Τη μέρα που έφυγε η Μελίνα τη θυμάμαι σαν χθες. Ενα τρυφερό της άγγιγμα στο παιδικό μου μάγουλο, σε κάποια συναυλία τη δεκαετία του ’80, ήταν αρκετό για να προστεθώ για πάντα στο τεράστιο πλήθος ανθρώπων όλων των ηλικιών, των φυλών και των φύλων που τη λάτρευε σαν γήινη θεά. Στην ησυχία του μεσημεριού, η είδηση του θανάτου της εκτοξεύτηκε μέσα από το κουτί της τηλεόρασης στο σαλόνι του σπιτιού μας σαν πύραυλος. Μετά κενό. Χρειάστηκε να βγω έξω στον δρόμο, να περπατήσω, να πάρω καθαρό αέρα, να καταλάβω.

Ενιωθα πόνο και ασφυξία. Δοκίμαζε τον οργανισμό μου για πρώτη φορά το συναίσθημα της απώλειας ενός δικού σου ανθρώπου. Μιας μακρινής «θείας» που, εξ αποστάσεως, μου μάθαινε σε κάθε μας «επαφή» τι σημαίνει να είσαι γυναίκα, τι σημαίνει να είσαι ελεύθερη, γενναία, δημοκράτισσα, αγωνίστρια, τι σημαίνει να είσαι Ελληνίδα. Πώς γίνεται να είσαι παθιασμένη με την πατρίδα σου και ταυτόχρονα κοσμοπολίτισσα, μητέρα χωρίς παιδιά μέσα από τους ρόλους που κάθε τόσο «γεννούσε», φανατική φεμινίστρια με αυθεντική αγάπη για το ανδρικό φύλο.

Επιστρέφοντας σπίτι αποφάσισα ότι το δωμάτιο περνά σε στάτους «εθνικού πένθους». Ασπρόμαυρες αφίσες της έντυσαν ντουλάπες και τοίχους. Δίπλα στο μαξιλάρι τοποθετήθηκε η αυτοβιογραφία της «Γεννήθηκα Ελληνίδα». Στις πρώτες σελίδες, στις αφηγήσεις της επί δημαρχίας «Μεγάλου Σπύρου», ήμασταν το ’94 συνομήλικες. Τελειώνοντας το βιβλίο, μια φράση της καταχωρήθηκε για πάντα στη μνήμη μου: «Το να έχεις γεννηθεί Ελληνας θα πει να σε βαραίνει μια υπέροχη κατάρα. Για έναν εκπληκτικά μεγάλο αριθμό ανθρώπων σημαίνει πως έχτισες προσωπικά την Ακρόπολη, πως δημιούργησες τους Δελφούς, το θέατρο, και γέννησες την ιδέα της δημοκρατίας».

Κι ακόμα μία, που σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, θα ταίριαζε να διαβαστεί από όλες τις Ελληνίδες που κουβαλούν την κληρονομιά της και ζουν υπό κάποιον ζυγό. Κι ας γράφτηκε για άλλη αιτία, με άλλη αφορμή. «Πολλές φορές έχουμε απογοητευθεί. Πολλές φορές έχουμε ντροπιασθεί. Αλλά υπάρχει ο ήλιος και η θάλασσα, και η ανάμνηση όλων των καλών ανθρώπων που πέθαναν για την ελευθερία της Ελλάδας, για να μας δώσει καινούργια ελπίδα. Οι καινούργιες ελπίδες μπορεί να φέρουν καινούργιες απογοητεύσεις αλλά από καθαρή ελληνικότητα θα βρούμε έναν τρόπο για να ξαναγεννηθεί η ελπίδα».

  • Οι αφίσες της έμειναν στον τοίχο για χρόνια. «Poor thing» ο συγκάτοικος στο δωμάτιο.