Αναζήτηση
Την Τετάρτη που μας πέρασε το Θέατρο των φυλακών δεν θυμόταν καν τα ευφημιστικά εισαγωγικά που το συνόδευαν για χρόνια. Τιμούσε πια τον αρχικό σκοπό της δημιουργίας του. «Σκέφτομαι και δημιουργώ ελεύθερα» ήταν ο τίτλος της εικαστικής έκθεσης που εγκαινιάστηκε. Ανδρες και γυναίκες κρατούμενοι, αλλοδαποί και ημεδαποί, βαρυποινίτες και μετανάστες που κρατούνται απλώς για χρήση πλαστών εγγράφων και παράνομη παραμονή, εργάστηκαν για πρώτη φορά μαζί για τη δημιουργία έργων τέχνης.
Ενας κρατούμενος μελοποίησε στίχους και τραγούδησε –έπειτα από μόλις δύο μήνες μαθημάτων μουσικής. Ενας άλλος απήγγειλε δικά του ποιήματα –αποτέλεσμα ενός «προγράμματος εγγραμματισμού» που προσέφεραν εθελοντικά καθηγήτριες πανεπιστημίου. Η διευθύντρια έδωσε συγχαρητήρια σε όλους και στον καθέναν προσωπικά. Πήραν και άλλα βραβεία οι κρατούμενοι, αλλά μάλλον αυτό ήταν το πιο πολύτιμο. Κάποιοι είπαν πως είναι η πρώτη φορά που νιώθουν να τους αντιμετωπίζουν σαν ανθρώπους με αξία. «Και τα 500 μέτρα που χρειάζονται από τον θάλαμο μέχρι το σχολείο δεν είναι πάντα τόσο απλή και εύκολη υπόθεση…» δήλωσε μία από τις μαθήτριες του προγράμματος εγγραμματισμού.
Στον χώρο αυτόν, στο Θέατρο των φυλακών, μέχρι πριν από δύο χρόνια κρατούμενοι στοιβάζονταν ο ένας πάνω στον άλλο. Στις φυλακές αυτές, τις Κεντρικές Φυλακές Κύπρου, στη Λευκωσία, το 2014 μπήκε με την πέμπτη αυτοκτονία κρατουμένου μέσα σε λίγους μήνες –και την πολλοστή απόπειρα αυτοκτονίας. Χρειάστηκε μόλις ένας άνθρωπος για να φανεί ότι κάτι αλλάζει. Μια νέα διευθύντρια, μια νέα γυναίκα αποφασισμένη να αντιμετωπίσει τους κρατούμενους «σαν ανθρώπους με αξία». Και πολιτική βούληση, φυσικά. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς πολιτική βούληση· και χωρίς την επίμονη πίεση ανεξάρτητων θεσμών όπως ο Επίτροπος Διοίκησης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το κυπριακό αντίστοιχο του Συνήγορου του Πολίτη. Αρκεί βέβαια να παίρνουν στα σοβαρά τον ρόλο τους. Και να απαρτίζονται από ανθρώπους που φτάνουν να συγκινούνται όταν επισκέπτονται, δύο χρόνια μετά, ένα Θέατρο που έχει χάσει τα εισαγωγικά του.
*Σύντομο ποίημα γυναίκας κρατούμενης που παρουσιάστηκε στα εγκαίνια της εικαστικής έκθεσης «Σκέφτομαι και Δημιουργώ Ελεύθερα» στις Κεντρικές Φυλακές Κύπρου.
