Την περασμένη Δευτέρα, οι γονείς του Αλεξέι Ναβάλνι έλαβαν άδεια να τον επισκεφθούν στη φυλακή για πρώτη φορά από τότε που ο ρώσος αντιστασιακός επέστρεψε στη χώρα του, τον Ιανουάριο του 2021. «Ηταν ζωηρός, υγιής και χαρούμενος», είπε η μητέρα του.

Tην περασμένη Παρασκευή, όταν έγινε γνωστός ο θάνατος του Ναβάλνι, ο πρόεδρος Πούτιν επισκεπτόταν ένα βιομηχανικό πάρκο στα Ουράλια. Και είχε εξαιρετικά καλή διάθεση. Απαντώντας σε ερωτήσεις εργαζομένων και φοιτητών, που κάθονταν φυσικά σε ασφαλή απόσταση από αυτόν, αστειευόταν, φλέρταρε, κόμπαζε ότι οι δυτικές κυρώσεις ενίσχυσαν τη βιομηχανική παραγωγή της χώρας. Χρόνια είχαν να τον δουν δημοσίως σε τέτοια κέφια, γράφει η Μάσα Γκέσεν στον New Yorker. Για το γεγονός δεν είπε λέξη.

Υποστήριξαν πολλοί ότι ο ρώσος πρόεδρος διέταξε τη θανάτωση του Ναβάλνι επειδή τον απειλούσε ακόμη κι από τη φυλακή. Κάποτε μπορεί να ίσχυε κάτι τέτοιο, αλλά όχι πια. Ο Ναβάλνι πέθανε επειδή οι γονείς του τον επισκέφθηκαν λίγες ημέρες νωρίτερα και τον βρήκαν μια χαρά. Επειδή μόλις την προηγουμένη, σε μια από τις ατελείωτες ανακρίσεις του, ρωτούσε ειρωνικά τους δημίους του για την υγεία τους. Επειδή την ημέρα εκείνη ξεκίνησε η Διάσκεψη του Μονάχου, όπου, φυσικά, ο Πούτιν δεν ήταν προσκεκλημένος. Επειδή πλησιάζει η δεύτερη επέτειος ενός πολέμου που πάει όλο και πιο άσχημα για την Ουκρανία. Επειδή ο ρώσος πρόεδρος αισθάνεται ισχυρότερος από ποτέ. Και σπάει πλάκα.

Επειδή, όπως γράφει στην El País μια από τις δημοσιογράφους που γνωρίζει καλύτερα τη Ρωσία, η Πιλάρ Μπονέτ, η μεταχείριση των αντιστασιακών στην εποχή του Πούτιν έχει χαρακτηριστικά διαστροφής, σαδισμού, ωμότητας και πλήρους αδιαφορίας για την ανθρώπινη ζωή, τα οποία δεν μπορούν να εξηγηθούν με τη λογική, δεν ανταποκρίνονται δηλαδή στον «βαθμό καταστολής» που είναι αναγκαίος για τη διατήρηση ενός αυταρχικού καθεστώτος. Επειδή ο Πούτιν ενσαρκώνει τον πληρέστερο ορισμό της λέξης «αδίστακτος». Θυμηθείτε πώς αντέδρασε όταν έγινε γνωστή η δολοφονία της Ανα Πολιτκόφσκαγια, τον Οκτώβριο του 2006: «Η ικανότητά της να επηρεάσει την πολιτική ζωή στη Ρωσία», είπε, «ήταν εξαιρετικά ασήμαντη».

Αναρωτιούνται πολλοί γιατί, μετά τη δηλητηρίασή του, ο Ναβάλνι άφησε την άνεση της Γερμανίας και επέστρεψε στη χώρα του. Αδιαφορούσε για τη γυναίκα του και τα παιδιά του; Αντιθέτως, ήταν τρελά ερωτευμένος με τη Γιούλια κι έκανε τα πάντα για να την εντυπωσιάσει. Ζούσε όμως κι αυτός μια πλάνη: πίστευε ότι μπορούσε να νικήσει τον Πούτιν. «Διαφωνούσαμε πάντα για τον χαρακτήρα του Πούτιν και του καθεστώτος του, εκείνος έλεγε ότι είναι κλέφτες κι απατεώνες, εγώ έλεγα ότι είναι δολοφόνοι και τρομοκράτες», έγραψε η Γκέσεν. «Οταν ξύπνησε από το κώμα, τον ρώτησα αν τελικά πείστηκε ότι είναι δολοφόνοι. Οχι, μου απάντησε, άπληστοι είναι, σκοτώνουν για να προστατεύσουν τον πλούτο τους».

Είναι δολοφόνοι.