Λευτερώστε τις αιχμάλωτες!

Η καθηγήτρια Αγγέλα Καστρινάκη έθεσε σημαντικότατο ζήτημα προχθές (Σάββατο 9/3) από τις σελίδες των Νέων: παρουσιάζοντας σε τελειόφοιτες Λυκείου το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης –όπου διδάσκει Νεοελληνική Φιλολογία– διαπίστωσε ότι «η μισή τάξη και παραπάνω» ήθελε να σπουδάσει ψυχολογία. Πικράθηκε, έκανε απαισιόδοξες σκέψεις: «Μια-δυο-τρεις ψυχολογίες [σε ιδιωτικά πανεπιστήμια] στην Ελλάδα, και η Φιλολογία θα πάψει υφισταμένη, τουλάχιστον στο περιφερειακό Πανεπιστήμιο Κρήτης».

Και ας έχουν πολύ καλούς διδάσκοντες και εξαιρετικό πρόγραμμα, μαθήματα στην «πρωτοπορία της πρωτοπορίας»: Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Σπουδές, Υπολογιστική Γλωσσολογία. Μολοντούτο, θεωρεί ότι  είναι σωστό και δίκαιο να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια γιατί στο Τμήμα Φιλολογίας –όπως και σε άλλα τμήματα– τα παιδιά είναι «αιχμάλωτα ακροατήρια»: σπουδάζουν εκεί απλώς επειδή εκεί κατάφεραν να μπουν.

Σίγουρα υπάρχουν και αλλού διαστροφές, εγώ πάντως άλλη χώρα όπου τα παιδιά εισάγονται από το πρώτο έτος σε τμήματα που χορηγούν ένα και συγκεκριμένο πτυχίο και δεν έχουν δυνατότητα αναπροσανατολισμού, δεν ξέρω. Στις μη διαστροφικές χώρες, οι φοιτητές εισάγονται σε «σχολές» –«κύκλο σπουδών», οι ονομασίες διαφέρουν–  που οδηγούν σε πολλά και διάφορα πτυχία, ανάλογα με την «κατεύθυνση», τα μαθήματα που διαλέγεις μέσα στη «σχολή»· ή και σε «διπλανή σχολή» που δίνει διαφορετικά πτυχία.

Οι «σχολές», ανάλογα με την εξέλιξη των επιστημών, της κοινωνίας και της αγοράς, προσφέρουν νέα πτυχία καθιερώνοντας νέα μαθήματα, ιδρύοντας «τομείς», δεν ιδρύουν μονοθεματικά-μονοπτυχιακά νέα τμήματα. Εδώ, συνεχώς ακούμε για διασπάσεις τμημάτων σε νέα τμήματα – οι παλιές Φιλοσοφικές, Νομικές, Φυσικομαθηματικές έχουν γεννήσει περί τα 10 αυτόνομα τμήματα καθεμία. Πολλά, με σκανδαλώδεις διαδικασίες για σκανδαλώδεις λόγους.

Small is beatifull: στο μικρό τμήμα επιβάλλεις ως υποχρεωτικό το μαθηματάκι σου, έχεις αιχμαλώτους φοιτητές,  συναδέλφους που δείχνουν φιλική (ακόμη και συγγενική) κατανόηση για προκηρύξεις θέσεων, προσλήψεις, εξελίξεις, διδακτορικά, ερευνητικά προγράμματα, κτλ.

Την γνωρίζω καλά την Αγγέλα Καστρινάκη και είμαι σίγουρος ότι αν γίνει επιτέλους η αυτονόητη μεγάλη αλλαγή–που δεν την θέλουν οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί– να εισάγονται τα παιδιά και να οργανωθούν πτυχία και μαθήματα κατά σχολές, η Αγγέλα ως καθηγήτρια σε ενιαία σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών θα έχει πλήθος φοιτήτριες: μόλις οι έφηβες μαθήτριες καταλάβουν στο πρώτο έτος ότι η ψυχολογία δεν είναι ακριβώς η επιστήμη που «λύνει τα ψυχολογικά σου» και σε κάνει ευτυχισμένο, θα αναρωτηθούν για το μέλλον τους, θα ρωτήσουν, θα μάθουν, θα σπεύσουν στο μάθημά της. Και πολλές θα αποφασίσουν να γίνουν φιλόλογοι και όχι ψυχολόγοι ή ιστορικοί ή φιλόσοφοι ή γλωσσολόγοι … ή … ή.. ό,τι άλλο πτυχίο προσφέρει η σχολή, στην οποία δεν θα αιχμάλωτες αλλά ελεύθερες και ωραίες.