Αναζήτηση
Τη νύχτα της 21ης Οκτωβρίου του 1994 πολλοί κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας είχαν μετατραπεί σε ορμητικούς χειμάρρους που παρέσυραν τα πάντα. Η καταιγίδα που έπληξε την πρωτεύουσα άφησε πίσω της 4 νεκρούς και ζημιές δισεκατομμυρίων δραχμών.
Στη Βορειοδυτική Αττική ο ποταμός Ποδονίφτης υπερχείλισε, τόνοι νερού και λάσπης πλημμύρισαν σπίτια και μαγαζιά, ενώ η Λεωφόρος Ηρακλείου χάθηκε κάτω από το νερό. Εκείνο το βράδυ πλημμύρισαν και τα υπόγεια της έδρας της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό, με το ΚΚΕ να εκτιμά τη ζημιά σε σχεδόν 2 δισ. δραχμές, αφού είχαν πληγεί το τυπογραφείο και οι εγκαταστάσεις των κομματικών ΜΜΕ, του «Ριζοσπάστη» και του 902.
Ο πραγματικός όμως τρόμος για την ηγεσία του κόμματος δεν ήταν τα μηχανήματα που καταστράφηκαν, αλλά το γεγονός πως το ιστορικό αρχείο του ΚΚΕ είχε κυριολεκτικά θαφτεί κάτω από το νερό και τη λάσπη. Ντοκουμέντα που αποτελούν κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της χώρας κινδύνευαν να χαθούν για πάντα.
Από τις πρώτες κιόλας ημέρες που αποκαλύφθηκε το μέγεθος της καταστροφής, το ενδιαφέρον στράφηκε αυτόματα στην προσπάθεια σωτηρίας του αρχείου. Αμέσως μετά την άντληση των υδάτων, στήθηκε μια γιγάντια επιχείρηση για τη διάσωσή του, στην οποία έλαβαν μέρος επιστήμονες και ειδικοί από όλο τον κόσμο.
Ανάμεσά τους, ο ζωγράφος και συντηρητής του υπουργείου Πολιτισμού Αντώνης Γλίνος, ο ειδικός επιστήμονας Ρένο Σαχτόριους, οι οποίοι βρέθηκαν στον χώρο της πλημμύρας από την πρώτη στιγμή, ενώ λίγο αργότερα στην ομάδα προστέθηκαν οι επιστημόνισσες Πέτρα Ζέεμαν και Ράτκα Ιβάνοβα. Σύμφωνα με όσα είπε στα «ΝΕΑ» ο υπεύθυνος μηχανογράφησης της ΚΕ του ΚΚΕ Σταύρος Ξενικουδάκης, «διεύθυναν αρμονικά τις χιλιάδες των εθελοντών που έσπευσαν να βοηθήσουν από την πρώτη κιόλας στιγμή με όποιο τρόπο μπορούσε ο καθένας».
Σε αυτήν την τιτάνια, όπως τη χαρακτηρίζει, επιχείρηση υπολογίζεται ότι έλαβαν μέρος σχεδόν 25.000 άνθρωποι, οι οποίοι δεν ήταν μόνο μέλη και φίλοι του ΚΚΕ. Το Τμήμα Συντήρησης ΤΕΙ Αθήνας δούλεψε πάνω στην προσπάθεια σωτηρίας, ενώ και το Πάντειο Πανεπιστήμιο απηύθυνε κάλεσμα για εθελοντική εργασία για τη διάσωση του αρχείου. Ακόμη και η Unesco έδειξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την όλη υπόθεση. Το μέγεθος της καταστροφής και της επιχείρησης αποκατάστασης των αρχείων ήταν και παραμένει πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα. Πλέον το Τμήμα Συντήρησης Αρχείων του ΚΚΕ, όπου προΐσταται ο μηχανολόγος-μηχανικός Παναγιώτης Μαυραντώνης, δίνει τεχνογνωσία σε όλη τη χώρα για τη διάσωση και συντήρηση αρχείων.
Το αρχείο σήμερα. Σύμφωνα με τον αστικό μύθο, το αρχείο του ΚΚΕ είναι κάτι σαν τα αρχεία του Βατικανού. Υπόγειοι διάδρομοι όπου απαγορεύεται η πρόσβαση και φυλάσσονται επτασφράγιστα μυστικά.
Τα στελέχη του Περισσού απορρίπτουν αυτό το σενάριο, τονίζοντας πως κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει. Οπως αναφέρουν, το μεγαλύτερο κομμάτι του αρχείου που έχει αποκατασταθεί, σχεδόν 500.000 έγγραφα, βρίσκεται ψηφιοποιημένο στο Μορφωτικό Ιδρυμα Χαρίλαος Φλωράκης στο Χαλάνδρι. Εντός του Νοεμβρίου θα ενταχθούν άλλες 2.000 σελίδες. Εκεί μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να μελετήσει τα ντοκουμέντα που θέλει.
Υποστηρίζουν πως το υλικό έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς ιστορικούς και ερευνητές, ακόμα και από ιδιώτες που ενδιαφέρονταν να μάθουν στοιχεία για συγγενικά τους πρόσωπα, ενώ συμπληρώνουν ότι μεγάλο του κομμάτι έχει ήδη δημοσιοποιηθεί με την έκδοση των κομματικών ντοκουμέντων.
«Μεγάλο πρόβλημα όλα αυτά τα χρόνια αποτελεί το γεγονός πως χιλιάδες σελίδες έρχονται και εντάσσονται σταδιακά στο σύνολο του αρχείου, αφού δεν αποκαθίστανται όλες μαζί ανά θεματική και ιστορική περίοδο» είπε ο κ. Ξενικουδάκης. Συμπλήρωσε πως «το αρχείο όλο και εμπλουτίζεται, καθώς αρκετός κόσμος που έχει στην κατοχή του ιστορικά έγγραφα τα οποία αφορούν το ΚΚΕ έρχεται και τα παραδίδει». Το αρχείο δεν περιλαμβάνει μόνο έγγραφα αλλά και χιλιάδες φωτογραφίες όπως και σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό.
Η εκδήλωση. Με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από την πλημμύρα που έπληξε το ιστορικό αρχείο, το ΚΚΕ διοργανώνει εκδήλωση για όσους συνέβαλαν στη διάσωση και την αποκατάστασή του ενώ θα προβεί και σε έναν απολογισμό της πολύχρονης προσπάθειας για την αποκατάσταση των ζημιών.
Η εκδήλωση θα γίνει τη Δευτέρα, 13 Οκτωβρίου, στις 7 το βράδυ, στον Περισσό. Θα μιλήσει ο γ.γ. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ενώ θα γίνουν εγκαίνια έκθεσης του αρχειακού υλικού και έργων τέχνης καθώς και προβολή οπτικοακουστικού υλικού. Το υλικό που αναμένεται να τραβήξει το ενδιαφέρον του κοινού είναι ένα πολύ σπάνιο ηχητικό ντοκουμέντο από ομιλία του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη.
