Η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να μοιράσει μποναμά σε συνταξιούχους, σε ένα στοχευμένο κοινό από το οποίο προσδοκά οφέλη, πιθανόν να του αποφέρει κάποια δημοσκοπικά κέρδη. Σε εκλογές, ωστόσο, όποτε κι αν γίνουν, τέτοια κόλπα δεν μετράνε. Δεν φτάνουν μερικά φραγκοδίφραγκα για να αλλάξει το βασικό δεδομένο, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει διαψεύσει όσους είχαν πειστεί από τη ρητορική του. Πολλοί ψηφοφόροι του αισθάνονται εξαπατημένοι –και οι φυγόκεντρες τάσεις δεν ανατρέπονται, διότι είναι πολύ δύσκολο να αρθρωθεί από κυβερνητικής πλευράς μια καινούργια, ισχυρή πρόταση για τη χώρα, που μάλιστα θα θεμελιωθεί με επιχειρήματα πειστικότερα της οργής απέναντι στους εταίρους («Γκο μπακ, κυρία Μέρκελ, γκο μπακ κύριε Σόιμπλε») ή απέναντι στα Μνημόνια (που θα σκίζονταν «με έναν νόμο και ένα άρθρο»).

Μοιραία, το ενδιαφέρον των πολιτών μετατοπίζεται στα κόμματα που θα διαδεχθούν, όταν έρθει η ώρα, τον ΣΥΡΙΖΑ. Υπό κανονικές συνθήκες, η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη αναμένεται να είναι το βασικό κόμμα οποιασδήποτε διάδοχης εναλλακτικής κατάστασης προκύψει. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος εξελέγη στο κόμμα του ως ευρωπαίος μεταρρυθμιστής, είναι υποχρεωμένος εφεξής να απευθύνεται, με συνεκτικό τρόπο, σε μια μεγάλη, πολυσυλλεκτική, συντηρητική παράταξη, μεγάλο μέρος των πολιτικών της οποίας ευθύνεται για τη χρεοκοπία της χώρας αλλά και για τα «Ζάππεια», την επινόηση του αντιμνημονιακού λόγου. Οι ιδεολογικές μετατοπίσεις, ο μεταρρυθμιστικός λόγος, αλλά ακόμα και η υπέρβαση δεδομένων μεταπολιτευτικών κλισέ (τύπου ότι ο Αλέξης Τσίπρας παίρνει δεξιά νεοφιλελεύθερα μέτρα, όπως είπε ένας νεοδημοκράτης βουλευτής), όλα αυτά είναι δύσκολα ιδεολογικά εγχειρήματα στο κόμμα της αντιπολίτευσης. Ακόμα κι αν η προοπτική της εξουσίας θέτει σε δεύτερη μοίρα τα ιδεολογικά θέματα, είναι πολύ το προσωπικό της ΝΔ που αδυνατεί να αφήσει πίσω του τη ρητορική μιας ζωής.

Το πρόβλημα αυτό είναι εμφανέστατο στη σύνθεση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος και καθρεφτίζεται και στη «σκιώδη κυβέρνηση» που πρέπει να κάνει αντιπολίτευση. Περισσότερες είναι οι προσωπικότητες τηλεοπτικών προδιαγραφών που κάνουν θόρυβο, παρά όσες μπορούν να εμπνεύσουν, ή έστω να υποστηρίξουν, μια πολιτική μεταρρυθμιστικών θέσεων, που να εκκινεί από την προσήλωση στα ευρωπαϊκά κεκτημένα, από τον δημοκρατικό φιλελευθερισμό, την ελεύθερη οικονομία, την ελευθερία του λόγου και τη χωρίς εθνικιστικές αγκυλώσεις πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Η δυστοκία απόφασης για όσα οδήγησαν στο ναυάγιο των ενδοκυπριακών συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν και η αρχική αποδοχή στη Βουλή της πρότασης Καμμένου για επίσημη επίσκεψη της Επιτροπής Εξωτερικών και Αμυνας στο Καστελλόριζο είναι παραδείγματα διστακτικότητας και στρογγυλέματος μιας πολιτικής που ήδη έπρεπε να είναι διαμορφωμένη και σαφώς προδιαγεγραμμένη.

Δεν αμφιβάλλω ότι η σημερινή ηγεσία της ΝΔ κάνει βήματα προς την απόκτηση μιας πιο συγκροτημένης ριζοσπαστικής ατζέντας. Μαθαίνω ότι γίνονται συζητήσεις με προσωπικότητες επιτυχημένες στο επάγγελμά τους, με πρόσωπα που έχουν σπουδές στο εξωτερικό, με εξειδικευμένους επιστήμονες που θα μπορούσαν να στελεχώσουν ομάδες εργασίας. Κάποιες συνεργασίες έχουν ήδη κλείσει. Ολα αυτά τα βήματα είναι απαραίτητα, αλλά δεν οδηγούν με ασφάλεια σε ένα αποτελεσματικότερο κόμμα. Ομως η ΝΔ δεν δικαιούται να μην έχει ταυτότητα και στελέχη με ξεκάθαρες θέσεις το συντομότερο, ενόψει των εξελίξεων. Ως κόμμα, θα είναι χρήσιμο για τη χώρα όχι επειδή θα διαχειριστεί ό,τι προκύψει μετά τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επειδή θα έχει εξυφάνει πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, αναδιοργάνωσης του Δημοσίου, ανάκαμψης. Ως εκφραστής αυτής της προοπτικής ανάκαμψης εξελέγη ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όχι ως διαχειριστής των υφιστάμενων ισορροπιών.

Οι έλληνες πολίτες προσδοκούν από το κόμμα που θα διαδεχθεί το σχήμα ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ένα πειστικό σχέδιο, ένα ολοκληρωμένο «αφήγημα». Είναι μονόδρομος για να επουλωθούν πληγές και να συσπειρωθεί ο κόσμος της παραγωγής, της εργασίας, της επιχειρηματικότητας. Ενα σχέδιο και άνθρωποι που θα το υπηρετήσουν, στον αντίποδα της μεταπολιτευτικής κοινοτοπίας, αυτό είναι σήμερα το στοίχημα της αντιπολίτευσης.

Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ κάνει χρήση της αδείας του