H εκλογή Τραμπ δεν έφερε τεκτονική αλλαγή μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Επρεπε ίσως να το περιμένουμε, από τη στιγμή που αποδείχθηκε ότι ο νέος πλανητάρχης δεν αστειευόταν σε αυτά που έλεγε και έκανε, πριν ακόμα έλθει στην εξουσία. Ομως, η τόσο γρήγορη και τόσο βαθιά αλλαγή υπερβαίνει και τους πιο μύχιους φόβους και, ίσως, και τις αντοχές της διεθνούς δημοκρατίας.

Η εν τοις πράγμασι αμφισβήτηση της ενότητας της Δύσης και η α λα καρτ αντιμετώπιση των συμμαχιών και των συμπράξεων των ΗΠΑ με μόνο κριτήριο την προώθηση συμφερόντων ορισμένων τομέων που συνδέονται άμεσα με τα οικονομικά συμφέροντα του ίδιου του αμερικανού προέδρου, αναδιατάσσουν και αποσταθεροποιούν ήδη τον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη. Η αμφισβήτηση του ΝΑΤΟ, η απαξίωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το ξεκίνημα μιας νέας κούρσας εξοπλισμών, το φλερτάρισμα με αυταρχικά καθεστώτα, η συνειδητή οικοδόμηση σχέσεων κακής γειτονίας, η επαμφοτερίζουσα –δήθεν σκληρή, αλλά μάλλον φοβική –στάση έναντι της Κίνας και της Ρωσίας, η απόσυρση από τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, ο εμποτισμός της ίδιας της αμερικανικής δημοκρατίας με το δηλητήριο του διχασμού και της μισαλλοδοξίας –όλες αυτές οι εξελίξεις είναι υπερβολικά βαριές και υπερβολικά συγκεντρωμένες. Η επιστροφή στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου είναι γεγονός –αλλά ενός άλλου τύπου Ψυχρού Πολέμου: πολυπολικού, διάχυτου, οικονομικού και τεχνολογικού περισσότερο από ό,τι εθνικού και πολιτικού, υπόγεια διαβρωτικού των αξιών του δυτικού κόσμου.

Αν σε κάποιον αυτά φαίνονται υπερβολικά ή πρόωρα, ας σκεφτεί: Τι σημαίνουν τα λόγια «τώρα πια είμαστε μόνοι μας» εκ μέρους του γαλλογερμανικού άξονα; Τι επιπτώσεις θα έχει στην πιο εύφλεκτη περιοχή του κόσμου, τη Μέση Ανατολή, η πλήρης μεταβολή των ισορροπιών που βρίσκεται σε εξέλιξη; Τι επέτρεψε και έμμεσα ενθαρρύνει τη μετατροπή της Ρωσίας όχι μόνο σε διεθνή παίκτη αλλά σε διεθνή παράγοντα ανοιχτής αποσταθεροποίησης της δημοκρατίας; Τι κινδύνους κρύβει η κατάσταση στη Χερσόνησο της Κορέας λόγω της στρατηγικής και προσωπικής αδυναμίας του αμερικανού προέδρου; Τι μπορεί να σημαίνει η επαναβύθιση της Λατινικής Αμερικής στην αστάθεια; Τι συνέπειες θα έχουν με βεβαιότητα όλα αυτά, μαζί με τις άλλες εστίες έντασης, σε μια παγκόσμια οικονομία που δεν έχει βγει ακόμα από την κρίση και δυσκολεύεται ούτως ή άλλως να προσαρμοστεί στις ανάγκες της εποχής; Η μετάβαση από τη δυσκολία ανάπτυξης και την καταπολέμηση των ανισοτήτων, από τα δομικά δηλαδή προβλήματα της μεταβιομηχανικής οικονομίας, στη δημιουργία συνθηκών αμφισβήτησης των ίδιων των βάσεων της δημοκρατίας –της ειρηνικής συνύπαρξης, του κράτους δικαίου, της αποδοχής των διαφορών –αποδεικνύεται όχι μόνο εφικτή, αλλά και σχεδόν αυτόματη, όταν το κακό παράδειγμα δίνει η ισχυρότερη χώρα του κόσμου.

Υπό τέτοιες συνθήκες, που φτάνουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά ώς την πόρτα μας, εμφανίζεται ακόμα πιο καθαρά η σημασία ουσιώδους και αταλάντευτης συμμετοχής της Ελλάδας στη μόνη οντότητα που μπορεί κάπως να αντισταθεί σε αυτόν τον τυφώνα. Και χρωματίζεται με ακόμα πιο σκοτεινά χρώματα η θυσία της ευρωπαϊκής αξιοπιστίας της χώρας μας στον βωμό ενός «αφηγήματος» που κλείνει κρυφά το μάτι στην αμερικανική αμετροέπεια και ανευθυνότητα και μεγιστοποιεί έτσι τον κίνδυνο να συντριβούμε κάτω από τα πέλματα ελεφάντων που έχασαν και την πυξίδα, αλλά και τη μνήμη τους.

Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος

Τελευταία Νέα