«Νιώθω και ζω καλύτερα μετά τα 40 μου χρόνια» λέει στα «ΝΕΑ» ο 50χρονος Άρης Χανδρινός. «Είμαι παντρεμένος 25 χρόνια και πριν από περίπου 5 χρόνια πήρε η γυναίκα μου σύνταξη. Παρ΄ ότι είμαστε στη λεγόμενη μέση ηλικία, νομίζω πως έχουμε λιγότερο άγχος τώρα, λιγότερα προβλήματα και καλύτερη ποιότητα ζωής». Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο σε όλους τους πενηντάρηδες. Αντίθετα, οι περισσότεροι άνδρες και γυναίκες αυτής της ηλικίας περνούν μια περίοδο έντονης αυτοαμφισβήτησης, η οποία αποκαλείται κρίση της μέσης ηλικίας.


Κατά την ψυχολόγο Αλεξάνδρα Κορδόση, αυτή η κρίση συνοψίζεται στην παραδοχή ότι η νεότητα απομακρύνεται και γίνεται παρελθόν και ο άνθρωπος νιώθει να βαδίζει αναπόφευκτα προς τα γηρατειά και τον θάνατο.

«Για τις γυναίκες η μέση ηλικία σηματοδοτεί τη σημαντική απώλεια της αναπαραγωγικής ικανότητας, την εμμηνόπαυση, συνήθως μεταξύ 48 και 52 ετών. Ακολουθεί μεγάλη αλλαγή στα επίπεδα ορμονών, μεταξύ των άλλων, η διακοπή της παραγωγής των οιστρογόνων και της προγεστερόνης» λέει η κ. Κορδόση. «Στους άνδρες παρατηρείται εξίσου μείωση της παραγωγής της τεστοστερόνης με το πέρασμα του χρόνου, κάτι το οποίο όμως συμβαίνει σταδιακά και σε πολύ μεγαλύτερη ηλικία γι΄ αυτό και ο όρος ανδρόπαυση χρειάζεται περισσότερη επιστημονική τεκμηρίωση».

«Θα μπορούσαμε να χωρίσουμε σε δύο κατηγορίες τις σοβαρές κρίσεις που περνούν οι γυναίκες, ενώ για τους άνδρες είναι μία» λέει ο υπεύθυνος ενημέρωσης του Ελληνικού Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας Σταμάτης Παπαχαρίτου. «Οι γυναίκες μέχρι τα 40 έχουν αναπαραγωγική κρίση που συνοψίζεται στο ερώτημα: “Πότε θα γίνω μάνα;”. Από τα 50 και μετά έχουν τη βεβαιότητα ότι δεν μπορούν πια να γίνουν μανάδες. Μάλιστα, στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες η κρίση της μέσης ηλικίας στις γυναίκες έχει την τάση να μειώνεται σταθερά. Πριν από 10 χρόνια το κύριο σύμπτωμα ήταν η κατάθλιψη, ενώ σήμερα χάρη στις ιατρικές προόδους – π.χ. ορμονοθεραπεία- παρατηρούμε καλύτερη έκφραση και διεκδίκηση της σεξουαλικότητας των γυναικών της μέσης ηλικίας. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τους άνδρες, οι οποίοι όσο μεγαλώνουν έχουν μεγαλύτερη ανάγκη ετεροπροσδιορισμού. Τρεις στους 10 άνδρες μετά τα 40 έχουν στυτική δυσλειτουργία και από τα 45 και μετά συνειδητοποιούν ότι οι ερωτικές επιδόσεις τους δεν είναι βέβαιο ότι μπορούν να τους προσφέρουν έναν απόγονο ή μια σύντροφο».

Ο παραγκωνισμός

«Άνθρωποι μέσης ηλικίας που αισθάνονται στάσιμοι, μπορεί να επιχειρήσουν να κάνουν όλα όσα δεν πρόλαβαν να κάνουν στη ζωή τους, εμφανίζοντας αυξημένη επιθυμία για πολλές κοινωνικές εξόδους, πολλά προσωπικά έξοδα ή δραστηριοποίηση σε εντελώς καινούργιους τομείς» επισημαίνει η κ. Κορδόση. «Ανάλογα με τα κοινωνικά στερεότυπα και την πολιτική της κοινωνίας στον τομέα της εργασίας, συχνά ο μεσήλικος εργαζόμενος παραγκωνίζεται αφήνοντας περισσότερο χώρο για τους νέους ανθρώπους».

ΟΣΑ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΑΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ.

Άνθρωποι μέσης ηλικίας που αισθάνονται στάσιμοι, μπορεί να επιχειρήσουν να κάνουν όλα όσα δεν πρόλαβαν να κάνουν στη ζωή τους

«Πρέπει να μάθεις να συμβιβάζεσαι με την ηλικία σου»


ΟΙ ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ αλλαγές που συνοδεύουν αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά των ανθρώπων μπορούν να ενταχθούν στον ευρύτερο όρο «κλιμακτήριος».

«Κατά τη γνώμη μου, οι γυναίκες που εργάζονται ή έχουν ενδιαφέροντα περνούν καλύτερα την κλιμακτήριο» λέει η συνταξιούχος Άννα Βασιλείου, 55 ετών. «Κάθε ηλικία έχει τα δικά της καλά, αρκεί να έχεις δουλέψει με τον εαυτό σου. Να μη μένεις στην επιφάνεια. Πρέπει να μάθεις να συμβιβάζεσαι με την ηλικία σου για να μπορείς να τη χαρείς. Θεωρώ ότι η κρίση χτυπάει εξίσου άνδρες και γυναίκες, τους άνδρες μετά τα 45 και τις γυναίκες μετά τα 50 τους χρόνια. Για παράδειγμα, οι άνδρες πανικοβάλλονται με την πρεσβυωπία, την τριχόπτωση και τη μείωση των ερωτικών τους επιδόσεων. Οι γυναίκες, με τις ρυτίδες και τις πολύ νεώτερες, πλέον, αντιζήλους».

Ενέσιμες θεραπείες

Η ανάγκη διατήρησης της νεότητας εμφανίζεται πλέον έντονα σε όλο και νεώτερους άνδρες και γυναίκες. «Οι άνδρες αρχίζουν νωρίς, γύρω στα 30 τους χρόνια, τις εμφυτεύσεις μαλλιών, ενώ μετά τα 45 όλο και περισσότεροι επιλέγουν ενέσιμες θεραπείες όπως μπότοξ και υαλουρονικό» υποστηρίζει ο πλαστικός χειρουργός Γιώργος Αραβανής. «Οι γυναίκες αρχίζουν μετά τα 40 χρόνια τις ίδιες θεραπείες και μετά τα 45 τους επιλέγουν το λίφτινγκ προσώπου και τη βλεφαροπλαστική». «Η νεότητα στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων συνδέεται με θετικές ιδιότητες όπως η ζωντάνια, η ξενοιασιά, η διεκδίκηση ονείρων και η απεραντοσύνη των ανθρώπινων επιλογών» σημειώνει η ψυχολόγος κ. Κορδόση. «Σε αντίθεση, τα γηρατειά φέρνουν στον νου των ανθρώπων αδυναμίες, δυσκολίες, απώλειες και όρια στις ανθρώπινες επιλογές. Έτσι, είναι κατανοητό πως κανένας δεν θα ζήσει αυτή την ενδιάμεση περίοδο της ζωής του με ελαφρότητα και μόνο θετική σκέψη. Η ζωή όμως αποτελείται από προκλήσεις, από την ώρα που γεννιέται κάποιος μέχρι και την ώρα που πεθαίνει. Έτσι η κρίση της μέσης ηλικίας, όπως υποστηρίζει και η σύγχρονη βιβλιογραφία, δεν αποτελεί κρίση περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικία».

«Άρχισα γυμναστήριο στα 40 μου και το άφησα πριν από πέντε χρόνια, λόγω έλλειψης χρόνου» λέει ο κ. Χανδρινός. «Είχαμε και προβλήματα υγείας με τους γονείς μας η γυναίκα μου κι εγώ και αυτό το διάστημα των τελευταίων πέντε ετών τους χάσαμε. Έχουμε μια κόρη 23 ετών που ζει μαζί μας και σπουδάζει. Πιστεύω ότι όταν ανεξαρτητοποιηθεί και εκείνη θα γίνουν ακόμη καλύτερα τα πράγματα. Το ζήτημα είναι να μη σε παίρνει από κάτω. Υπάρχει φυσιολογική φθορά που τη δέχεσαι και συμβιβάζεσαι».

Βγαίνει η εφηβική ανάγκη για αναγνώριση


ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ εκδήλωση της κρίσης στη μέση ηλικία είναι η παλινδρόμηση στις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς και ο άντρας και η γυναίκα μπορεί να εκφράσουν την εφηβική ανάγκη για αναγνώριση ιδίως από το άλλο φύλο, κάτι που μπορεί να εμφανιστεί ως αυξημένη ενασχόληση με την περιποίηση της εξωτερικής εμφάνισης ή ακόμα και με τη σύναψη εξωσυζυγικών σχέσεων.

«Ο έλεγχος μπορεί να χαθεί εύκολα και στα δύο φύλα» επισημαίνει ο κ. Παπαχαρίτου, ο οποίος έχει την εμπειρία χιλιάδων ανθρώπων που καλούν δωρεάν την ανοιχτή γραμμή του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας (2310-999.099) για να ζητήσουν ιατρική και ψυχολογική στήριξη στην αντιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων.

Ο ρόλος των φίλων

«Στη μέση ηλικία ο κύκλος των φίλων είναι καθοριστικός για τους άνδρες. Όταν οι άλλοι έχουν μεγάλα παιδιά στα 50 τους, εκείνος που δεν έχει μπορεί είτε να το αναβάλλει συνεχώς είτε να αποφασίσει να μην τεκνοποιήσει. Γενικώς κλονίζεται, ιδίως μετά την εξέταση σπέρματος. Υπάρχουν άνδρες που καταφεύγουν στην εξωσωματική, ενώ οι γυναίκες τους δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας. Αυτό τους φορτίζει αρνητικά. Συνειδητοποιούν οι περισσότεροι κατά τη μέση ηλικία ότι ο χαρακτηρισμός του καλού εραστή δεν είναι επαρκής για μια καλή συντροφική σχέση ή για μια υγιή οικογένεια. Παρομοίως, το φιλικό περιβάλλον των γυναικών μέσης ηλικίας τις επηρεάζει άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά. Ωστόσο, οι γυναίκες είναι περισσότερο αυτάρκεις και κατά κανόνα μπορούν πλέον να ζουν καλύτερα από τους άνδρες, είτε μόνες τους είτε με τα παιδιά τους».

Παραγωγικότητα ή στασιμότητα είναι ουσιαστικά το δίλημμα που έχει να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος μεσήλικος, κατά την κ. Κορδόση. «Ο εξελικτικός στόχος για τη μέση ηλικία είναι να είναι κάποιος δημιουργικός και παραγωγικός στην εργασία του, δοτικός και χρήσιμος απέναντι στον σύντροφό του και τα παιδιά του».