Τον περασμένο Φεβρουάριο, αιγύπτιοι μυστικοί αστυνομικοί έκαναν έφοδο σε ένα πολυτελές κλαμπ πάνω στον Νείλο και συνέλαβαν μια ρωσίδα χορεύτρια οριεντάλ. Εκείνο που τους ενδιέφερε πάνω από όλα να μάθουν ήταν τι φορούσε –αν φορούσε –κάτω από το κοστούμι της. Αραγε η χορεύτρια με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Γιοχάρα φορούσε τα σωστά, σεμνά εσώρουχα; Ήταν το σωστό μέγεθος; Ηταν το σωστό χρώμα; Ή μήπως, δεν φορούσε καθόλου;

Η 30χρονη Γιοχάρα, κατά κόσμον Εκατερίνα Αντρέεβα, επέμεινε ότι είναι αθώα, ωστόσο η αστυνομία την έστειλε φυλακή προκαλώντας αντιδράσεις. Την επισκέφθηκαν ρώσοι διπλωμάτες. Πίσω στη Μόσχα, ο ατζέντης της και ο σύζυγός της έδωσαν μάχη για να πάρει δημοσιότητα η υπόθεση. Επειτα από τρεις μέρες, όλα έδειχναν ότι θα απελαθεί, αλλά τη τελευταία στιγμή ένας μυστηριώδης ιππότης –ένας λίβυος επιχειρηματίας με ισχυρές διασυνδέσεις, της είπαν –παρενέβη και αφέθηκε ελεύθερη.

Ηταν ένα δράμα αντάξιο του χορού της κοιλιάς, μιας μακραίωνης τέχνης που πάντοτε τρεφόταν από τον αισθησιασμό και την ίντριγκα. Τις τελευταίες δεκαετίες στην Αίγυπτο οι απόψεις διίστανται. Κάποιοι τον θεωρούν υψηλή τέχνη, άλλοι τολμηρή μορφή διασκέδασης και άλλοι τον χρησιμοποιούν ως δικαιολογία για να κάνουν κηρύγματα ηθικής. Αλλά η περιπέτεια της Αντρέγεβα ανέδειξε ένα μάλλον ευαίσθητο ζήτημα: αν το Κάιρο είναι η πρωτεύουσα του χορού της κοιλιάς, τότε γιατί οι πιο διάσημες νέες χορεύτριες κατάγονται από οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός της Αιγύπτου;

Τα τελευταία χρόνια οι ξένες χορεύτριες κυριαρχούν στην αιγυπτιακή σκηνή –Αμερικανίδες, Βρετανίδες, Βραζιλιάνες, αλλά κυρίως Ανατολικοευρωπαίες. Οι ξένες φέρνουν μια αθλητική, υψηλής ενέργειας αισθαντικότητα στον χορό, κάνοντάς τον να θυμίζει περισσότερο ντίσκο παρά χίλιες και μια νύχτες. Οι σαρωτικές χορογραφίες τους έρχονται σε αντίθεση με το αργό, ελαφρά υπαινικτικό στυλ των κλασικών αιγυπτίων σταρ. Μερικές είναι ιδιαίτερα προκλητικές.

Οι «καθαρολόγοι» διαμαρτύρονται ότι η εισβολή των ξένων αμαυρώνει την πολιτιστική τους κληρονομιά. Κατηγορούν τις ξένες πως εκμεταλλεύονται την αραβική κληρονομιά για κέρδος και ότι προωθούν ένα άσεμνο στυλ του χορού της κοιλιάς. Μερικές ξένες χορεύτριες συμφωνούν. «Εμείς οι ξένες είμαστε τεχνικά καλές, αλλά εκείνες έχουν αυτήν την αραβική ψυχή», λέει στους New York Times η Αντρέγεβα. «Συχνά δεν έχουμε τη λεπτότητα, τη φινέτσα και τη χάρη των Αιγυπτίων» προσυπογράφει η Νταϊάνα Εσπόζιτο, μια απόφοιτη του Χάρβαρντ από τη Νέα Υόρκη που πήγε στην Αίγυπτο το 2008 χάρη σε μια υποτροφία και έμεινε για να κάνει καριέρα ως χορεύτρια οριεντάλ.

Η Εσπόζιτο, ή Λούνα του Καΐρου, επισημαίνει ότι υπάρχουν χιλιάδες αιγύπτιες χορεύτριες. Βρίσκονται όμως στη χαμηλότερη βαθμίδα της βιομηχανίας, χορεύουν σε άθλια καμπαρέ κοντά στις Πυραμίδες ή σε «παγίδες» τουριστών στον Νείλο: «Είναι σαν οι αιγύπτιες χορεύτριες να έχουν γίνει είδος υπό εξαφάνιση. Κρίμα για την τέχνη. Κρίμα για την Αίγυπτο».

Ακόμα και έτσι, ο αιγυπτιακός χορός εξακολουθεί να έχει μια αδιαμφισβήτητη βασίλισσα. Στα 40 χρόνια της καριέρας της, η Ντίνα Ταλάατ Σαγέντ, ένας θρύλος σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, έχει χορέψει για πρίγκιπες, προέδρους και δικτάτορες. «Α ναι, ο Καντάφι», λέει με ένα ειρωνικό χαμόγελο, ανακαλώντας στη μνήμη της τον ανατραπέντα λίβυο δικτάτορα. «Αστείος άνδρας. Πολύ αστείος».

Η Σαγέντ γνωρίζει καλά τη συγκρουσιακή στάση που έχουν οι Αιγύπτιοι όσον αφορά το επάγγελμά της. «Αγάπη και μίσος –πάντα έτσι ήταν» λέει. «Οι Αιγύπτιοι δεν μπορούν να διανοηθούν έναν γάμο χωρίς χορεύτρια της κοιλιάς. Αλλά αν ο αδελφός σου παντρευτεί μια χορεύτρια –Θεός φυλάξοι! –τότε υπάρχει πρόβλημα».

Το στίγμα που συνοδεύει τον χορό οριεντάλ εντάσσεται σε έναν ολοένα και μεγαλύτερο πουριτανισμό, ο οποίος πνίγει τις τέχνες στην Αίγυπτο τα τελευταία χρόνια. Οι αιγύπτιοι σκηνοθέτες δεν μπορούν να δείξουν ούτε καν ένα φιλί, οι στίχοι των τραγουδιών λογοκρίνονται, αυτόκλητοι τιμωροί σέρνουν τους καλλιτέχνες στα δικαστήρια. «Οι Αιγύπτιοι θεωρούν τις αιγύπτιες χορεύτριες πόρνες» λέει ο ατζέντης της Αντρέγεβα. «Αλλά μια ξένη μπορεί να γίνει σταρ».

Τελευταία Νέα