Ελληνοκεντρικό ή διεθνές; Με έμφαση στο θέατρο και στη Μουσική; Με άνοιγμα της Επιδαύρου σε άλλα είδη εκτός από το αρχαίο δράμα, όπως επέβαλε η «κληρονομιά» Λούκου; Ο λόγος στους έλληνες καλλιτέχνες.

Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης-Ηθοποιός – σκηνοθέτης

Με γνώμονα τους θεατές

Αν και η ερώτηση θεωρώ ότι θα πρέπει να απαντηθεί από τους θεατές, εγώ θα ήθελα να πω τα εξής απλά: Πρώτον, θα ήθελα το Φεστιβάλ να πραγµατοποιείται. Δεύτερον, το πρόγραµµα να ανακοινώνεται το αργότερο ώς τον Δεκέµβριο της προηγούµενης χρονιάς. Και, τρίτον, να είναι πολυσυλλεκτικό µε γνώµονα τους θεατές του κι όχι τους συντελεστές του.

Βασίλης Χριστόπουλος –Μαέστρος

Χώρος στη μουσική

Εκείνο που εύχοµαι είναι να υπάρξει µια ισορροπία ανάµεσα στις τρεις βασικές τέχνες που υπηρετεί το Φεστιβάλ παραδοσιακά: ανάµεσα στον χορό, στο θέατρο και στη µουσική βεβαίως. Η παρουσία της µουσικής είναι πολύ αδύναµη. Ολες αυτές οι αντιδράσεις που υποτίθεται διαβάζουµε αφορούν κυρίως τους ηθοποιούς. Θα ήλπιζα, επειδή τα προηγούµενα χρόνια κατά γενική οµολογία άνθησαν το θέατρο και ο σύγχρονος χορός, ο νέος διευθυντής να δώσει τον χώρο που αξίζει στη µουσική. Χρειάζεται ένας σχεδιασµός επειδή ένας κορυφαίος ελληνικός θεσµός δεν µπορεί να αγνοεί τους έλληνες καλλιτέχνες. Αυτό είναι εντελώς παράλογο. Πάντα µε αξιοκρατικά κριτήρια. Ακούω διάφορα επίσης για αφαίρεση δήθεν υπερεξουσιών από τους καλλιτεχνικούς διευθυντές και για µεγαλύτερη διαφάνεια στις αποφάσεις. Αυτό είναι µια λανθασµένη και λαϊκίστικη λογική. Ενας άνθρωπος πρέπει να παίρνει την ευθύνη των αποφάσεων. Διαφάνεια πρέπει να υπάρχει στα οικονοµικά, αλλά είναι αστείο να λες ότι θα πρέπει να κριθούν µε διαφάνεια οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί στο Φεστιβάλ! Προφανώς και τα κριτήρια είναι προσωπικά και συνδέονται µε το γούστο, τις γνώσεις και την πολιτική του ανθρώπου που θα χαράξει. Δεν µπορεί να γίνει αυτό στις διοικήσεις πολιτιστικών οργανισµών. Αυτή η τοποθέτηση αποπροσανατολίζει.

Λυδία Φωτοπούλου –Ηθοποιός

Γιορτή Ελλήνων και ξένων

Το Φεστιβάλ θα ήθελα να είναι µια γιορτή για τους δηµιουργούς, Ελληνες και ξένους, µια γιορτή της επικοινωνίας και της ανταλλαγής σκέψεων. Θα ήθελα να µπορεί να συνεχιστεί και ειδικά τώρα που ζούµε µια στιγµή πολύ δύσκολη για τη χώρα. Να είναι ένας χώρος όπου πηγαίνω και ξεχνιέµαι. Η τέχνη είναι πολιτική πράξη, αλλά θα έπρεπε να µένει µακριά από πολιτικές σκοπιµότητες και κοµµατικές εξαρτήσεις. Με σόκαρε το γεγονός ότι ένας υπουργός Πολιτισµού άδειασε µε τόσο κακό τρόπο τον Γιώργο Λούκο και έφερε έναν άνθρωπο που πιθανόν δεν γνώριζε. Θα ήθελα να τα καταφέρει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και τα πράγµατα να γείρουν θετικά προς την τέχνη και όχι προς την ελληνική µιζέρια.

Αγγελος Παπαδημητρίου –Ηθοποιός – εικαστικός

Ευρωπαϊκό και αξιοκρατικό

Για να µη γρουσουζεύουµε από την αρχή (λαµβάνοντας υπόψη µας τον ανεπανάληπτο Λούκο και τον µετεωρίτη Φαµπρ ως µαθήµατα), θεωρώ ότι αυτό το Φεστιβάλ θα είναι όπως το θέλω: τίµιο, προσγειωµένο, σεµνό, ευρωπαϊκό και αξιοκρατικό.

Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος –Ηθοποιός

Διεθνές και πολυφωνικό

Θεωρώ ότι ένα φεστιβάλ πρέπει να φτιάχνεται µε γνώµονα τον θεατή και όχι τον καλλιτέχνη. Δεν είναι εργοδοτικός οργανισµός που πρέπει να προσφέρει πολλές θέσεις εργασίας, αλλά ένα πλαίσιο που φιλοξενεί πολλές φωνές και προσφέρει ποικιλία, ώστε ο κόσµος να γνωρίσει πολλές σκέψεις για πολλές διαφορετικές µορφές τέχνης. Πρέπει να παραµείνει διεθνές και πολυφωνικό, αφήνοντας όµως αρκετό χώρο και για τις ελληνικές παραγωγές.Υπάρχει κι ένα αγκάθι όµως που λέγεται Επίδαυρος, το οποίο µας συνδέει µε το φάντασµα που µας κρατά πίσω και ονοµάζεται αρχαία Ελλάδα. Πρέπει να κοπεί αυτός ο οµφάλιος λώρος και να απαντηθεί το ερώτηµα αν αντέχουµε στον συγκεκριµένο χώρο να δούµε άλλου είδους θεάµατα πέρα από αρχαίο δράµα. Να αποφασίσουµε αν είναι αρχαιολογικός χώρος, οπότε ας κλείσει, ή αν είναι θέατρο, οπότε ας λειτουργήσει ως τέτοιο κι ας φιλοξενήσει και ξένες παραγωγές, πειραµατισµούς και πολυφωνία. Και πρέπει, όπως συνέβαινε ώς σήµερα, να συνοµιλούµε επί ίσοις όροις µε τους ξένους. Εχουµε κάνει βήµατα προς τα εµπρός κι εύχοµαι τώρα να µη γυρίσουµε προς τα πίσω. Και τέλος δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι όταν ένας θεσµός έχει καλλιτεχνικό διευθυντή, πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα συµµετέχουν διότι υπηρετούν το όραµά του και κάποιοι που θα µείνουν απέξω. Αυτό επιβάλλει η ορθή λειτουργία. Αν κάνει µια πολύ κλειστή διοργάνωση, θα κριθεί. Να τον αφήσουµε όµως να κάνει τη δουλειά του. Δεν έχει νόηµα να εντάσσονται στο Φεστιβάλ όλοι από λίγο για να µη µείνει κανείς παραπονεµένος.

Σοφία Φιλιππίδου –Ηθοποιός

Μια αριστοφανική ουτοπία

Στην κατάσταση που βρίσκοµαι λόγω της καταστροφικής συγκυρίας, χρειάζοµαι κάτι το ανέφικτο, µια «αριστοφανική» ουτοπία ας πούµε. Είναι δωρεάν, έχει µια περιπαικτικήδιάθεση και πάει κόντρα στη φαγωµάρα και στα µεγαλόπνοα οράµατα των ηµετέρων. Φαντάζοµαι λοιπόν όλες τις δυνάµεις που περιθωριοποιήθηκαν να επαναστατούν ενάντια στη βάναυση και ιδιοτελή διαχείριση των κονδυλίων. Να ‘χει επιτέλους κάθε πικραµένος την ευκαιρία να συνεργαστεί µε το Φεστιβάλ µε κριτήριο τη δουλειά του και µόνο. Τέλος στα επικοινωνιακά παιχνίδια των παµπόνηρωνimage makers και στην µπλόφα «αν δεν γνωρίζεις, δεν υπάρχεις». Οι προσωπικότητες που έχουν λάβει µέρος πάνω από δέκα φορές στο Φεστιβάλ να αυτοµαστιγωθούν µε τα προβοκατόρικα «παλλόµενα πέη» του Γιαν Φαµπρ µέχρι να πουν µπιρ Αλλάχ και οι 500 που µαζεύτηκαν στο θέατρο Σφενδόνη να ξαναµαζευτούν για να ψηφίσουν. Αν το πρόγραµµα βγαίνει από το συνέδριο των 500 δηµοκρατικά, κανείς δεν θα µπορεί το αµφισβητήσει και έτσι θα πηγαίνουν στο Φεστιβάλ οι καλύτεροι αντικειµενικά και θα ζήσουµε όλοι ωραία και καλά.

Γιώργος Κοντραφούρης –Συνθέτης

Μουσική και άλλες τέχνες

Εγώ το ήξερα πάντα ως Φεστιβάλ Αθηνών. Ακουσα ότι θα γινόταν διεθνές. Το σηµαντικό όµως δεν είναι οι ταµπέλες αλλά οι καλές παραγωγές –τόσο οι ελληνικές όσο και οι ξένες. Επίσης είναι σηµαντικό, όχι µόνο για το Φεστιβάλ Αθηνών αλλά για οποιοδήποτε φεστιβάλ, οι επιλογές να γίνονται µε αξιοκρατικό τρόπο. Επειδή είναι Φεστιβάλ Αθηνών θα πρέπει να φιλοξενούνται ελληνικές παραγωγές, αλλά να απασχολούνται και ξένοι καλλιτέχνες. Τη δοσολογία θα πρέπει να την ορίσουν η ποιότητα και η αξιοκρατία. Η µουσική ίσως να είναι λίγο «ριγµένη» σε σχέση µε άλλες τέχνες, όµως υπάρχει σε τόσα άλλα σηµεία της πόλης. Το Φεστιβάλ Αθηνών είναι καλό που συστήνει τις άλλες τέχνες οι οποίες δεν «βρίσκονται» πολύ στην Αθήνα.

Αποστολία Παπαδαμάκη –Χορογράφος – σκηνοθέτρια

Με προκαταβολές και αξιοπρεπείς αμοιβές

Ενα Φεστιβάλ που δεν διαχωρίζει τις παραγωγές σε ελληνικές και ξένες, αλλά τις εντάσσει σε θεµατικές και καθαρές δοµές. Με δηλωµένο δηµιουργικό όραµα, µε ανοιχτές προσκλήσεις ενδιαφέροντος και αιτιολογηµένες απαντήσεις. Ενα Φεστιβάλ που όχι απλώς παρουσιάζει, αλλά δηµιουργεί διάλογο και ανταλλαγή απόψεων µεταξύ καλλιτεχνών αλλά και µεταξύ καλλιτεχνών και κοινού καισυµπράττει µε δραµατουργούς, θεατρολόγους, λογοτέχνες, φιλοσόφους. Που δίνει προκαταβολές για τις παραγωγές και τιςεξοφλεί εγκαίρως –η τέχνη δεν είναι χόµπι! –µε αξιοπρεπείς αµοιβές σε µια κλίµακα αναλογική.Που εµπιστεύεται χωρίς να επαναπαύεται.Που δεν εξαρτάται από το ποιον ξέρεις ή ποιον συµπαθείς ή πού ανήκεις. Που χτίζει δίκτυα για ανταλλαγές και συµπαραγωγές καλλιτεχνών και φορέων (εννοείται εντός και εκτός).Που τολµάει να ανοίξει νέους δρόµους.Που αγκαλιάζει νέες ιδέες κι ας αποτύχουν.Που δίνει χώρο και χρόνο γι’ αυτούς που πρωτοδοκιµάζουν και γι’ αυτούς που δοκιµάζονται χρόνια. Που καλεί και προκαλεί για νέες οπτικές και σκέψεις.

Λουκάς Καρυτινός –Μαέστρος

«Ελληνική» Επίδαυρος

Στην Επίδαυρο θα ήθελα ένα ελληνικό θέµα είτε από την αρχαία γραµµατεία είτε ένα σύγχρονο έργο. Η αναφορά και στις δύο περιπτώσεις θα πρέπει να είναι ελληνική. Δεν θα έβαζα ποτέ ούτε Μολιέρο ούτε Σαίξπηρ, αλλά θα µπορούσα να βάλω το έργο ενός σηµερινού συγγραφέα ο οποίος πραγµατεύεται π.χ. έναν ελληνικό µύθο. Υπ’ αυτή την έννοια ο χώρος της Επιδαύρου θα πρέπει να έχει ελληνικό στίγµα. Το αν θα είναι διεθνές ή όχι δεν µε απασχολεί. Θεωρώ ότι θα πρέπει να είναι λαϊκό, να µπορεί δηλαδή να έχει τέτοια ποιότητα και δύναµη ούτως ώστε να προσελκύει το ενδιαφέρον του κόσµου. Επίσης, δεν νοµίζω ότι ευνοεί η διάσπαση του Φεστιβάλ. Θεωρώ δηλαδή ότι δεν µπορείς –ειδικά στις µέρες που διανύουµε –να έχεις το ίδιο βράδυ πολλές παραστάσεις. Και φυσικά θα πρέπει να τονίσουµε ότι το κοµµάτι της µουσικής ήταν «ριγµένο» σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Με τον Φαμπρ θα γινόταν ακόμη πιο δύσκολο.

Vassilikos –Συνθέτης

Με αναλογίες μοιρασμένες

Δεν νοµίζω να µη συµφωνεί κάποιος µε την άποψη ότι το Ελληνικό Φεστιβάλ πρέπει να καθρεφτίζει τις επιθυµίες των ανθρώπων στην Ελλάδα. Το ελληνικό κοινό θέλει να δει και ελληνικά και ξένα θεάµατα. Η αναλογία θα πρέπει να είναι µοιρασµένη. Αν και είχα πολλές φορές συµµετοχή στο Φεστιβάλ Αθηνών, δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω από κοντά πολλές παραστάσεις αφού ζω µόνιµα στο Λονδίνο. Για µένα το ιδανικό Φεστιβάλ Αθηνών έχει πάντα τον Γιώργο Λούκο. Ο άνθρωπος είναι µια τεράστια φυσιογνωµία µε τροµερή ευαισθησία και ικανότητα να ανιχνεύει τι γίνεται στην παγκόσµια καλλιτεχνική σκηνή. Εδωσε τροµερή ώθηση και ξαφνικά δεν είναι εκεί. Αυτό εµένα µε ενοχλεί.

Βίκυ Μαραγκοπούλου –Τέως καλλιτεχνική διευθύντρια Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας

Ανήσυχο και τολμηρό

Θα ήθελα το Φεστιβάλ αυτό να έχει την αίγλη και το κύρος που αποπνέουν στο παγκόσµιο πολιτιστικό φαντασιακό οι λέξεις «Αθήνα» και «Επίδαυρος». Ενα Φεστιβάλ διεθνές και σύγχρονο. Φιλόξενο στους έλληνες καλλιτέχνες για να δηµιουργούν και να τους εµπνέει να προσφέρουν τον καλύτερό τους εαυτό. Να βοηθά το έργο τους να ταξιδεύει. Να δηµιουργεί γέφυρες µε τη διεθνή καλλιτεχνική δηµιουργία µε γνώση, έρευνα και άποψη. Να είναι ανήσυχο, µέσα στην εποχή µαςκαι τολµηρό όχι µόνο στις ρηξικέλευθες προτάσεις,αλλά και στην αναζήτησή του για το ξεχασµένο και πιθανά παρεξηγηµένο. Η ποιότητα και η δυναµική του να δηµιουργούν την επιθυµία να το επισκεφθούν θεατές από όλα τα µέρη της Γης. Να καλωσορίζει τους καλλιτέχνες και να αισθάνονται περήφανοι που συµµετέχουν σε αυτό. Γενέθλιος τόπος πρωτογενούς πνευµατικού και καλλιτεχνικού έργου. Να αγγίζει µε πολλούς τρόπους όλα τα κοινωνικά στρώµατα. Να απευθύνεται σε ένα κοινό που θα φροντίζει συνεχώς να το διευρύνει, καλλιεργώντας τη διάθεσή του για περιπέτεια και εµβάθυνση, αλλά συγχρόνως να το εκπαιδεύει για να γίνεται όλο και πιο απαιτητικό στη χαρά που εισπράττει απ’ αυτό!Kαλή επιτυχία στον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο!