Αρωμα Αλεξάνδρου μέσα, βρώμα απ’ έξω: οι αφίσες που έγραφαν «Το κουφάρι της Αμφίπολης βρωμάει εθνικισμό» με την υπογραφή του Αυτόνομου Σχήματος Ιστορικού – Αρχαιολογικού. Κάπως έτσι έμοιαζε το σκηνικό χθες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εκεί όπου η ανασκαφέας τού πιο διάσημου υπό ανασκαφή μνημείου στην Ελλάδα, αποφάσισε για πρώτη φορά να ανοίξει τα χαρτιά της και να παρουσιάσει δημοσίως την ερμηνεία του εντυπωσιακού ευρήματος, το οποίο ερευνά από το 2012 στον λόφο Καστά της Αμφίπολης.

Αρωμα Αλεξάνδρου επειδή, σύμφωνα με την αρχαιολόγο και τον συνεργάτη της αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή, το αινιγματικό μνημείο δεν ήταν παρά μια παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στον αγαπημένο του αρχιτέκτονα Δεινοκράτη, για τον στενό του φίλο Ηφαιστίωνα. Τρεις οικοδομικές επιγραφές είναι η απόδειξη για τη θεωρία αυτή, για την οποία παρεμπιπτόντως δεν είχε ενημερωθεί το υπουργείο Πολιτισμού, καθώς η ανασκαφέας δεν έχει καταθέσει επισήμως την έκθεσή της ως όφειλε εντός του Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με αρμόδιους κύκλους. Απαρατήρητες ώς τώρα, επειδή ήταν μισοσβησμένες, οι επιγραφές που βρίσκονταν για σχεδόν έναν αιώνα κοντά στον Λέοντα (τον οποίο ο Μιχάλης Λεφαντζής θεωρεί ότι βρισκόταν στην κορυφή του λόφου Καστά) έφεραν μια πολύτιμη πληροφορία: ότι το μνημείο ήταν ένα ηρώο για τον Ηφαιστίωνα. Οι οικοδομικές επιγραφές πλάτους 25 εκ. προέρχονται από τον περίβολο του μνημείου κι αναφέρουν το ρήμα «παρέλαβον» συνοδευόμενο από το σύμπλεγμα γραμμάτων Η,Φ,Ν, που παραπέμπουν στον Ηφαιστίωνα. «Πρόκειται περί συμβολαίων παραλαβής του έργου και από τις πηγές γνωρίζουμε ότι ο Αλέξανδρος είχε ζητήσει σε όλα τα ηρώα που είχε σχεδιάσει ο τεχνικός σύμβουλός του Δεινοκράτης και θα χτίζονταν για τον Ηφαιστίωνα να αναγράφεται το όνομα του τελευταίου στα συμβόλαια», εξήγησε ο κ. Λεφαντζής.

Ενα επιπλέον στοιχείο που έρχεται να υποστηρίξει τη συγκεκριμένη θεωρία είναι ο εντοπισμός των γραμμάτων «ΑΝΤ» σε δύο σημεία στον εντυπωσιακό περίβολο μήκους 497 μ. του μνημείου, τα οποία οι επιστήμονες συνδέουν με «τον Αντίγονο Μονόφθαλμο, τον γηραιότερο και σπουδαιότερο εκ των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ο οποίος πήρε τη θέση του «πρωθυπουργού» στην ιεραρχία μετά τον θάνατο του Ηφαιστίωνα και κατά συνέπεια ετέθη υπεύθυνος για την εκτέλεση των εντολών του Αλεξάνδρου.

Γνωρίζουμε ότι το ηρώο στα Εκβάτανα είχε στην κορυφή λέοντα, όπως και ότι το όνομα του Ηφαιστίωνα έπρεπε να αναφέρεται στις οικοδομικές επιγραφές – συμβόλαια στα δύο ηρώα που κατασκευάστηκαν στην Αλεξάνδρεια. Εδώ έχουμε τη σύνθεση όλων των στοιχείων: και του λέοντα και των οικοδομικών επιγραφών», υποστήριξε ο Μ. Λεφαντζής που παρενέβη εκτός προγράμματος στη χθεσινή εκδήλωση, ακολουθώντας την 55λεπτη ομιλία της Κατερίνας Περιστέρη.

Η ΖΩΦΟΡΟΣ. Ο παιδικός φίλος και αχώριστος σύντροφος του Αλεξάνδρου όμως ενδέχεται να είναι παρών και στο εσωτερικό του ηρώου. Οχι στον τελευταίο χώρο, εκεί όπου βρέθηκαν τα οστά πέντε ατόμων (τα οποία οι ερευνητές δεν συνδέουν απαραιτήτως με το μνημείο), στην κιβωτιόσχημη θήκη που είχε θέση για ένα φέρετρο και ένα τεφροδόχο αγγείο, δηλαδή για έναν νεκρό που είχε ταφεί κι έναν η σορός του οποίου είχε καεί. Ακόμη κι αν δεν αντικρίσουν το πορτρέτο του Ηφαιστίωνα –κάτι που ίσως διαφανεί όταν προχωρήσει η συντήρηση -, αυτός πιθανόν να είναι το πρόσωπο που οι ερευνητές κατάφεραν να δουν στη γραπτή ζωφόρο, η οποία εντοπίστηκε στον ίδιο χώρο με το ψηφιδωτό της Περσεφόνης. Στη ζωγραφική παράσταση απεικονίζονται σκηνές από τη ζωή ενός ήρωα: σε ένα σημείο έφιππου, σε άλλο σημείο πάνω σε άρμα, τα όπλα του να φυλάσσονται από μια σφίγγα πάνω σε κίονα, δυο κενταύρους με έναν ταύρο για θυσία –σκηνή που σχετίζεται με την αθανασία της ψυχής και τη λατρεία του Διονύσου -, αλλά και δύο φτερωτές μορφές μέσα σε μια βάρκα που μεταφέρουν ως τρόπαιο τον δελφικό τρίποδα, ενώ στην άλλη πλευρά της ζωφόρου εμφανίζεται ξαπλωμένος σε ανάκλιντρο σε σύναξη νεκρών.

Ολα τούτα τα στοιχεία ήταν αρκετά για να κάνουν την Κατερίνα Περιστέρη να εμμείνει στην άποψή της περί χρονολόγησης του μνημείου στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. –γεγονός που είχε προκαλέσει μεγάλη έριδα μεταξύ των αρχαιολόγων –αν και παραδέχτηκε ότι η κεραμεική που έχει βρει χρονολογείται και στη ρωμαϊκή εποχή, καθώς το μνημείο φαίνεται πως άλλαξε χρήση ή χρήσεις με το πέρασμα των αιώνων και μετατράπηκε σε ταφικό.

ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ. Πριν σκάσει ωστόσο η βόμβα από τα χείλη της ανασκαφέως –αν και την παράσταση έκλεψε ο συνεργάτης της με τη μη προγραμματισμένη παρέμβασή του -, ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής στο ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας, που συνεργάζεται με την ανασκαφέα, εξήγησε με παραστατικό τρόπο τις μεθόδους που χρησιμοποιεί με την ομάδα του για να διερευνήσει τον λόφο Καστά, καθώς και ότι έχει ελεγχθεί μόνο το ένα πέμπτο του χώρου προς το παρόν, ενώ μέσα στις δύο φάσεων επιχώσεις έχουν εντοπιστεί από θαλάσσια απολιθώματα ηλικίας έξι εκατ. ετών έως βολίδες από τα κανόνια του ελληνικού και του βρετανικού ναυτικού που είχαν βομβαρδίσει κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα οχυρωματικά έργα των Βουλγάρων στη συγκεκριμένη θέση.

Κατά τα άλλα, η χθεσινή εκδήλωση έγινε αφορμή να γεμίσει ασφυκτικά η αίθουσα εκδηλώσεων του ΑΠΘ, να επιστρατευτεί και το αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου, ενώ η ζωντανή μετάδοση μέσω Διαδικτύου να γίνεται με διακοπές λόγω υπερβολικής επισκεψιμότητας.

Τελευταία Νέα