Την πόρτα του ΤΑΙΠΕΔ για την αγορά του 17% του ΔΕΣΦΑ, της κρατικής εταιρείας που ελέγχει το ελληνικό δίκτυο των αγωγών φυσικού αερίου, έχουν χτυπήσει τρεις μεγάλες ευρωπαικές εταιρείες.

Εφόσον κλείσει το ντιλ, τότε θα είναι θέμα χρόνου να κλείσει και το άλλο μεγαλύτερο ντιλ, της έγκρισης δηλαδή από την Ευρωπαική Επιτροπή Ανταγωνισμού (DG Competition), της εξαγοράς του ΔΕΣΦΑ από τη Socar, ενός σίριαλ που κρατά από το 2013, οπότε και οι Αζέροι πλειοδότησαν στο σχετικό διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ.

Εκτοτε μεσολάβησαν πάρα πολλά επεισόδια, ουκ ολίγες φορές το ντιλ κόντεψε να ναυαγήσει οριστικά, με αποκορύφωμα το Νοέμβριο του 2014 όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού ξεκίνησε έρευνα σχετικά με το αν εξαγορά είναι συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, εγείροντας μια σειρά από ενστάσεις.

Ενστάσεις που σχετίζονταν τόσο με το γεγονός ότι η Socar είναι μια καθετοποιημένη εταιρεία με συμμετοχή στην παραγωγή αλλά και την εμπορία αερίου (σσ: απαγορεύεται από το κοινοτικό δίκαιο), όσο και με την συμμετοχή της και μάλιστα με υψηλό ποσοστό στην κοινοπραξία του αγωγού TAP, ο οποίος θα διέρχεται από κοινοτικές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία).

Τελικά, οι εμπλεκόμενες πλευρές φαίνεται ότι βρήκαν τη λύση. Συνίσταται στην εξαγορά από τη Socar όχι του 66% του ΔΕΣΦΑ -όπως προέβλεπε ο αρχικός διαγωνισμός αλλά του 49% όπως απαιτεί η Κομισιόν προκειμένου να μην περάσει στα χέρια εταιρείας εκτός ΕΕ το πλειοψηφικό πακέτο ευρωπαϊκής εταιρείας ενεργειακών δικτύων. Οσο για το υπόλοιπο 17% φαίνεται ότι θα καταλήξει στα χέρια κάποιας ευρωπαϊκής εταιρείας δικτύων.

Ποιές είναι λοιπόν οι τρεις ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν χτυπήσει το τελευταίο διάστημα τη πόρτα του ΤΑΙΠΕΔ για το 17% του ΔΕΣΦΑ ; Σύμφωνα με πληροφορίες πρόκειται τις εταιρείες διαχείρισης δικτύων από το Βέλγιο (Fluxys), από την Ολλανδία (Gasunie), και μια από την Ιταλία (μια από τις Infrastrutture Trasporto Gas και Snam Rete Gas).

Υπό τις παρούσες συνθήκες, το όλο ζήτημα αποκτά πιεστικό χαρακτήρα καθώς μεταξύ άλλων στα τέλη Αυγούστου λήγει η δίμηνη παράταση της εγγυητικής επιτολής που είχε καταθέσει η Socar στα πλαίσια του σχετικού διαγωνισμού. Αρχικά η εγγυητική έληγε στα τέλη Ιουνίου. Μετά τις εκλογές ωστόσο και χωρίς να γίνει γνωστό, μαζί με την κατάρτιση της συμφωνίας πώλησης (Service Purchase Agreement) συμφωνήθηκε και η δίμηνη επέκταση της εγγυητικής μέχρι τα τέλη Αυγούστου.

Το όλο θέμα συζητήθηκε πριν από μια εβδομάδα κατά τη συνάντηση που είχε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Παναγιώτης Σκουρλέτης με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Socar Energy Greece Anar Mammadov.

Συζητήθηκε συγκεκριμένα η λύση που προκρίνεται από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ότι αντί για την αγορά του 66% του ΔΕΣΦΑ από τη Socar, να κρατήσει η αζερικη εταιρεία το 49% και η ελληνική πλευρά να πουλήσει το 17% σε κάποια τρίτη εταιρεία. Οι πληροφορίες θέλουν την Socar να έχει δεχτεί ένα τέτοιο σενάριο αλλά βέβαια με μικρότερο τίμημα έναντι του αρχικού των 400 εκατ. ευρώ.

Σε μια τέτοια περίπτωση, όπου δηλαδή στα χέρια της Socar θα περάσει μόνο το 49% του ΔΕΣΦΑ, ικανοποιείται η απαίτηση της Κομισιόν που δεν επιθυμεί μια εταιρεία τρίτης χώρας να αποκτήσει το πλειοψηφικό πακέτο ευρωπαϊκής ενεργειακής εταιρείας διαχείρισης δικτύων. Τα «γιατί» είναι πολλά, και σχετίζονται τόσο με την ασφάλεια του ενεργειακού εφιοδιασμού της ΕΕ, όσο και για να μη δημιουργηθεί προηγούμενο με τη ρωσική Gazprom, που δεν κρύβει ότι έχει παρόμοιες επιδιώξεις.

Ένα επιπλέον πρόβλημα σχετίζεται με το management του ΔΕΣΦΑ υπό τη νέα ιδιοκτησία. Επειδή η Socar είναι παραγωγός αερίου, η Κομισιόν ζητάει να ισχύσουν οι πρόνοιες του τρίτου ενεργειακού πακέτου περί ανεξαρτησίας του δικτύου μεταφοράς αερίου από την εταιρεία προμήθειας. Το ευρωπαϊκό μοντέλο ITO (Independent Transmission Operator) σημαίνει ότι εάν η Socar αποκτήσει το 49%, θα υπαχθεί αυτόματα σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της διοίκησης στο ΔΕΣΦΑ.

Σε κάθε περίπτωση, οι συζητήσεις μεταξύ της ελληνικής πλευράς, των αζέρων και των υποψήφιων αγοραστών του 17% του ΔΕΣΦΑ εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν μέσα στις αμέσως επόμενες εβδομάδες.

Σημειωτέον πως στο 66% του μετοχικού κεφαλαίου του ΔΕΣΦΑ περιλαμβάνονται τόσο μετοχές του ΤΑΙΠΕΔ, όσο και μετοχές που ελέγχουν τα Ελληνικά Πετρέλαια μέσω της συμμετοχής τους στη ΔΕΠΑ.