Η κρίση της Ευρώπης είναι έτοιμη να εισέλθει στην πιο επικίνδυνη φάση της. Αφού η Ελλάδα εξαναγκάστηκε να αποδεχτεί και άλλη επέκταση του προγράμματος βοήθειας, τώρα χαράσσονται νέες γραμμές μάχης. Με τις εισροές μεταναστών να υπογραμμίζουν τη ζημιά που προκάλεσαν οι οικονομικές πολιτικές και η πολύ υψηλή ανεργία των νέων στην περιφέρεια της Ευρώπης, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες όπως έδειξαν οι πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι και των υπουργών Οικονομικών της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο Ρέντσι καταλαβαίνει ότι η προσήλωση στη γερμανική πολιτική λιτότητας οδηγεί την οικονομία της Ιταλίας σε περισσότερα προβλήματα. Ο Μακρόν έχει διαφορετικό στυλ από τον Ρέντσι. Είναι ο μόνος υπουργός του Ολάντ που κατανοεί καλά τις μακροοικονομικές προκλήσεις της Γαλλίας και της Ευρώπης και έχει στη Γερμανία φήμη μεταρρυθμιστή και ικανού συνομιλητή. Το σχέδιο Σόιμπλε περιλαμβάνει τη στήριξη του ευρώ μέσω μιας περιορισμένης πολιτικής ένωσης. Σε αντάλλαγμα για την παραχώρηση του ελέγχου των προϋπολογισμών, ο Σόιμπλε προσφέρει στη Γαλλία και την Ιταλία την υπόσχεση ότι θα υπάρξει ένας μικρός ενιαίος προϋπολογισμός στην ευρωζώνη που θα χρηματοδοτήσει εν μέρει δράσεις κατά της ανεργίας και εγγύηση καταθέσεων. Βέβαια, ακόμη και εάν ο Μακρόν πείσει τον Ολάντ να δεχτεί το σχέδιο Σόιμπλε, δεν είναι ξεκάθαρο εάν θα συμφωνήσει με αυτό η Μέρκελ. Ο Σόιμπλε φανταζόταν ότι η αναστάτωση που θα δημιουργούνταν από μια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ θα έπειθε για την αναγκαιότητα του σχεδίου του. Εάν εφαρμοστεί το σχέδιο Σόιμπλε, θα προκληθεί ακόμη βαθύτερη ύφεση. Η πιο ανησυχητική πτυχή των δηλώσεων Ρέντσι και Μακρόν είναι η απελπισία που δείχνουν. Το καλό είναι ότι οι μινιμαλιστικές προτάσεις για πολιτική ένωση, όπως το σχέδιο Σόιμπλε, χάνουν έδαφος. Για να σταθεροποιηθεί η Ευρώπη απαιτούνται σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους θεσμούς. Μόνο μια πανευρωπαϊκή δημοκρατική συμμαχία πολιτών μπορεί να δημιουργήσει την κινητήρια δύναμη που απαιτείται για να πραγματοποιούν τέτοιες μεταρρυθμίσεις.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας.