Εικόνα ασπρόμαυρη. Δυο άνδρες σε κοντινό πλάνο. Η ατμόσφαιρα ιλαρή, όπως οποιασδήποτε κουβεντούλας φίλων. Ο ένας επιδεικνύει υπερήφανος δοκιμαστικό σωλήνα όπου μόλις διακρίνεται, το πολύ δυο δάχτυλα, ένα σκούρο υγρό. «Ιδού το πλουτώνιο», λέει. Ο άλλος, στρατιωτικός όπως φαίνεται από την ενδυμασία, βουτάει με θεατρικότητα μια κούπα από το τραπέζι μπροστά τους και τη βάζει κάτω από τον σωλήνα λέγοντας γελαστά: «Δεν θα ‘θελα να χαθεί ούτε σταγόνα από τα 50 εκατομμύρια δολάρια που βρίσκονται εδώ μέσα». Αυτός που κρατάει τον δοκιμαστικό σωλήνα είναι ο επιστήμονας που συνέδεσε το όνομά του με τον ίδιο τον θάνατο –όπως έλεγε και ο ίδιος -, ο εφευρέτης της ατομικής βόμβας Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, ο άλλος είναι ο αξιωματικός, υπεύθυνος για το πείραμα του απόλυτου όπλου που έμελλε να αλλάξει τη μορφή του κόσμου, της ατομικής βόμβας.

Είναι ένα μόνο απόσπασμα από τα ντοκουμέντα που περιλαμβάνει η μεγαλειώδης αφήγηση, ενίοτε γκροτέσκα, αλλά συναρπαστική του Ολιβερ Στόουν για την άγνωστη ιστορία της Αμερικής ή την ιστορία που δεν έχει κανείς αφηγηθεί («The untold history of USA»). Τέσσερα χρόνια δουλειάς, δέκα ωριαία επεισόδια και ένα βιβλίο, που συνυπογράφουν ο δημιουργός των «JFK», «Πλατούν», «Wall Street» και ο καθηγητής Ιστορίας και διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Σπουδών Ατομικής Ενέργειας Πίτερ Κιούζνικ, για την Αμερική από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την επανεκλογή του Ομπάμα. Φιλοδοξία τους όχι απλώς να φωτίσουν πτυχές της Ιστορίας που έμειναν στη σκιά αλλά να καταθέσουν τη δική τους ερμηνεία.

Και ήδη, από το πρώτο επεισόδιο αφιερωμένο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι εμφανής η απόκλιση της άποψής τους από την επίσημη αφήγηση της ιστορίας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους Στόουν και Κιούζνικ, η συμβολή των Σοβιετικών στη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων υπήρξε σημαντικότερη από την Απόβαση στη Νορμανδία Αμερικανών και Βρετανών, γιατί χάρη στις θυσίες των Σοβιετικών είχε καταρρακωθεί ο χιτλερικός στρατός.

Με μια επική αφηγηματική μορφή και ένα έξοχο μοντάζ κινηματογραφημένων ντοκουμέντων –όπου θαυμάζει κανείς την ποικιλία και την πληθώρα τους –το ντοκιμαντέρ μοιάζει να απευθύνεται σε εκείνους τους Αμερικανούς που μαγεμένοι από τη φαντασμαγορία ηρωικών ταινιών σπιλμπεργκικής υπογραφής τύπου «Η σωτηρία του στρατιώτη Ράιαν» θεωρούν ότι μόνοι αυτοί πολέμησαν και νίκησαν τον Χίτλερ.

Ακόμη κι αν τους καταλογίσει κανείς ότι διαπράττουν το ίδιο λάθος γιατί, ενώ υπόσχονται ότι θα μιλήσουν για όσα δεν μιλούν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία, αφιερώνουν ελάχιστα λεπτά στην ιστορία των υπόλοιπων χωρών που ενεπλάκησαν στον Πόλεμο και ότι προκειμένου να αναδείξουν τον ρόλο των Σοβιετικών προσπερνούν τον ρόλο του Στάλιν σε εσωτερικές εκκαθαρίσεις που ανέβασαν τον αριθμό των νεκρών, όπως και την τραγωδία του Κατίν, έχει ενδιαφέρον η άποψή τους. Οπως και η εμμονή τους με τη ρίψη της ατομικής βόμβας, καθώς υποστηρίζουν ότι η Ιαπωνία είχε νικηθεί έτσι κι αλλιώς και μπορούσε να αποφευχθεί η τραγωδία. Αν και επισημαίνεται στον αμερικανικό Τύπο ότι η εν λόγω άποψη δεν είναι πρωτότυπη και έχει υποστηριχθεί ήδη σε δύο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν για την 50ή επέτειο από τη Χιροσίμα.

Για τους Στόουν και Κιούζνικ καθοριστικής σημασίας για τη χρήση του απόλυτου όπλου –το ντοκιμαντέρ αφήνει να εννοηθεί ότι η ρίψη της βόμβας ήταν επίδειξη ισχύος των Αμερικανών προς τους Σοβιετικούς –ήταν η υπόθεση Γουάλας. Το γεγονός δηλαδή, ότι ο Χένρι Γουάλας, που θεωρείται ότι ήταν αριστερών αντιλήψεων, παραμερίστηκε από τον Ρούζβελτ για να αναδειχθεί αντιπρόεδρος ο Τρούμαν.

Με αποτέλεσμα να αναλάβει αυτός την προεδρία με τον θάνατο του Ρούζβελτ το 1945 και να αποφασίσει τη ρίψη της βόμβας, ενώ ο Γουάλας δεν θα το έκανε ποτέ.

Φυσικά η ιστορία δεν γράφεται με «αν». Και είναι γεγονός ότι κατά την αφήγησή της ο Στόουν αφήνει κενά που ξεσήκωσαν διαμαρτυρίες από κριτικούς και ιστορικούς. Αλλά αυτό που κυρίως καταθέτει είναι μια αντίληψη για την αφήγηση της ιστορίας η οποία αφήνει χώρο στην αμφιβολία. Και το κάνει με ένα εντυπωσιακό ντοκιμαντέρ, με ύφος χολιγουντιανής υπερπαραγωγής που καθηλώνει από τα πρώτα πλάνα.

Τελευταία Νέα