Λίγο πριν από τις 10 το βράδυ της 31ης Μαρτίου 1898, η Ελέανορ Μαρξ έστειλε την πιστή της καμαριέρα Γερτρούδη στο φαρμακείο για να αγοράσει χλωροφόρμιο και μια μικρή δόση κυανίου. «Είναι για έναν σκύλο» είχε γράψει στο σημείωμα που προοριζόταν για τον φαρμακοποιό. Τη βρήκαν νεκρή, ντυμένη στα λευκά. Στο γραφείο της υπήρχαν δημοσιεύματα για διάφορα σκάνδαλα διαφθοράς που συγκλόνιζαν τότε την Ευρώπη, καθώς και η αλληλογραφία της με το συνδικάτο των ανθρακωρύχων και ηγετικά στελέχη του σοσιαλιστικού κινήματος. Βρέθηκαν ακόμη η μπροσούρα του πατέρα της «Αξία, τιμή και κέρδος» την οποία σκόπευε να εκδώσει με δικό της πρόλογο αλλά και τα προσχέδια μιας βιογραφίας που όμως δεν κατάφερε ποτέ να ολοκληρώσει.

Οι λεπτομέρειες του τραγικού τέλους της μικρότερης κόρης του Καρλ Μαρξ περιέχονται στη βιογραφία που υπογράφει η Ρέιτσελ Χολμς και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Bloomsbury. Οπως όμως μας υπενθυμίζει στη Ρεπούμπλικα ο ιστορικός Ζίγκμουντ Τζίντζμπεργκ, αυτό είναι το τρίτο βιβλίο για την Ελέανορ. Νωρίτερα, είχαν εκδοθεί «Η ζωή της Ελέανορ Μαρξ: Μια σοσιαλιστική τραγωδία» του Τσουσίκι Τσουζούκι και η δίτομη βιογραφία της Ιβόν Καπ. Τι νόημα είχε επομένως ακόμη ένα βιβλίο όταν μάλιστα είχε προηγηθεί ειδικά το έργο της Καπ που θεωρείται κορυφαίο στο είδος του;

Η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στο πρόσωπο που βιογραφείται. Η Ελέανορ δεν ήταν απλώς η κόρη του Καρλ Μαρξ –ή εκείνη που αγαπούσε περισσότερο από τα έξι του παιδιά. Ηταν ένα αυτόφωτο και ισχυρό πνεύμα, το οποίο πριν το σκεπάσει μια ομίχλη που δεν διαλύθηκε ποτέ είχε διαγράψει μια λαμπρή πορεία. Εφηβη ακόμη, έγραφε μακροσκελείς επιστολές με «πολιτικές συμβουλές» στον Αβραάμ Λίνκολν (που ο πατέρας της φρόντιζε να μη φθάσουν ποτέ στον παραλήπτη τους). Στην ενήλικη ζωή της έγινε μια μαχητική φεμινίστρια. Δική της ήταν η πρώτη μετάφραση της Μαντάμ Μποβαρί στα αγγλικά, εκείνη είχε ερμηνεύσει για πρώτη φορά τη Νόρα του Ιψεν στο Λονδίνο.

Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: αξίζει μια τέτοια ζωή τρεις βιογραφίες; Αλλά αυτό το ερώτημα είναι παραπειστικό. Οι βιογραφίες φωτίζουν πολύ περισσότερα από μια ζωή. Είναι προσωποκεντρικά ντοκουμέντα μιας ολόκληρης εποχής, ένα είδος Ιστορίας μέσα στην Ιστορία. Είναι ενδεχομένως ο μοναδικός τρόπος να μάθουμε ότι ο Τύπος της εποχής προσέγγισε την αυτοκτονία της Ελέανορ Μαρξ ως ηθική χρεοκοπία του ελευθεριακού πνεύματος των σοσιαλιστών, γράφοντας ψευδώς ότι εκείνη αυτοκτόνησε επειδή ο Εντουαρντ Εϊβελινγκ την είχε εγκαταλείψει για να επιστρέψει στη γυναίκα του και τα τρία τους παιδιά.

Μια ζωή, γράφει ο Ζίγκμουντ Τζίντζμπεργκ, μπορεί να είναι ένα τρέμουλο ή ένα γέλιο. Αλλά είναι και μια συνεχής μάχη ιδεών που συνθέτουν πολλές ζωές μαζί.

Τελευταία Νέα