Πολεμοχαρής και εμπρηστικός εμφανίστηκε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παραμονές της ευρωτουρκικής Συνόδου της Βάρνας, εκτοξεύοντας απειλές για συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων με στόχο την οικοδόμηση της «Μεγάλης Τουρκίας». Μετά την κατάληψη της Αφρίν στη Συρία, ο τούρκος πρόεδρος προχώρησε σε ένα νέο παραλήρημα, μιλώντας σε συνέδριο του κόμματός του στη Σαμψούντα. «Την Μεγάλη Τουρκία οπωσδήποτε θα την οικοδομήσουμε. Αν χρειαστεί θα δώσουμε τις ζωές μας. Αν χρειαστεί θα πάρουμε ζωές» ανέφερε, ενώ σε χθεσινή ομιλία του στην Τραπεζούντα, απείλησε ότι ο τουρκικός στρατός θα συνεχίσει τις πολεμικές επιχειρήσεις του και επόμενος στόχος του είναι η πόλη Ταλ Ριφάατ, 40 χιλιόμετρα βόρεια του Χαλεπίου, αλλά και η πόλη Σιντζάρ στο Ιράκ.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, αυστηρά μηνύματα προς την Τουρκία να σταματήσει τις προκλητικές και επιθετικές ενέργειες στο Αιγαίο και την Κύπρο και να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο έστειλαν χθες όλα τα πολιτικά κόμματα με αφορμή την επέτειο της 25η Μαρτίου. Από τα Ψαρά ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κάλεσε την Αγκυρα «να σταματήσει τις παράνομες ενέργειες στο Αιγαίο, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου και να σεβαστεί τους κανόνες που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο». Ακρως επιθετικός εμφανίστηκε στις αντιδράσεις του ο υπουργός Αμυνας Πάνος Καμμένος αναφέροντας πως «όποιος τολμήσει να αμφισβητήσει την εθνική μας κυριαρχία θα τον συντρίψουμε, όπως οι έλληνες μαχητές συνέτριψαν το 1821 μία πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία».

ΠΑΙΖΕΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ. Παράλληλα, η κυβέρνηση διαβλέποντας ότι η Τουρκία εξακολουθεί να παίζει παιχνίδι καθυστερήσεων για τους δύο έλληνες στρατιωτικούς που κρατούνται στην Αδριανούπουλη, επιδιώκει τη διεθνοποιήση της υπόθεσης. Μετά τις ευρωπαϊκές συστάσεις προς την Αγκυρα, η απελευθέρωση των ελλήνων αξιωματικών αναμένεται να τεθεί σήμερα και στην ευρωτουρκική Σύνοδο της Βάρνας. Υπ’ αυτά τα δεδομένα και με τη προκλητικότητα και επιθετικότητα της Τουρκίας να έχει χτυπήσει κόκκινο, οι Ευρωπαίοι προετοιμάζονταν για όλα τα ενδεχόμενα στη σημερινή Σύνοδο. Ενδεικτική είναι η δήλωση ανώτατου αξιωματούχου της Κομισιόν πως «η Βάρνα προσφέρεται και για λύση και για καβγά».

Η ρητορική και πρακτική της Αγκυρας το τελευταίο διάστημα τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο είχε ως αποτέλεσμα οι 28 να εγκρίνουν ένα πολύ αυστηρό λεκτικό στο κείμενο συμπερασμάτων στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες –και τούτο παρά ορισμένες, μεμονωμένες, αντιδράσεις της τελευταίας στιγμής που έπεσαν στο κενό.

Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές με τις οποίες συνομίλησαν «ΤΑ ΝΕΑ», ήταν η Ιταλία που επεδίωξε να εισαχθεί στο τέλος του κειμένου μία φράση που θα το «στρογγύλευε». Η ιταλική προσθήκη ανέφερε ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παροτρύνει όλα τα μέρη να συνεργαστούν για την αποτελεσματική αξιοποίηση των φυσικών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου προς όφελος όλων». Κοινοτικές πηγές σημείωναν ότι ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης αντέδρασε έντονα και η ιταλική φόρμουλα απερρίφθη.

Η εξήγηση της κίνησης της Ρώμης μπορεί να ερμηνευθεί υπό το πρίσμα των συμφερόντων του ενεργειακού κολοσσού Eni στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Eni είναι παρούσα τόσο στην κυπριακή όσο και στην αιγυπτιακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και προφανώς μετά το «τουρκικό bullying» στο Οικόπεδο 3 της κυπριακής ΑΟΖ, επιδιώκει να αποφύγει ανάλογα περιστατικά στο μέλλον, ιδιαίτερα στο αμφισβητούμενο από την Αγκυρα Οικόπεδο 6.

Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής είναι πολύ ικανοποιητικά τόσο για την Αθήνα όσο και για τη Λευκωσία. Οι δύο κυβερνήσεις συνεργάστηκαν στενά και ο συντονισμός Αλέξη Τσίπρα και Νίκου Αναστασιάδη απέδωσε. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος και υπογραμμίζει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Κύπρο και την Ελλάδα».

Επιπλέον, οι 28 αναγνωρίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας να ερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους, επισημαίνουν προς την Τουρκία ότι πρέπει να σέβεται τις αρχές της καλής γειτονίας και να εξομαλύνει τις σχέσεις της με όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ (άρα και την Κύπρο), ενώ εξέφρασαν τη «βαθιά ανησυχία» για τη συνεχιζόμενη κράτηση (detention) ευρωπαίων πολιτών, «συμπεριλαμβανομένων δύο ελλήνων στρατιωτικών». Καταλήγουν δε ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τα ζητήματα αυτά».

ΘΑ ΕΠΙΜΕΙΝΕΙ. Δεν είναι απολύτως σαφές πάντως τι θα πράξει σήμερα ο Ερντογάν όταν σβήσουν τα φλας και βρεθεί ενώπιος ενωπίω με τον Ντόναλντ Τουσκ, τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον Μπόικο Μπορίσοφ στη Βάρνα. Το βασικό σημείο στο οποίο διπλωματικές πηγές προέβλεπαν ότι θα επιμείνει ο Ερντογάν είναι ότι η Τουρκία αποτελεί παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο που δεν μπορεί να αγνοηθεί καθώς έχει νόμιμα συμφέροντα.

Ωστόσο, υπάρχει μία σειρά θεμάτων για τα οποία ο Ερντογάν θα ζητήσει την ικανοποίηση δεσμεύσεων που ο ίδιος εκτιμά ότι έχουν ήδη αναληφθεί από την ΕΕ στο ευρύτερο πλαίσιο της Συμφωνίας για το Προσφυγικό του Μαρτίου 2016. Πρόκειται για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ενωσης, το ξεπάγωμαδιαπραγματευτικών κεφαλαίων, την απελευθέρωση των θεωρήσεων ώστε τούρκοι πολίτες να μπορούν να ταξιδεύουν στην ΕΕ (η Αγκυρα αναμένει απαντήσεις επί των προτάσεων που έχει υποβάλει για να απεμπλακούν οι συζητήσεις για τα 7 κριτήρια που σύμφωνα με την ΕΕ δεν εκπληρώνει). Ωστόσο, στο κρίσιμο θέμα της έγκρισης της δεύτερης δόσης, ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, ως βοήθεια από την ΕΕ προς την Τουρκίας για τη διαχείριση του Προσφυγικού, το πράσινο φως δόθηκε ήδη πριν από τη Βάρνα.

Τελευταία Νέα