Τρεις βασικές αλλαγές και πολλές βελτιώσεις προβλέπεται να περιληφθούν στην ελληνική νομοθεσία για τα πειράματα σε ζώα, ώστε να ευθυγραμμιστεί έστω και καθυστερημένα με την ευρωπαϊκή. Τα ελάχιστα κέντρα έρευνας που λειτουργούν στη χώρα μας τηρούν αυτοβούλως πολύ αυστηρότερους κανόνες από τους προβλεπόμενους και για τα μικρά και για τα μεγάλα πειραματόζωα.

Στην Ελλάδα δεν γίνονται πολλά πειράματα, ούτε χρησιμοποιούνται πολλά είδη ζώων για αυτά. Κατά βάση οι μελέτες στη χώρα μας πραγματοποιούνται σε τρωκτικά (ποντίκια, αρουραίους, ινδικά χοιρίδια) και από μεγάλου μεγέθους ζώα χρησιμοποιούμε μόνο χοίρους (γουρούνια). Υπεύθυνο δε για τη νομοθεσία είναι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η ελληνική νομοθεσία για τη μεταχείριση αυτών των ζώων τέθηκε σε ισχύ το 1986. Η νέα θα έπρεπε να την αντικαταστήσει στις 30 Απριλίου του περασμένου έτους. Με αυτήν θα ευθυγραμμιστεί ο ελληνικός νόμος με τις νέες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι αλλαγές που έρχονται με τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις είναι πολλές και σημαντικές καθώς η ευρωπαϊκή διαβούλευση ήταν δεκαετής. Και αυτό γιατί, εκτός από την ασφάλεια των ζώων και την υγεία των ανθρώπων, αφορά έναν μεγάλο κλάδο της οικονομίας καθώς το 30% του συνόλου των επενδύσεων για έρευνα και ανάπτυξη στην Ευρώπη προέρχεται από τη βιομηχανία φαρμάκου.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ. Η πρώτη αλλαγή που φέρνει ο νέος νόμος για την προστασία των πειραματόζωων είναι ότι για να πραγματοποιηθεί πλέον οποιοδήποτε πείραμα ή εκπαίδευση γιατρού θα πρέπει να δίνεται ειδική άδεια από δύο επιτροπές. Πρόκειται για την Επιτροπή Αξιολόγησης Πρωτοκόλλων που αποτελείται από τέσσερις ειδικούς επιστήμονες, οι οποίοι εξετάζουν το είδος της έρευνας και αποφασίζουν αν θα την αδειοδοτήσουν. Και για την Επιτροπή Παρακολούθησης και Ευζωίας και παρακολουθεί εάν κατά τη διάρκεια των πειραμάτων εφαρμόζονται όλα όσα προβλέπει ο νόμος και αν η έρευνα που διεξάγεται είναι σύμφωνη με την εκδοθείσα άδεια, και δεν γίνεται κάτι άλλο ή κάτι περισσότερο.

Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή προβλέπει ότι το ζώο χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση που κριθεί ότι για τη διεξαγωγή πειράματος ή εκπαίδευσης δεν υπάρχει κατάλληλο πρόπλασμα (εκπαιδευτικό υλικό, πλαστικό που μιμείται ζωντανούς ιστούς ή ειδικό ηλεκτρονικό πρόγραμμα). Ετσι, με την ψήφιση του νόμου, οι ειδικοί πρώτα από όλα θα πρέπει να αναζητήσουν λύση για να εκτελέσουν την εργασία τους χωρίς τη χρήση ζώου, να εξαντλήσουν κάθε πιθανότητα και μετά να τους χορηγηθεί η άδεια.

«Εχουμε για παράδειγμα τους ηλεκτρονικούς προσομοιωτές για λαπαροσκοπική χειρουργική και έτσι εκτελούμε τις εκπαιδευτικές επεμβάσεις μέσω υπολογιστή και δεν απαιτείται η χρήση ζώων. Επίσης, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο μικρότερος δυνατός αριθμός ζώων. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στην επιστημονική επιτροπή κρίσης υπάρχει βιοστατιστικολόγος, ο οποίος θα υπογράψει για τον αριθμό των ζώων που πρέπει να χρησιμοποιηθούν».

ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Η τρίτη μεγάλη καινοτομία είναι η συγκρότηση Εθνικής Επιτροπής για Ζώα Εργαστηρίου. Η επιτροπή αυτή θα έχει αρμοδιότητα να συγκεντρώνει την εμπειρία από όλα τα εργαστήρια της χώρας και να εκδίδει κατευθυντήριες οδηγίες για καλύτερη καθημερινή πρακτική. Στην επιτροπή αυτή θα πρέπει να συμμετέχουν υπεύθυνοι από τα υπουργεία Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Παιδείας, όπως επίσης γεωπόνος και κτηνίατρος.

Με τη νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία βελτιώνονται επίσης κατά πολύ οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων καθώς μεγαλώνουν τα κλουβιά τους και θα γίνεται έλεγχος της υγείας τους όταν αυτά θα μπαίνουν σε καραντίνα. Και φυσικά διασφαλίζεται ότι τα πειράματα θα πραγματοποιούνται και με βάση την ασφάλεια των εργαζομένων.

2 δισ. ευρώ το κόστος για ένα νέο φάρμακο

Τα ποσά που απαιτούνται για να αναπτύξει κάποιος ένα νέο φάρμακο δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα. Από την ιδέα της δραστικής ουσία μέχρι να φτάσει το σκεύασμα στο ράφι του φαρμακείου, το μέσο κόστος που δαπανά μία εταιρεία είναι 2 δισ. ευρώ. Ιδιαίτερα υψηλό είναι και το κόστος των εργαστηρίων αυτών, γι’ αυτό θα πρέπει να διασφαλίζονται η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα.