Τέτοιες ώρες την άλλη Δευτέρα ο Ματέο Ρέντσι θα διαχειρίζεται πιθανότατα μια οδυνηρή πολιτική ήττα. Μάλλον θα πει ότι η χώρα του έχασε μια ιστορική ευκαιρία απορρίπτοντας τη συνταγματική αναθεώρηση. Και θα έχει δίκιο. Η Ιταλία θα έχει χάσει κυρίως την ευκαιρία μιας θεσμικής ανανέωσης έπειτα από επτά δεκαετίες ασταθών κυβερνήσεων. Αν η ιταλική πολιτική τάξη απέκτησε τον χαρακτήρα «κάστας», όπως λέγεται στην πολιτική αργκό, οφείλεται ακριβώς σε αυτήν την αστάθεια. Η συναίνεση, στην Ιταλία, εκφυλίστηκε σε συνδιαλλαγή.

Περισσότερη σημασία από τον απολογισμό μιας χαμένης ευκαιρίας, όμως, έχει η ίδια η διαχείριση της ήττας. Εκεί θα κριθεί η πολιτική ωριμότητα ενός 40άρη πολιτικού, του οποίου ο πρωθυπουργικός βίος αποδεικνύεται εξίσου σύντομος με πολλών προκατόχων του. Αν και πάλεψε όσο κανένας άλλος πριν από αυτόν, δεν μπόρεσε τελικά να αποφύγει τη μοίρα: είναι κι αυτός άλλη μια «παρένθεση».

Τη μοίρα της παρένθεσης, αυτή που είχε γίνει κάτι σαν εφιάλτης και για τον Κώστα Καραμανλή, φοβάται από την πρώτη ημέρα που εγκαταστάθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου και ο Αλέξης Τσίπρας. Κι επειδή ένας φόβος αντικαθίσταται από έναν άλλο, συνήθως μεγαλύτερο, ο μεγάλος φόβος του έλληνα Πρωθυπουργού τώρα φαίνεται να είναι το εύρος της ήττας. Πώς θα τη διαχειριστεί; Είναι κάτι που διαφάνηκε από την ομιλία του στην ΚΟ του κόμματός του: με μια επικοινωνιακή στρατηγική που θα σπρώξει τους άλλους στο τέταρτο Μνημόνιο. Θα του βγει; Θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από τον τρόπο που θα διαχειριστεί τη νίκη της στο ιταλικό δημοψήφισμα η επόμενη παρένθεση. Από το εάν ο Μπέπε Γκρίλο θα κινηθεί σαν αυτό που υπόσχεται: σαν οδοστρωτήρας της ευρωζώνης.