Η Eφη Καλλιφατίδη, όπως την αποκαλεί ο συγγραφέας, είναι η πρώτη φωνή του Εκο στα ελληνικά. Τον γνωρίζει σε βάθος μέσα από τα 20 βιβλία του τα οποία έχει μεταφράσει και ξέρει τα κλειδιά της γοητείας του. Οπως σημειώνει μιλώντας στα «ΝΕΑ»:

«Η πρώτη μου επαφή με τον Eκο ήταν περίπου το ’80, όταν ακόμη δεν υποψιαζόμουν καν ότι θα γινόμουν μεταφράστριά του. Ηταν δε μια ατελής επαφή, γιατί είχα προσπαθήσει να διαβάσω το «Ονομα του Ρόδου» στα ιταλικά μη έχοντας τις ανάλογες, κατ’ αρχάς γλωσσικές, γνώσεις. Το πασάλειψα, λοιπόν, και το άφησα στην άκρη ελπίζοντας να μεταφραστεί κάποτε για να μπορέσω να το διαβάσω. Τρία-τέσσερα χρόνια αργότερα έτυχε να φτάσει πια στα χέρια μου για να το μεταφράσω. Από ‘κεί και πέρα ο δεσμός μας έγινε σταθερός».

Λογική και ειλικρίνεια. «Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό, γιατί η δουλειά μου συνδέθηκε με έναν συγγραφέα με τετράγωνη λογική την οποία μπορούσα να παρακολουθήσω, σε σημείο που να διαισθάνομαι τι θα πει αμέσως μετά. Δεν θέλω να μιλήσω για τις γνώσεις αυτού του ανθρώπου, θα ήταν κοινοτοπία. Αυτό που πάντα με εντυπωσιάζει όμως είναι η απέραντη συνδυαστική του ικανότητα και η απόλυτη ειλικρίνειά του ως προς τις πηγές του και το χιούμορ του απέναντι στον κόσμο».

«Κλέφτης» φράσεων. «Ουδέποτε έκρυψε ότι μεγάλο μέρος των μυθιστορημάτων του είναι συρραφές παραθεμάτων – πολλές φορές αυτολεξεί – από διάφορα κείμενα, πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Φυσικά, ήδη από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων όλες οι ιστορίες έχουν ειπωθεί. Ο διαφορετικός τρόπος όμως που λέγονται είναι αυτό που σε μαγεύει κάθε φορά σε ένα νέο έργο. Ο Eκο, λοιπόν, έχει έναν μοναδικό, περίπλοκο τρόπο να συνδυάζει «θραύσματα» και να φτιάχνει νέα συναρπαστικά μωσαϊκά. Και από αυτή την άποψη τα έργα του έγιναν κλασικά. Το να αγνοείς το «Ρόδο» είναι σαν να αγνοείς τους «Αθλίους»».

Τεράστιο βάθος. «Ναι, ο Γουλιέλμος ντε Μπάσκερβιλ, ο αφηγητής στο «Ονομα του Ρόδου», είναι ο Σέρλοκ Χολμς, αλλά είναι και κάτι περισσότερο. Μπορεί να έχεις διαβάσει όλες τις ιστορίες του Σέρλοκ Χολμς, αλλά δεν ξέρεις το «Ρόδο». Μπορεί να έχεις εντρυφήσει στην «Αποκάλυψη» του Ιωάννη, αλλά δεν ξέρεις το «Ρόδο». Ακόμη και την Αγία Ιλδεγάρδη με τα οράματά της μπορεί να ξέρεις, αλλά δεν ξέρεις το «Ρόδο». Και γιατί στο «Εκκρεμές του Φουκό» ο ήρωας λέγεται Καζαουμπόν και το κομπιούτερ Αμπουλάφια; Αυτό που θέλω να πω είναι ότι όσο σκαλίζεις βρίσκεις. Και στον Eκο, αν θες να σκαλίσεις, φτάνεις σε τεράστιο βάθος. Από την άλλη, σου αφήνει την απόλυτη ελευθερία να διαβάσεις τα έργα του σαν απλές περιπετειώδεις ιστορίες, να αφεθείς στη μαγεία της πλοκής, να αγνοήσεις κάθε ιστορική ή λόγια αναφορά. Κλείνει το μάτι στον αναγνώστη και του λέει: «Από σένα εξαρτάται». Δεν ξέρω αν αυτό τον κάνει μεταμοντέρνο ή κλασικό, δεν έχουν σημασία οι χαρακτηρισμοί. Αλλά οπωσδήποτε τον κάνει σπουδαίο».

Πολλές ερμηνείες. «Τα μυθιστορήματα του Eκο είναι σαν τη λίστα στο «Εκκρεμές»: μπορούν να ερμηνευτούν σαν μια λίστα για ψώνια ή σαν ένα μυστικό μήνυμα που αφορά τους Ναΐτες. Είναι όπως λέει ο Μπέλμπο, πάλι στο «Εκκρεμές»: Κάθε στοιχείο γίνεται σημαντικό αν συνδεθεί με ένα άλλο. Και όσο προχωρεί ο αναγνώστης τόσο βρίσκει δεσμούς ανάμεσα στα στοιχεία, μέσα και έξω από την αφήγηση, μέσα και έξω από τον αφηγητή. Τελικά κάθε έργο είναι μια αντανάκλαση του δημιουργού του, έτσι δεν λέμε; Και τα έργα του Eκο είναι μπόλικα, πληθωρικά και βαθιά σαν τον ίδιο».

Τελευταία Νέα