Μεταρρυθμίζοντας τη Γαλλία

Το γαλλικό Κοινοβούλιο έκλεισε τη χρονιά θεσπίζοντας μία εις βάθος μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, απαραίτητη όχι μόνο για την τοποθέτηση των δημόσιων οικονομικών της Γαλλίας πάνω σε υγιή και βιώσιμη βάση αλλά και για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην ευρωζώνη το 2014 και στο μέλλον. Πέραν αυτού, ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιήθηκε η μεταρρύθμιση είναι εξίσου σημαντικός με το ίδιο το μέτρο.

Η Γαλλία έχει μια δημογραφία περισσότερο ευοίωνη από ό,τι οι περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρ’ όλ’ αυτά, χρειάζονταν περαιτέρω προσπάθειες για την ενδυνάμωση ενός διανεμητικού συνταξιοδοτικού συστήματος με το ισοδύναμο μίας ποσοστιαίας μονάδας του ΑΕΠ. Η περίοδος των εισφορών θα αυξηθεί λοιπόν σταδιακά, φθάνοντας τα 43 χρόνια το 2035.

Η προσπάθεια αυτή κέρδισε την ευρεία αποδοχή των πολιτών διότι ήταν δίκαιη: θα συνεισφέρουν τόσο οι συνταξιούχοι όσο και οι εργαζόμενοι, καθώς και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ελήφθησαν υπόψη και οι χρηματοπιστωτικές και οι κοινωνικές ανάγκες, ενώ τα μειονεκτήματα του μέχρι τώρα ισχύοντος συστήματος θα αντιμετωπιστούν προς όφελος των γυναικών, των ανθρώπων με διακεκομμένη επαγγελματική σταδιοδρομία, ιδιαίτερα σε βαριά επαγγέλματα, και των χαμηλοσυνταξιούχων.

Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι πως για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία μια συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση σε συνεχή διαβούλευση με τις οργανώσεις των εργοδοτών και τις συνδικαλιστικές ενώσεις. Πολλοί περίμεναν μια σύγκρουση. Αντ’ αυτής, επικράτησε μια ατμόσφαιρα εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης.

Με άλλα λόγια, το κλειδί της επιτυχίας ήταν η δικαιοσύνη, η ισορροπία και ο κοινωνικός διάλογος. «Αυτή είναι μια μεταρρύθμιση σε γαλλικό στυλ!», δήλωσε για ένα προτεινόμενο μέτρο τον Σεπτέμβριο ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ. Ανεξαρτήτως από το αν το σχόλιο έγινε ή όχι με επικριτική διάθεση, προσωπικά το θεωρώ κομπλιμέντο. Ορισμένοι στην Ευρώπη πιστεύουν πως η μόνη καλή μεταρρύθμιση είναι η μεταρρύθμιση που προκαλεί πόνο. Δεν είναι αυτό το όραμά μου: ναι, ο εκσυγχρονισμός είναι απαραίτητος στο πλαίσιο ενός κόσμου που αλλάζει διαρκώς, δεν χρειάζεται όμως να είναι διχαστικός.

Η πρόκληση για την Ευρώπη είναι να προχωρήσει εμπρός χωρίς να καταρρεύσει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προσφέρουμε στους πολίτες της Ευρώπης μια ανανεωμένη αίσθηση ελπίδας και ευκαιριών. Η Γαλλία έχει συμβάλει ενεργά στη σταθεροποίηση της ευρωζώνης ενθαρρύνοντας τη διαρθρωτική πρόοδο, όπως είναι η εγκαθίδρυση μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης. Χρειάζεται επίσης να ενδυναμώσουμε την κοινωνική συνοχή στην ήπειρο. Αυτός είναι ο σκοπός της ολοκλήρωσης με βάση την αλληλεγγύη που ζητεί ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ.

Η αναθεώρηση τον περασμένο μήνα, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, της Οδηγίας για την Απόσπαση Εργαζομένων, η οποία εφαρμόζεται στους εργαζομένους που στέλνονται προσωρινά να εργαστούν σε κάποιο άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, είναι μια καλή αρχή. Πρέπει όμως να προχωρήσουμε περισσότερο. Η θέσπιση ενός πανευρωπαϊκού κατώτατου μισθού θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα στους πολίτες πως η Ευρώπη είναι μια κοινωνική πραγματικότητα.

Στη Γαλλία, έπειτα από δέκα χρόνια εξασθένησης στις αγορές των εξαγωγών, η κυβέρνησή μου έχει θέσει σε εφαρμογή μια τολμηρή στρατηγική για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση ήταν η κορύφωση 18 μηνών σημαντικών βημάτων προς τη δημοσιονομική εξυγίανση, που έχουν βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών χρηματοδοτώντας παράλληλα τις προτεραιότητές μας: εκπαίδευση, μετάβαση σε μια οικονομία στηριζόμενη λιγότερο στους γαιάνθρακες, απασχόληση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ασφάλεια. Οι άνευ προηγουμένου προσπάθειές μας είχαν ως αποτέλεσμα μια μείωση του ελλείμματος ισοδύναμη με ένα 1,5% του ΑΕΠ το 2012, ένα 1,7% το 2013 και ένα εκτιμώμενο 0,9% το 2014. Μέχρι το 2015, ο περιορισμός του ελλείμματος θα βασίζεται πια αποκλειστικά στις περικοπές δαπανών.

Παρότι χρειάστηκε αυτή την περίοδο να ανταποκριθούμε σε έκτακτες καταστάσεις, δεν θυσιάσαμε την ικανότητά μας να προωθήσουμε περισσότερες μεταρρυθμίσεις στο μέλλον. Στην πραγματικότητα, η αποκατάσταση του κοινωνικού διαλόγου ως εργαλείου επίτευξης μιας μακρόβιας συναίνεσης συνιστά μια βαθιά πολιτισμική τομή που προοιωνίζεται θετική συνέχεια για ανάλογες προσπάθειες.

Πολλές από αυτές τις προσπάθειες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη: μια περιεκτική μεταρρύθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης, ένα πλαίσιο για την υιοθέτηση νέων πηγών ενέργειας και, τέλος, μια συνολική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος προς όφελος της δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης και της ανάπτυξης.

Στο τέλος του δρόμου θα κριθούμε με βάση την οικονομική αποτελεσματικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη των μεταρρυθμίσεών μας. Αποστολή μας είναι να επιδείξουμε την ικανότητά μας να μεταρρυθμίσουμε την κυβέρνηση, να προσφέρουμε υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες για όλους σε λογικό κόστος και να ελέγξουμε τις δημόσιες δαπάνες προκειμένου να αποκαταστήσουμε τη δυνατότητά μας να μειώσουμε τη φορολογία χωρίς να παρεμποδιστεί η μείωση των ελλειμμάτων.

Φιλοδοξία μου είναι η δημιουργία ενός «νέου γαλλικού μοντέλου» που θα τοποθετεί τη βιώσιμη αλληλεγγύη στο επίκεντρό του, με όλους τους πολίτες να έχουν συνείδηση του τι οφείλουν στους υπόλοιπους. Ενα τέτοιο μοντέλο –στο οποίο η κυβέρνηση ενδυναμώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία και αφιερώνεται στην εξομάλυνση των μεγάλων οικονομικών και περιβαλλοντικών αλλαγών της εποχής μας –προσφέρει ευκαιρίες σε όλους, στηριζόμενο παράλληλα στη δύναμη της συλλογικής δράσης.