«Ρινάλντο» του Χέντελ στο Εθνικό Φόρουμ Μουσικής στην Πολωνία, «Σωφρονιστική αποικία» του Κάφκα στην εκδοχή όπερας του Φίλιπ Γκλας (στη Διπλάρειο Σχολή), «Βαρόνος Μινχάουζεν» στο Θέατρο Τέχνης, «Επιστροφή του Οδυσσέα» του Μοντεβέρντι με την Καμεράτα και ο «Γλάρος Ιωνάθαν» που απευθύνεται σε ειδικές ομάδες κοινού με περιορισμένη δυνατότητα μετακίνησης, όπως ασθενείς, ηλικιωμένοι, έγκλειστοι ή κάτοικοι ακριτικών περιοχών (σε παραγωγή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών και αφετηρία το Ασυλο Ανιάτων στην Κυψέλη). Ολα έχουν τη σκηνογραφική και σκηνοθετική υπογραφή του Πάρη Μέξη, όπως άλλωστε και το ανέβασμα του «Kiss me Kate» το καλοκαίρι στο Ηρώδειο και πριν από λίγες ημέρες στο Μέγαρο Μουσικής.

Και ενώ θα περίμενε κανείς μια φυσιολογική κόπωση, εκείνος συνεχίζει. Πώς να πει όχι στη δραστήρια ομάδα Ραφή που είχε την ιδέα να ανεβάσει στο θέατρο Πόρτα την πρώτη όπερα «τσέπης», τον «Πυγμαλίωνα» του Ραμό. «Είναι μεγάλο στοίχημα να μπορέσουμε να φέρουμε ένα κοινό που δεν έχει συνδέσει αυτόν τον χώρο με όπερα» λέει για την ωριαία παράσταση, προσπαθώντας ταυτοχρόνως να συντονίσει την πρόβα και να ανταποκριθεί στις ανάγκες της φωτογράφισης.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΟΒΙΔΙΟΥ. «Ο αυθεντικός μύθος θέλει τον Πυγμαλίωνα έναν άνθρωπο μοναχικό, ο οποίος δημιουργεί ένα άγαλμα, τη Γαλάτεια, την οποία ζωντανεύουν οι θεοί. Εκείνος την ερωτεύεται και στη συνέχεια το άγαλμα τον παρατά. Είναι ένας καταπληκτικός αλληγορικός μύθος για τη μονόπλευρη σχέση. Οταν παύει να παίρνει αγάπη από τον Πυγμαλίωνα, ερωτεύεται έναν άλλο άντρα». Στη συνέχεια, παρενέβη το ρωμαϊκό φίλτρο του Οβίδιου, ο οποίος ανέλαβε να διασώσει τους περισσότερους ελληνικούς μύθους για ένα άλλο ακροατήριο, μια άλλη κοινωνία που έχει ως λαϊκό θέαμα την αρένα. «Ο Οβίδιος φτιάχνει ένα υπέροχο χάπι εντ –τύπου Φίνος Φιλμ. Ο Πυγμαλίων είναι παντρεμένος με την Κηφισιά –τη Σεφίζ α λα Ραμό –και αντί να τον παρατήσει, το άγαλμα τον κρατάει δίπλα του στον αιώνα τον άπαντα». Παρόμοιες αγωνίες για ένα ωραιοποιημένο τέλος είχαν και οι δημιουργοί στο γαλλικό μπαρόκ. Επρεπε να ικανοποιήσουν το κοινό τους, στο οποίο ανήκαν οι πλούσιοι της εποχής –και οι βασικοί χορηγοί των καλλιτεχνών. Ο Ραμό, όπως υπογραμμίζει ο Πάρις Μέξης, έγραψε μια σπουδαία μουσική, αλλά επειδή και αυτός εξυπηρετούσε τις ανάγκες της εποχής, έχασε ένα σημαντικό κομμάτι του μύθου. «Η μονόπλευρη σχέση δεν λειτουργεί, ο Πυγμαλίωνας ως άλλος Νάρκισσος κοιτάει τον εαυτό του μέσα στο άγαλμα και όλο αυτό δεν μπορεί να τελεσφορήσει» λέει ο σκηνογράφος και δίνει τη δική του προσέγγιση στον μύθο. «Ο Ραμό μας έχει δώσει μια δυνατότητα: η όπερα μέχρι τη μέση τρέχει εξαιρετικά γρήγορα, ενώ μετά είναι μόνο χοροί για την ένωση του Πυγμαλίωνα με το άγαλμά του. Εδώ συνειδητοποιώ ότι αν το διαβάσει κανείς κάτω από ένα πρίσμα, αυτό είναι εξαιρετικά πικρό. Ο άνθρωπος έφτασε στο απόγειο της ικανότητάς του –δημιούργησε κάτι εξαιρετικά ωραίο και του το ζωντάνεψαν οι θεοί. Δεν έχει λόγο ύπαρξης: έχει φτάσει την τελειότητα. Ζούμε τον εγκλωβισμό του και την αυτιστική του μανία να είναι κοντά στο αντικείμενο της αγάπης του κι εδώ μπαίνει μια άνω τελεία ουσιαστικά». Ετσι ο Πάρις Μέξης δημιούργησε μια ζοφερή ατμόσφαιρα με νουάρ αισθητική. Οπως λέει, «ο Πυγμαλίων από γλύπτης στα χέρια μας γίνεται συγγραφέας με δύο πάθη: τη νουβέλα που γράφει και έχει ως κεντρικό θέμα το άγαλμα και το αλκοόλ. Ο τρόπος για να μπορεί ν’ αντεπεξέλθει στην τέχνη του!».

info

«Πυγμαλίων», θέατρο Πόρτα, Μεσογείων 59, 23-24, 30-31/10, 6-7/11 στις 21.15. Μουσική διεύθυνση: Μιχάλης Παπαπέτρου, χορογραφία: Ιωάννα Αποστόλου, φωτισμοί: Γιώργος Τέλλος. Τραγουδούν οι: Αναστασία Κότσαλη (Αmour), Μάιρα Μηλολιδάκη (Cephise), Λητώ Μεσσήνη (Statue) και Δημήτρης Ναλμπάντης (Pygmalion). Συμμετέχει η Εύα Οικονόμου-Βαμβακά