Πριν από λίγους μήνες η ομάδα επιχειρηματολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ κέρδισε το πρωτάθλημα των ΗΠΑ. Πριν από μερικές ημέρες η ίδια ομάδα έχασε από μια ομάδα φυλακισμένων της Νέας Υόρκης, η οποία αποτελούνταν από τρεις άνδρες που έχουν καταδικασθεί για βίαια εγκλήματα –ένας τους για δολοφονία.

Ο αγώνας επιχειρηματολογίας μεταξύ των δύο αντίπαλων ομάδων έγινε μέσα στο σωφρονιστικό ίδρυμα της Ανατολικής Νέας Υόρκης, μια φυλακή υψίστης ασφαλείας όπου οι φυλακισμένοι παρακολουθούν μαθήματα με καθηγητές από το κοντινό κολέγιο Μπαρντ –στο πλαίσιο αυτό δημιούργησαν και μια ομάδα επιχειρηματολογίας (debate team). Η μορφή αυτή εκμάθησης ανταλλαγής απόψεων και επιχειρημάτων υπάρχει σε όλες τις βαθμίδες της αμερικανικής εκπαίδευσης. Πριν από λίγο καιρό, λοιπόν, κάλεσαν τελειόφοιτους από τα καλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και τους φετεινούς πρωταθλητές, για έναν φιλικό αγώνα.

Από την μια πλευρά της σκηνής, λοιπόν, κάθησαν τρεις βαρυποινίτες, ο Καρλ Σνάιντερ, ο Ντιχουάν Τάτρο και ο Κάρλος Πολάνκο, καταδικασμένος για ανθρωποκτονία. Από την άλλη πλευρά κάθησαν τρεις τελειόφοιτοι του Χάρβαρντ. Η τριμελής επιτροπή των κριτών ζήτησε από τους κρατουμένους να επιχειρηματολογήσουν για κάτι με το οποίο διαφωνούσαν πλήρως, ότι δηλαδή θα πρέπει να επιτραπεί στα δημόσια σχολεία να αρνούνται την εγγραφή σε μαθητές οι γονείς των οποίων έχουν εισέλθει παράνομα στη χώρα.

Η ομάδα των κρατουμένων διατύπωσε την άποψη ότι τα σχολεία που δέχονται παιδιά παράνομων μεταναστών συχνά δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες. Στην περίπτωση, λοιπόν, που τα δημόσια σχολεία έδιωχναν τους μαθητές των παράτυπων μεταναστών, είπαν οι τρεις τρόφιμοι διατυπώνοντας το επιχείρημά τους, μη κυβερνητικοί οργανισμοί και πλουσιότερα σχολεία θα μπορούσαν να αναλάβουν δράση και να τους παράσχουν καλύτερη εκπαίδευση. Χωρίς να έχουν στη διάθεσή τους κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους ούτε το Διαδίκτυο, αλλά και κανένα από τα μέσα που διαθέτουν οι φοιτητές του Χάρβαρντ, η ομάδα της νεοϋορκέζικης φυλακής ανέπτυξε ένα επιχείρημα το οποίο η αντίπαλη ομάδα δεν είχε λάβει καν υπόψη της και στο οποίο, σύμφωνα με τους κριτές, δεν ανταπάντησε επαρκώς.

Εντυπωσιασμένοι οι κριτές, τους ανακήρυξαν νικητές εν μέσω ζητωκραυγών από το πλήθος που παρακολουθούσε –οι περισσότεροι ήταν συγκρατούμενοί τους. Το ίδιο ενθουσιασμένη όμως ήταν και η ομάδα του Χάρβαρντ, η οποία σε ανακοίνωσή της στο facebook εξύμνησε την ευφυΐα των αντιπάλων της, δηλώνοντας περήφανη που έχασε από αυτούς. «Μας έπιασαν απροετοίμαστους», είπε η Αναΐς Καρέλ, 20χρονη φοιτήτρια που συμμετείχε στην ομάδα. «Η ευκαιρία που μας δόθηκε μας δίνει τη δυνατότητα να πιστέψουμε στον εαυτό μας» δήλωσε ο Πολάνκο.

Η ομάδα επιχειρηματολογίας της φυλακής της Ανατολικής Υόρκης έχει ήδη νικήσει σε αντίστοιχη συζήτηση την ομάδα της Στρατιωτικής Ακαδημίας του Γουέστ Ποιντ και του Πανεπιστημίου του Βερμόντ. Το καινοτόμο αυτό πρόγραμμα του κολεγίου Μπαρντ ξεκίνησε το 2001 και σήμερα έχει επεκταθεί σε έξι σωφρονιστικά ιδρύματα στη Νέα Υόρκη. «Στόχος μας δεν είναι να μεταρρυθμίσουμε το σύστημα» παρατηρεί ο Μαξ Κένερ, δημιουργός και διευθυντής του προγράμματος. «Θέλουμε να ωθήσουμε τους κρατουμένους να πάρουν μέρος, να διαπιστώσουν ότι έχουν ικανότητες και εάν θέλουν να εργασθούν συχνά μπορούν να τα καταφέρουν εξίσου καλά με αφοσιωμένους φοιτητές».

Ανάλογο ήταν και το σχόλιο ενός άλλου κρατουμένου, του 31χρονου Αλεξ Χολ που καταδικάσθηκε για ανθρωποκτονία. «Τώρα που νικήσαμε, πολλοί θα αναρωτηθούν τι συμβαίνει στη φυλακή μας. Μπορεί να μην είμαστε προικισμένοι με ταλέντο από τη φύση, αλλά δουλεύουμε σκληρά».

Η σύγκριση

Από τους κρατουμένους που σπούδασαν στη διάρκεια της φυλάκισής τους στο πρόγραμμα του κολεγίου Μπαρντ, ποσοστό κάτω του 2% επέστρεψε στο σωφρονιστικό ίδρυμα μέσα σε τρία χρόνια – στις άλλες φυλακές το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνά το 40%.