Παρακολούθησα την ομιλία της παραίτησης του Χουάν Κάρλος στην τηλεόραση ενός μικρού ξενοδοχείου στη Φλωρεντία. Ακούγοντάς τον, συγκινήθηκα. Από την ορατή προσπάθεια που κατέβαλε για να φανεί ήρεμος και να παρουσιάσει την απομάκρυνσή του από τον θρόνο σαν κάτι φυσικό γνωρίζοντας πολύ καλά ότι ήταν μία από εκείνες τις στιγμές που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε «ιστορικές». Κι επειδή αυτή η παραίτηση προς όφελος του γιου του, του πρίγκιπα Φελίπε, έκλεινε τον κύκλο μιας πολύ δύσκολης περιόδου για τον ίδιο με σοβαρά προβλήματα υγείας, προσωπικά και οικογενειακά σκάνδαλα, δημόσιες συγγνώμες και μια ενεργό προσπάθεια να αποκαταστήσει την εικόνα του εαυτού του και της μοναρχίας. Η ομιλία ήταν άψογη: σύντομη, πειστική και καλογραμμένη.

Μετά, ο βασιλιάς έγινε αποδέκτης πολλών εκδηλώσεων αγάπης και ελάχιστων επιθέσεων. Εγώ είμαι σίγουρος ότι με το πέρασμα του χρόνου οι ιστορικοί θα αναγνωρίζουν όλο και περισσότερη αξία στον Χουάν Κάρλος ως πολιτικό πρόσωπο ενώ θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι τα 39 χρόνια της βασιλείας του ήταν, κυρίως χάρις σε αυτόν, τα πιο ελεύθερα, τα πιο δημοκρατικά και τα πιο πλούσια στη μακρά Ιστορία της Ισπανίας. Και που φαίνεται απολύτως σωστό να πω ότι χωρίς τον Χουάν Κάρλος δεν θα υπήρχε δημοκρατία σε αυτήν την χώρα. Είναι σίγουρα έτσι: τουλάχιστον δεν θα υπήρχε δημοκρατία με αυτόν τον ειρηνικό, συναινετικό και ευφυή τρόπο που έγινε η ισπανική μετάβαση.

Η ελπίδα μου είναι ότι κάποιος ισπανός λογοτέχνης στο μέλλον θα διηγηθεί με το πνεύμα του Τολστόι αυτήν την φανταστική ιστορία. Το καθεστώς του Φράνκο είχε σχεδιάσει την επιβίωσή του μέσω της αποκατάστασης μιας μοναρχίας αυταρχικού ύφους. Γι’ αυτόν τον σκοπό είχε εκπαιδευτεί από μικρός ο νεαρός πρίγκιπας. Η αυλή του Φράνκο παρέδωσε αμέσως τον θρόνο στον Χουάν Κάρλος μετά τον θάνατο του δικτάτορα. Μέσα του, όμως, κανένας δεν ξέρει πότε ακριβώς και με ποιον τρόπο ο νεαρός Χουάν Κάρλος έφτασε στο συμπέρασμα ότι μετά την ανάληψη του θρόνου το χρέος του ήταν ακριβώς το αντίθετο από εκείνο που είχε προαποφασιστεί γι’ αυτόν.

Ο νεαρός βασιλιάς πίστεψε ότι το καθήκον του δεν ήταν η συνέχιση της δικτατορίας αλλά να οδηγήσει την Ισπανία σε μια δημοκρατία σύγχρονη και συνταγματική και να εντάξει όλους τους Ισπανούς σε ένα ανοικτό σύστημα ανεκτικότητας, ελευθερίας και νομιμότητας όπου θα συμβίωναν ειρηνικά όλες οι ιδεολογίες και θα γίνονταν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εμοιαζε σαν μια επιχείρηση που ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί χωρίς να εξεγερθούν οι κληρονόμοι του Φράνκο. Γιατί δεν το έκαναν; Μα επειδή ο νεαρός μονάρχης είχε την ευφυΐα να τους συμπεριλάβει στη διαδικασία της μετάβασης. Γι’ αυτό σήμερα πρέπει να βοηθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις τη μεγαλειότητά του τον Φελίπε ΣΤ’ στην προσπάθειά του να κρατήσει την Ισπανία ενωμένη και ελεύθερη όπως ήταν αυτά τα 39 χρόνια.

Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα είναι περουβιανός συγγραφέας, βραβευμένος με Νομπέλ Λογοτεχνίας

Τελευταία Νέα