Αντιμέτωπος ακόμη και με ιλιγγιώδες πρόστιμο άνω των… 10 δισ. δολαρίων βρίσκεται θεωρητικά ο ρωσικός κολοσσός της Gazprom, έπειτα από τις κατηγορίες που απηύθυνε την Τετάρτη η δανέζα Επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ ότι το ρωσικό μονοπώλιο υπερχρέωνε επί χρόνια τους πελάτες του σε πέντε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Κλιμακώνεται έτσι η κόντρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τον ρωσικό κρατικό κολοσσό, μια αντιπαράθεση που κρατά τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, από τότε που ξεκίνησε η εναντίον της έρευνα, και η οποία έχει προκαλέσει την οργή του Κρεμλίνου, αφού απειλεί να αποδομήσει το επιχειρηματικό μοντέλο πάνω στο οποίο είναι κτισμένη ολόκληρη η Gazprom.

Με φόντο την κλιμάκωση της έντασης στις ευρω-ρωσικές σχέσεις για την κρίση στην Ουκρανία, η έρευνα που παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου η Επίτροπος Βεστάγκερ κατηγορεί τη Gazprom ότι καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά φυσικού αερίου σε πέντε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, χρεώνοντας τους χονδρεμπόρους-πελάτες της «σημαντικά υψηλότερες τιμές» απ’ όμτι τα κόστη της ή τις αντίστοιχες τιμές σε μια ανοικτή αγορά. Κατά το «κατηγορητήριο» η Gazprom εμπόδιζε επίσης με παράνομες μεθόδους τους χονδρεμπόρους σε οκτώ χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης να πουλήσουν αέριο σε άλλες χώρες

Η ανακοίνωση του «κατηγορητηρίου» έρχεται μία μόλις ημέρα μετά την επίσκεψη του αφεντικού της Gazprom Αλεξέι Μίλερ στην Αθήνα – από την οποία και δεν προέκυψε τίποτα το σημαντικό- με την ελληνορωσική προσέγγιση να έχει εξοργίσει τις ΗΠΑ και τις Βρυξέλλες.

Πώς «έστηνε» τις τιμές

Οπως αναφέρει η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της, η Gazprom κατέχει δεσπόζουσα θέση στην προμήθεια φυσικού αερίου σε αρκετές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Με βάση την αντιμονοπωλιακή έρευνά της, η προκαταρκτική άποψη της Επιτροπής είναι ότι η Gazprom παρεμποδίζει τον ανταγωνισμό στις αγορές προμήθειας φυσικού αερίου οκτώ κρατών μελών (της Βουλγαρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Εσθονίας, της Ουγγαρίας, της Λετονίας, τη Λιθουανίας, της Πολωνίας και της Σλοβακίας). Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Gazprom εφαρμόζει μια γενική καταχρηστική στρατηγική σε αυτές τις αγορές προμήθειας φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα:

• Η Gazprom επιβάλλει εδαφικούς περιορισμούς στις συμφωνίες προμήθειας με τους χονδρεμπόρους και με ορισμένους βιομηχανικούς πελάτες στις παραπάνω χώρες. Οι εν λόγω περιορισμοί περιλαμβάνουν απαγορεύσεις εξαγωγής και ρήτρες με τις οποίες επιβάλλεται η χρήση του αγοραζόμενου φυσικού αερίου σε συγκεκριμένη περιοχή (ρήτρες προορισμού). Η Gazprom έχει επίσης εφαρμόσει άλλα μέτρα που απέτρεψαν τη διασυνοριακή ροή του φυσικού αερίου, όπως π.χ. η υποχρέωση των χονδρεμπόρων να λαμβάνουν τη συναίνεση της Gazprom για την εξαγωγή φυσικού αερίου και η, υπό ορισμένες συνθήκες, άρνηση της Gazprom να αλλάξει τον τόπο παράδοσης του φυσικού αερίου. Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα εν λόγω μέτρα εμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο φυσικού αερίου εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).

• Αυτοί οι εδαφικοί περιορισμοί έχουν ενδεχομένως ως αποτέλεσμα υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου και παρέχουν τη δυνατότητα στην Gazprom να ασκεί αθέμιτη τιμολογιακή πολιτική σε πέντε κράτη μέλη (Βουλγαρία, Εσθονία Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία), χρεώνοντας τιμές στους εμπόρους χονδρικής πώλησης που είναι σημαντικά υψηλότερες σε σύγκριση με το κόστος της Gazprom ή με τις τιμές αναφοράς. Οι εν λόγω αθέμιτες τιμές προκύπτουν εν μέρει από μαθηματικούς τύπους καθορισμού των τιμών της Gazprom που συνδέουν τον δείκτη των τιμών φυσικού αερίου στις συμβάσεις προμήθειας με τις τιμές καλαθιού πετρελαϊκών προϊόντων, κάτι που έχει ευνοήσει αδικαιολόγητα την Gazprom έναντι των πελατών της.

• Η Gazprom ενδεχομένως να έχει εκμεταλλευτεί καταχρηστικά τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά, καθώς συνδέει τον εφοδιασμό της Βουλγαρίας και της Πολωνίας με φυσικό αέριο με την ανάληψη άσχετων με τον εφοδιασμό δεσμεύσεων εκ μέρους των χονδρεμπόρων όσον αφορά την υποδομή μεταφοράς φυσικού αερίου. Για παράδειγμα, προϋπόθεση για την προμήθεια φυσικού αερίου ήταν επενδύσεις σε έργο κατασκευής σωληναγωγού από την Gazprom ή η αποδοχή της ενίσχυσης του βαθμού ελέγχου των σωληναγωγών από την Gazprom.

Προθεσμία 12 εβδομάδων

Η Gazprom έχει τώρα προθεσμία 12 εβδομάδων για να απαντήσει στην

κοινοποίηση αιτιάσεων, ενώ μπορεί επίσης να ζητήσει προφορική ακρόαση για να παρουσιάσει τα επιχειρήματά της.

Προτού λάβει απόφαση, η Επιτροπή θα σεβαστεί πλήρως τα δικαιώματα υπεράσπισης της Gazprom και θα αξιολογήσει προσεκτικά τις παρατηρήσεις της. Η αποστολή κοινοποίησης αιτιάσεων δεν προδικάζει την τελική έκβαση της έρευνας.

Η αρμόδια Επίτροπος για την πολιτική ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερδήλωσε:

«Το φυσικό αέριο αποτελεί βασικό αγαθό στην καθημερινή μας ζωή: χρησιμεύει στη θέρμανση των σπιτιών μας, στο μαγείρεμα και στην παραγωγή ηλεκτρισμού. Συνεπώς, η διατήρηση θεμιτού ανταγωνισμού στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου είναι ζήτημα υψίστης σπουδαιότητας. Όλες οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ευρωπαϊκή αγορά ― ανεξαρτήτως του αν είναι ευρωπαϊκές ή όχι — οφείλουν να τηρούν τους κανόνες της ΕΕ. Φοβάμαι ότι η Gazprom παραβιάζει την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία της ΕΕ, εκμεταλλευόμενη τη δεσπόζουσα θέση της στις αγορές φυσικού αερίου της ΕΕ. Θεωρούμε ότι μπορεί να έχει δημιουργήσει τεχνητούς φραγμούς που αποτρέπουν τη ροή φυσικού αερίου από ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης σε άλλες, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται ο διασυνοριακός ανταγωνισμός. Με τη διατήρηση του διαχωρισμού των εθνικών αγορών φυσικού αερίου, η Gazprom έχει τη δυνατότητα να χρεώνει τιμές που, σε αυτό το στάδιο, κρίνουμε αθέμιτες. Εάν οι ανησυχίες μας επιβεβαιωθούν, η Gazprom θα υποστεί τις νομικές συνέπειες της συμπεριφοράς της.»

Τελευταία Νέα