Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει το πρώτο μεγάλο βήμα για τη δημιουργία ενός ενιαίου «αντιdrone τείχους» κατά μήκος των ανατολικών της συνόρων, μετά τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά εισβολών ρωσικών UAV σε Πολωνία, Ρουμανία και τις χώρες της Βαλτικής.
Σε τηλεδιάσκεψη υπό τον επίτροπο Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, συμμετείχαν οι υπουργοί Άμυνας χωρών της «πρώτης γραμμής» (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Φινλανδία, Δανία), ενώ προστέθηκαν και Σλοβακία – Ουγγαρία, παρά τις παραδοσιακές τους επιφυλάξεις έναντι της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Καίριας σημασίας ήταν η συμμετοχή του Ουκρανού υπουργού Άμυνας, Ντένις Σμύχαλ, καθώς η Ουκρανία θεωρείται πλέον η χώρα με την πιο προηγμένη τεχνογνωσία στην Ευρώπη στον τομέα των drones – τόσο επιθετικών όσο και αμυντικών. Όπως τόνισε ο Κουμπίλιους, «αν συγκριθούμε με τους Ουκρανούς, είναι ξεκάθαρο ότι υστερούμε. Χρειαζόμαστε επειγόντως ικανότητα εντοπισμού και αναχαίτισης».
Το «τείχος» θα βασιστεί σε τρεις άξονες:
1. Δίκτυο ανίχνευσης με αισθητήρες και ραντάρ, το οποίο θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένο και διαλειτουργικό.
2. Μέσα εξουδετέρωσης: από ηλεκτρονικά συστήματα παρεμβολών, που ήδη χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί, έως αναχαιτιστικά drones και βελτιωμένα αντιαεροπορικά συστήματα. Το μειονέκτημα είναι το κόστος: τα βλήματα των συστημάτων αεράμυνας είναι δυσανάλογα ακριβά σε σχέση με τα φθηνά UAV.
3. Νέες τεχνολογίες: ορισμένα κράτη επενδύουν σε λύσεις λέιζερ, ενώ χώρες με πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα ζητούν επέκταση των δυνατοτήτων και σε θαλάσσιες «προκλήσεις».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα χρησιμοποιηθούν δάνεια από το ταμείο SAFE, ύψους έως 150 δισ. ευρώ, ενώ θα αξιοποιηθούν και τα κέρδη από τα 210 δισ. ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που παραμένουν παγωμένα στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Παράλληλα, προτείνεται απευθείας ενίσχυση της ουκρανικής παραγωγής drones, με πιθανή εγκατάσταση εργοστασίων σε ευρωπαϊκό έδαφος ώστε να προστατευτούν από ρωσικά πλήγματα.
Η πρωτοβουλία έρχεται να υλοποιήσει την εξαγγελία της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού «αντιdrone τείχους». Όπως σημείωσε ο Κουμπίλιους, η μεγαλύτερη αδυναμία σήμερα είναι η έλλειψη αποτελεσματικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης. Οι υπουργοί δεσμεύτηκαν να ορίσουν ειδικούς εκπροσώπους για τον συντονισμό του έργου, ώστε να ξεκινήσει άμεσα.
Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να ενημερωθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, όπου θα δοθεί το πολιτικό «πράσινο φως». Αν και δεν τέθηκε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ο στόχος είναι να υπάρξει απτό αποτέλεσμα μέσα σε έναν χρόνο.
Μια νέα ασπίδα στα ανατολικά σύνορα
Το «τείχος κατά των drones» δεν είναι μόνο στρατιωτική αναγκαιότητα αλλά και πολιτικό μήνυμα: η ΕΕ αναλαμβάνει πρωτοβουλία να προστατεύσει τους πολίτες της και να αναπτύξει αυτόνομες δυνατότητες άμυνας. Με την Ουκρανία να λειτουργεί ως «εργαστήριο πολέμου» και πάροχο τεχνογνωσίας, και με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση να δίνει ώθηση, η Ένωση επιχειρεί να μετατρέψει μια αδυναμία σε ευκαιρία για νέα κοινή βιομηχανική πολιτική στον χώρο της άμυνας.
Σε μια συγκυρία όπου τα ρωσικά drones έχουν αποδείξει ότι μπορούν να πλήξουν βαθιά μέσα στο ευρωπαϊκό έδαφος, το ερώτημα δεν είναι αν χρειάζεται ένα τέτοιο «τείχος», αλλά πόσο γρήγορα μπορεί να υλοποιηθεί – και αν θα καταφέρει να προσφέρει το επίπεδο προστασίας που απαιτούν οι καιροί.
