Είναι δυνατό να μένει κανείς δροσερός ενώ προπονείται μέσα στον καύσωνα; Ερευνητές στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Φούλερτον προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τη λαχτάρα πολλών από εμάς που ασκούμαστε έξω το καλοκαίρι έριξαν κρύο νερό στα κεφάλια μιας ομάδας δρομέων που είχαν υπερθερμανθεί. Επειτα εξέτασαν τη θερμοκρασία σώματος του κάθε δρομέα και την αθλητική επίδοσή του. Αυτά που έμαθαν παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για το πώς, πότε και αν πρέπει κανείς να προπονείται στη ζέστη. Το καλοκαίρι έχει μπει άλλωστε για τα καλά και ήδη από τον Ιούνιο η θερμοκρασία χτύπησε 40άρια. Το να τρέχει κανείς μέσα σε τέτοιο καμίνι είναι ιδιαίτερα δύσκολο, αν όχι επικίνδυνο.

Παλαιότερες έρευνες έχουν διαπιστώσει πως η πρόψυξη λίγο πριν από την προπόνηση στη ζέστη με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. πίνοντας μια γρανίτα ή τυλίγοντας ένα πανί βρεγμένο με κρύο νερό γύρω από τον λαιμό, φαίνεται να βελτιώνει την ικανότητα του σώματος να αποδίδει στη ζέστη. Μια άλλη μελέτη του 2012 κατέληξε στο συμπέρασμα πως η πρόψυξη δείχνει να βελτιώνει την απόδοση των δρομέων αντοχής σε υψηλές θερμοκρασίες σχεδόν 4%! Ωστόσο, περιέργως, λίγο έχει μελετηθεί επιστημονικά η κοινή πρακτική τού να ρίχνεις νερό στο κεφάλι σου κατά τη διάρκεια μιας ζεστής προπόνησης. Εχει πράγματι οφέλη αυτό το μίνι ντους; Για να βρουν απαντήσεις οι ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας επιστράτευσαν δέκα καλά προπονημένους άνδρες δρομείς, τους εφοδίασαν με καρδιοσυχνόμετρα και θερμόμετρα και τους έβαλαν να περπατήσουν ζωηρά για 90 λεπτά σε ηλεκτρικούς διαδρόμους για να ακολουθήσει τρέξιμο 5.000 μ., όλα μέσα σε εργαστήριο με τεχνητή θερμοκρασία 33-34 βαθμών Κελσίου και χαμηλή υγρασία 30%.

Την πρώτη ημέρα του πειράματος οι δρομείς περπάτησαν και έτρεξαν χωρίς να λάβουν καμία απολύτως ενυδάτωση. Τη δεύτερη έπιναν παγωμένο νερό (6 βαθμών Κελσίου) κάθε δέκα λεπτά. Την επομένη οι επιστήμονες έριχναν παγωμένο νερό στα κεφάλια των δρομέων κάθε δέκα λεπτά, με τρόπο που το νερό να πέφτει στο πρόσωπο και στον λαιμό του καθενός. Την τελευταία ημέρα, οι δρομείς έπιναν και παγωμένο νερό και τους έριχναν παγωμένο νερό στο κεφάλι.

Φυσικά, οι δρομείς είπαν ότι ένιωσαν χειρότερα όταν δεν είχαν καμία ενυδάτωση. Παρότι η θερμοκρασία του σώματός τους δεν αυξήθηκε ανησυχητικά (δηλαδή πάνω από 39,5 βαθμούς), οι αθλητές υποστήριξαν ότι ένιωθαν ζεστοί και κουρασμένοι ακόμη και κατά τη διάρκεια του περπατητού τμήματος της προπόνησης ενώ η θερμοκρασία του δέρματός τους αυξήθηκε αρκετά σε σχέση με τα επίπεδα που είχε πριν από την προπόνηση. Οταν έπιναν κρύο νερό είχαν καρδιακή συχνότητα χαμηλότερη απ’ όση όταν δεν ενυδατώνονταν. Ομως μόνο όταν το νερό έπεφτε στα κεφάλια τους οι εθελοντές ανέφεραν ότι αισθάνθηκαν πραγματική δροσιά. Παρατήρησαν ότι τότε η προπόνηση τους φάνηκε πολύ πιο εύκολη και η θερμοκρασία του δέρματός τους ήταν χαμηλότερη από τις άλλες προπονήσεις. Ωστόσο, οι χρόνοι τους στις κούρσες των 5.000 μ. δεν διέφεραν και πολύ είτε έπιναν νερό είτε δεν έπιναν είτε δροσίζονταν με ντους.

Δεν θα τρέξετε και πιο γρήγορα

Αυτό που προτείνει η έρευνα, λέει στους «New York Times» ο Ντάνιελ Τζούντελσον, καθηγητής Κινησιολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, είναι πως «το να ρίχνετε κρύο νερό στο κεφάλι σας θα κάνει τη ζέστη πιο υποφερτή και θα αισθάνεστε καλύτερα». Αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα τρέξετε απαραιτήτως και πιο γρήγορα. «Και αυτό μάλλον για καλό είναι» λέει η Κολίν Μουνιόζ, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ και επικεφαλής της έρευνας. «Δεν θα ήταν ιδιαίτερα σώφρον να χρησιμοποιεί κανείς στρατηγικές ψύξης που θα παρακάμπτουν το έμφυτο σύστημα του σώματός μας να διαχειρίζεται τη θερμοκρασία» σχολιάζει. «Αν νιώσετε ασυνήθιστα κουρασμένοι κατά τη διάρκεια μιας προπόνησης στη ζέστη», προτείνει ο δρ Τζούντελσον, «χαμηλώστε ταχύτητα ή κόψτε την προπόνηση. Και να έχετε στο μυαλό σας ότι η υγρασία είναι που δυσκολεύει το σώμα να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του, όσο νερό και να πίνετε ή να ρίχνετε πάνω σας. Αν παρ’ όλα αυτά σας αρέσει να τρέχετε έξω και έχετε πρόσβαση σε παγωμένο νερό κατά τη διάρκεια της προπόνησης, τότε τα στοιχεία μας δείχνουν πως ωφελείστε τόσο πίνοντας όσο και ρίχνοντας στο κεφάλι σας». «Κατά τη διάρκεια του δικού μου πρώτου Μαραθωνίου», καταλήγει ο δρ Τζούντελσον, «θυμάμαι πως ύστερα από κάποια χιλιόμετρα άρχισα να νιώθω απαίσια. Φρόντισα να ρίξω όμως πολύ νερό πάνω μου και αμέσως αισθάνθηκα καλύτερα. Τόσο καλύτερα που μόλις τερμάτισα άρχισα να σκέφτομαι πότε θα ξανασταθώ στην εκκίνηση».