου αποφάσισαν την κατάληψη. Σύντομα, πλήθη φοιτητών από όλη την Αθήνα συσπειρώθηκαν στο Πολυτεχνείο, σε μια περίοδο όπου κορυφωνόταν το αίτημα για δημοκρατία και ελευθερία.
@ta_nea.gr Αφηγείται στα «Νέα» η Τόνια Μοροπούλου: Η εκφωνήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου θυμάται την εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου. «Ελληνικέ λαέ, μας σκοτώνουν», το μήνυμα που συγκλόνισε το Πανελλήνιο. #πολυτεχνειο #throwback #tanea #taneagr #αγωνας #ελευθερια #δημοκρατια #greece #ellada ♬ πρωτότυπος ήχος – ΤΑ ΝΕΑ
Η Τόνια Μοροπούλου θυμάται το πρώτο βράδυ της εκπομπής: «Σταθήκαμε μπροστά στον πομπό και, προσπαθώντας να δώσουμε την ταυτότητά μας, είπαμε: ‘Εδώ Πολυτεχνείο. Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων’»
Οι πρώτες εκπομπές είχαν περιορισμένη εμβέλεια. Με τη συμβολή φοιτητών της Σχολής Ηλεκτρολόγων, ο πομπός απέκτησε μεγάλη ισχύ και τότε «η κατάληψη έγινε γνωστή σε όλη την Αθήνα, αλλά και στα μεγάλα πανεπιστημιακά κέντρα της χώρας. Έτσι, η κατάληψη έγινε εξέγερση».
Σήμερα, 52 χρόνια μετά, η κα Μοροπούλου υπογραμμίζει τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε η φωνή του Πολυτεχνείου: «Αν δεν υπήρχε το ραδιόφωνο, μπορεί να μην κατέβαινε ο κόσμος, μπορεί να μην υπήρχε αυτή η μαζική έκφραση. Ήταν η ενότητα, το σύνθημα που μας ένωνε, ο λόγος που καλούσε τον λαό να βγει από την παθητικοποίηση».
Η ήττα για μας ήταν χειρότερη από τον κίνδυνο του θανάτου
Την Παρασκευή το πρωί, η Σύγκλητος και ο Πρύτανης ενημέρωσαν τους φοιτητές ότι πλέον δεν μπορούσαν να εγγυηθούν το άσυλο. Ο στρατός –είπαν– κατέβαινε στην Αθήνα και τα τανκς θα έμπαιναν στο Πολυτεχνείο.
«Μας ζήτησαν να φύγουμε για να μην έχουμε αιματοκύλισμα. Αλλά ο αγώνας δεν μπορούσε να τελειώσει με ήττα. Η ήττα για μας ήταν χειρότερη από τον κίνδυνο του θανάτου» θυμάται η κα Μοροπούλου.
Οι φοιτητές έμειναν. Και όταν έφτασαν στο Πολυτεχνείο οι πρώτες ταυτότητες νεκρών, η φωνή του σταθμού βγήκε ξανά στον αέρα με ένα από τα δραματικότερα μηνύματα της:
«Ελληνικέ λαέ, σου λέμε την αλήθεια. Ελληνικέ λαέ, μας σκοτώνουν. Κατέβα στους δρόμους γιατί μόνο η παρουσία σου μπορεί να μας προστατεύσει».
«Από το Πολυτεχνείο βγήκαμε με το κεφάλι ψηλά, με τους νεκρούς και τους τραυματίες μας»
Τα ξημερώματα του Σαββάτου 17 Νοεμβρίου, στις 03:16, το άρμα μάχης έριξε την πύλη. «Συναγωνιστές μας μάς τράβηξαν από τον πομπό για να μη μας σκοτώσουν», περιγράφει η κα η Μοροπούλου. «Κλείσαμε λέγοντας τον Εθνικό Ύμνο και ότι ο αγώνας συνεχίζεται».
Οι σφαίρες περνούσαν δίπλα τους, αλλά η αίσθηση της συλλογικότητας υπερίσχυε του φόβου:
«Είχαμε την αίσθηση ότι ήμασταν όλοι μαζί. Αυτή η αίσθηση ξεπερνούσε τον φόβο»
Από το Πολυτεχνείο βγήκαν «με το κεφάλι ψηλά, με τους νεκρούς και τους τραυματίες μας και όταν οι σφαίρες περνούσαν από δίπλα μας, είχαμε την αίσθηση ότι ήμασταν όλοι μαζί. Αυτή η αίσθηση της συλλογικότητας ξεπερνούσε το φόβο».
Ένα μήνυμα που μένει ζωντανό
Για εκείνη, το διαχρονικό μήνυμα της εξέγερσης παραμένει η ενότητα: «Το σύνθημα “Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία” μάς εξέφραζε όλους. Παρά τις διαφορές μας, αυτές οι αξίες ήταν κοινές. Το μήνυμα απευθύνεται και σήμερα σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Όχι για να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους, αλλά για να μπορούν να διαλέγονται».
Όπως υποστηρίζει η κα Μοροπούλου, Σε μια εποχή γεμάτη νέες παγκόσμιες προκλήσεις –κλιματική κρίση, οικονομική αστάθεια, απειλές για την ειρήνη– το πνεύμα του Πολυτεχνείου παραμένει επίκαιρο.
