Η Γαλλία εξέλεξε τον πρώτο Σοσιαλιστή Πρόεδρό της από το 1988 και μετά έδωσε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα και τους στενότερους συμμάχους του μια μεγάλη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ομως πόσο σοσιαλιστής είναι ο Φρανσουά Ολάντ; Και τι σημαίνει σήμερα να είσαι σοσιαλιστής;

Οχι πάρα πολλά. Ασφαλώς τίποτε ριζοσπαστικό. Κατά μία έννοια, ο σοσιαλισμός ήταν μια ιδεολογία του βιομηχανικού 19ου αιώνα, ένας δημοκρατικός μαρξισμός, και πέτυχε, ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σοσιαλισμός σήμαινε τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης και τη μεταμόρφωσή της στη μεσαία τάξη• υποστήριζε την κοινωνική δικαιοσύνη και ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα και με την έννοια αυτή πέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Καθώς η βιομηχανική εργατική τάξη γίνεται όλο και μικρότερη, ο σοσιαλισμός μοιάζει να έχει όλο και λιγότερα να πει. Κεντροδεξιά κόμματα έχουν αγκαλιάσει ή απορροφήσει πολλές από τις ιδέες του – τα συνδικάτα, τα γενναιόδωρα προνοιακά επιδόματα, μορφές εθνικοποιημένης υγειονομικής περίθαλψης, ακόμη και τους περιορισμούς στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η Δεξιά υποστηρίζει ότι μπορεί να διαχειριστεί όλα αυτά αποτελεσματικότερα από ό,τι η Αριστερά.

«Ως κίνημα με ιδεολογική βάση, ο σοσιαλισμός δεν είναι πλέον ζωτικός», λέει ο Γιόσκα Φίσερ, ο οποίος άρχισε τη σταδιοδρομία του στην άκρα Αριστερά και παραμένει ένας εξέχων εκπρόσωπος του Κόμματος των Πρασίνων. «Σήμερα είναι ένας συνδυασμός δημοκρατίας, κράτους δικαίου και του κράτους πρόνοιας και υποστηρίζεται από μια μεγάλη πλειοψηφία Ευρωπαίων». Ακόμη και στις ΗΠΑ, λέει ο κ. Φίσερ, «έχετε ένα είδος κράτους πρόνοιας, έστω κι αν δεν θέλετε να το παραδεχτείτε – δεν επιτρέπετε να πεθαίνουν άνθρωποι στον δρόμο».

Το γιατί λοιπόν η προοπτική του «ευρωπαϊκού σοσιαλισμού» είναι τόσο τρομακτική για μερικούς Αμερικανούς μπερδεύει τους Ευρωπαίους. Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, ένας ηγέτης της φοιτητικής εξέγερσης του Μάη του ’68, γνωστός τότε ως «Κόκκινος Ντάνι», είναι τώρα «Πράσινος Ντάνι», εκ των επικεφαλής της ομάδας των Οικολόγων στο Ευρωκοινοβούλιο. «Η μάχη ανάμεσα στην ιδιωτική ιδιοκτησία και την κρατική ιδιοκτησία έχει τελειώσει» και οι παραδοσιακές ταξικές διακρίσεις έχουν θολώσει, εξηγεί. «Ουδέποτε υπήρξε μια καθαρά σοσιαλιστική εργατική τάξη. Ο σοσιαλισμός και η σοσιαλδημοκρατία σήμερα έχουν να κάνουν με μια κοινωνία με περισσότερη αλληλεγγύη, περισσότερη προστασία του λαού, περισσότερη ισότητα». Κατά κάποιο τρόπο, προσθέτει, ο σοσιαλισμός προσδιορίζεται σήμερα περισσότερο κατ’ αντίθεση προς τον νεοφιλελευθερισμό – με περισσότερη συμμετοχή του κράτους και υψηλότερους φόρους για τους πλούσιους.

Ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί είχε επικριθεί πριν από τρία χρόνια επειδή είπε ότι το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν πεθαίνει απλώς, αλλά είναι «ήδη νεκρό», μια πολιτική εναλλακτική επιλογή για τους δυσαρεστημένους με τον Νικολά Σαρκοζί, που ήταν τότε πρόεδρος, αλλά όχι κάτι περισσότερο από μια αλλού τοποθετημένη ελίτ.

Σήμερα ο κ. Λεβί δεν έχει αλλάξει τις απόψεις του. «Δεν υπάρχουν πια σοσιαλιστές, αν ήταν ειλικρινείς θα είχαν αλλάξει το όνομα του κόμματος», τονίζει.