Το ζύγισμα των πρώτων φορολογικών μέτρων άρχισε και τα πιο ανώδυνα πολιτικά φέρεται να παίρνουν προτεραιότητα. Νέες ευκαιρίες για αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων στο εσωτερικό ή κρυφών καταθέσεων στο εξωτερικό, λοταρία, ανεξαρτησία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, νομοθετικές αλλαγές ώστε οι ελεγκτές της Εφορίας να μη χάνουν τον χρόνο τους σε υποθέσεις οι οποίες παραγράφονται αλλά έχουν «ζουμί» και διαχωρισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε εισπράξιμα και μη.

Τα μέτρα αυτά έχουν κλειδώσει και προωθούνται. Δεν είναι αυτά όμως ικανά για να ξεκλειδώσουν τμήμα της συμφωνίας με τους θεσμούς. Το κλειδί στα φορομέτρα κρύβεται στον ενιαίο ΦΠΑ και βασική παράμετρος στην εξίσωση είναι αν η κυβέρνηση θα λάβει την πολιτική απόφαση να καταργήσει την έκπτωση 30% για τα νησιά του Αιγαίου. Αν καταργηθεί, δημιουργείται περιθώριο για χαμηλότερο ενιαίο συντελεστή και μπαίνουν στο συρτάρι τα σχέδια για φόρο διαμονής στα ξενοδοχεία. Στην αντίθετη περίπτωση ο ενιαίος συντελεστής τοποθετείται ίσως και πάνω από το 18% και στα νησιά έρχεται ο φόρος διαμονής.

Η ιεράρχηση των φορολογικών μέτρων τα οποία θα προωθηθούν άμεσα στη Βουλή γίνεται σύμφωνα με πληροφορίες με δύο κριτήρια. Μέτρο, μέτρο αξιολογούνται στη ζυγαριά του πολιτικού κόστους και της απήχησης έναντι των θεσμών όσο και της επαρκούς προετοιμασίας των νομοθετικών διατάξεων.

Υπό αυτό το πρίσμα αν και η κυβέρνηση θα ήθελε να προωθήσει αμέσως την παροχή κινήτρων για χρήση πλαστικού χρήματος σε όλη τη χώρα, κάτι τέτοιο κρίνεται πρακτικά ανέφικτο. Για να μπορέσει να προχωρήσει το συγκεκριμένο σχέδιο χρειάζεται να τοποθετηθούν πανελλαδικά από 500.000 έως 700.000 POS, τα γνωστά «μηχανάκια» μέσω των οποίων γίνονται συναλλαγές με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες. Το σχέδιο αυτό προχωρά αλλά δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα παρά μόνο πιλοτικά στα νησιά για συναλλαγές άνω των 70 ευρώ, όπως έχει εξαγγείλει ο Πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας. Αντίθετα, υπάρχουν ώριμες αποφάσεις οι οποίες έχουν σχηματοποιηθεί υπό μορφή νομοθετικών διατάξεων και εναπόκειται στις κυβερνητικές αποφάσεις ο ακριβής χρόνος προώθησής τους στη Βουλή.

Στην ατζέντα των πρώτων φορομέτρων περιλαμβάνονται:

Νέου τύπου περαίωση. Οπως έγραψαν το Σάββατο «ΤΑ ΝΕΑ» το σχέδιο είναι έτοιμο και προβλέπει προσκλητήριο της Εφορίας για υποβολή πάσης φύσεως δηλώσεων οι οποίες είτε δεν είχαν υποβληθεί καθόλου είτε είχαν υποβληθεί με ελλείψεις έως τα τέλη του 2014, χωρίς πρόστιμα και προσαυξήσεις. Η «οικειοθελής συμμόρφωση» αφορά τα πάντα. Αδήλωτα εισοδήματα, Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, φόρους κληρονομιάς, δωρεών και γονικών παροχών, τέλη (πλην τελών κυκλοφορίας) και χαρτόσημα, δηλώσεις ΦΠΑ, ειδικό φόρο ακινήτων για όσους έχουν offshore εταιρείες, συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών, προμηθευτών, ακόμη και εισφορές υπέρ δακοκτονίας οι οποίες δεν δηλώθηκαν και ως εκ τούτου δεν αποδόθηκαν.

Αποκάλυψη κρυφών καταθέσεων. Αντίστοιχες διατάξεις, αλλά με ακόμη ευνοϊκότερο καθεστώς φορολογικής υποχρέωσης προωθούνται και για τις αδήλωτες καταθέσεις εξωτερικού, χωρίς υποχρέωση επαναπατρισμού και με συντελεστή κοντά στο 15%.

Αύξηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης. Στο τραπέζι έχει πέσει η αύξηση του φόρου κατά 30% (για μεγάλα ΙΧ, πισίνες και σκάφη αναψυχής) αλλά υπάρχουν δεύτερες σκέψεις. Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι μόλις 20 εκατ. ευρώ.

Αύξηση της έκτακτης εισφοράς. Εξετάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια για αύξηση της εισφοράς κατά 30%. Στο πρώτο ο πήχης μπαίνει στα 30.000 ευρώ, στο δεύτερο στα 50.000 ευρώ. Είναι όμως υπό συζήτηση καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση είναι εκείνη η οποία μείωσε την έκτακτη εισφορά κατά 30% για όλους.

Λοταρία αποδείξεων. Προχωρά άμεσα σε πιλοτική εφαρμογή. Εξετάζεται μάλιστα, αντί να κληθούν οι πολίτες να στέλνουν με SMS τον αριθμό της απόδειξης, να καταχωρίζονται αυτόματα στο σύστημα οι 16ψήφιοι κωδικοί χρεωστικών και πιστωτικών καρτών, ώστε το μέτρο να συνδυαστεί με τα κίνητρα χρήσης πλαστικού χρήματος.

Φόρος διαμονής. Το σενάριο για φόρο 3% έως 6% στο κόστος διαμονής ξενοδοχείων στα νησιά παραχώρησε τη θέση του σε τέλος διαμονής 1 έως 5 ευρώ ενώ δεν έχει κλειδώσει ακόμη αν θα προχωρήσει το παράλληλο σχέδιο για φόρο 3% έως 6% στις λιανικές τιμές πώλησης για ρούχα, παπούτσια, έργα τέχνης, κοσμήματα, αλλά και μπαρ, εστιατόρια και νυχτερινά κέντρα στα νησιά. Οι αποφάσεις σε συνάρτηση με ΦΠΑ.

ΦΠΑ. Υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών έχουν αναλάβει να μετρήσουν το δημοσιονομικό κόστος ή όφελος των διαφορετικών σεναρίων για τους συντελεστές του ΦΠΑ ώστε να ληφθούν οι τελικές πολιτικές αποφάσεις. Εξετάζονται πολλά διαφορετικά σενάρια. Κεντρική ιδέα, ένας ενιαίος συντελεστής γύρω στο 17% αλλά όχι πολύ κοντά στο 20% με εξαιρέσεις για βασικά ήδη διαβίωσης (γάλα, ψωμί και φάρμακα εξετάζεται να ενταχθούν σε έναν μειωμένο συντελεστή 5%-8%). Κλειδί για το πού θα τεθεί ο πήχης του ενιαίου συντελεστή είναι οι εξαιρέσεις. Αν καταργηθεί η έκπτωση του 30% για τα νησιά προκύπτει δημοσιονομικό όφελος πάνω από 500 εκατ. ευρώ. Αν δεν καταργηθεί, τότε για να μην υπάρξουν απώλειες, ο ενιαίος συντελεστής πλησιάζει επικίνδυνα το 20% ενώ αντίστοιχες είναι οι επιπτώσεις και από το καλάθι το οποίο τελικά θα τοποθετηθεί στον μειωμένο συντελεστή.