«Βρίσκω διέξοδο στα ψώνια όταν περνάω τις χειρότερες φάσεις της ζωής μου ή στις μεγάλες μου βαρεμάρες. Η πιο έντονη στιγμή καταναλωτισμού που έχω περάσει ήταν όταν σε μια τέτοια δύσκολη στιγμή χρέωσα την κάρτα μου 700.000 δραχμές. Δύο τουλάχιστον μισθούς σήμερα- έκανα μήνες να ξεχρεώσω. Αμέσως μετά έσκισα την πιστωτική μου κάρτα, όμως την επόμενη μέρα πήγα και έβγαλα καινούργια».
Η Μίνα Κακανιά εργάζεται σκληρά καθημερινά- είναι στέλεχος σε εταιρεία- και γνωρίζει καλά την αξία των χρημάτων. Παραδέχεται όμως ότι αυτό δεν την πτοεί στο να ξοδέψει όταν βρίσκεται στα μαγαζιά. «Ο καταναλωτισμός είναι ένας τρόπος για να καλύψει μια γυναίκα τα κενά της ζωής της. Είναι ένας ακόμη εθισμός που δίνει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να παραταθεί η νεότητα». Μια μάχη με τον χρόνο παραδέχεται η κ. Κακανιά ότι είναι το shopping therapy, στο οποίο καταφεύγει γιατί όπως λέει: «Η αγορά καινούργιων ρούχων μού δίνει την αίσθηση ότι αν τα φορέσω, θα έχω την προσοχή των άλλων γύρω μου, και ότι θα είμαι πιο επιθυμητή. Φυσικά, αυτά δεν τα διεκδικούμε μόνο με την αγορά ρούχων, αλλά και καλλυντικών και οτιδήποτε συμβάλλει στη βελτίωση της εξωτερικής εικόνας μας».
Γκάτζετ για τους άντρες
Η κ. Κακανιά υποστηρίζει ότι αυτή η προσπάθεια- που αφορά κυρίως τις γυναίκες- γίνεται γιατί θέλουν να πάρουν «πόντους» από τους γύρω τους και αυτό εμμέσως τους δημιουργεί ευφορία και ευχαρίστηση. Όλοι όμως, όπως λέει, ξέρουν ότι η πραγματική αξία των ανθρώπων ανεξαρτήτου φύλου βρίσκεται αλλού, σε πράγματα που δεν συνδέονται με την εικόνα μας. Φυσικά το shopping μπορεί να είναι «προνόμιο» των γυναικών, όμως και οι άντρες δεν μένουν εκτός, αφού όπως εξηγεί η κ. Κακανιά, «οι γυναίκες μπορεί να βρίσκουν ευχαρίστηση σε ρούχα και σε καλλυντικά, όμως οι άντρες αναζητούν ευχαρίστηση με την αγορά διαφόρων γκάτζετ».
Σύμφωνα με την ψυχολόγο κ. Μαριέττα Ρήγα- Πεπελάση, «το να ξοδεύουμε χρήματα στην εποχή της κρίσης, που όλοι μάς λένε ότι δεν ξέρουμε πόσα χρόνια θα κρατήσει και ότι δεν θα επανέλθουμε σε αυτό που ήμασταν πριν- δηλαδή στον άκρατο καταναλωτισμό- αυτό μάλλον κατηφείς και δυστυχέστερους θα μας κάνει, παρά χαρούμενους».
Εν τούτοις όλοι πέφτουν στην παγίδα της σπατάλης, λέει η κ. Κακανιά και συνεχίζει: «Το παιχνίδι γύρω από την κατανάλωση και την αλόγιστη σπατάλη χρημάτων για τη βελτίωση της εξωτερικής μας εικόνας- γιατί περί αυτού πρόκειται- όλοι το ξέρουν και όλοι πέφτουν στην παγίδα εν γνώσει τους». Πρόσκαιρη ευφορία
Η Μαρία Λιούγκου είναι πωλήτρια σε κατάστημα ρούχων και παρατηρεί καθημερινά τις πελάτισσες: «Οι περισσότερες γυναίκες όταν επισκέπτονται τα μαγαζιά το κάνουν γιατί αναζητούν πρόσκαιρη ευχαρίστηση. Αυτό που τους προσφέρει το να πάνε στα μαγαζιά και να ξοδέψουν χρήματα είναι ευφορία που κρατάει λίγο. Φυσικά όλες γνωρίζουν ότι είναι μια επίπλαστη ψυχική κατάσταση. Η αλόγιστη αγορά πραγμάτων δεν δίνει την ισορροπία που αναζητά κανείς. Αυτή είναι η πραγματικότητα και όσο και αν τη γνωρίζουμε αρνούμαστε να τη δεχθούμε».
Η υπερκατανάλωση δεν είναι βεβαίως ελληνικό φαινόμενο. Η Εύα Ταρί είναι από την Ισπανία και τα τελευταία 3,5 χρόνια ζει και εργάζεται στην Ελλάδα σε κατάστημα ρούχων. «Νομίζω ότι μεγαλύτερη εξάρτηση με τον καταναλωτισμό έχουμε στην Ισπανία απ΄ ό,τι εδώ. Εμείς έχουμε μεγαλύτερη αγορά και η βιομηχανία της μόδας είναι πολύ πιο μεγάλη από την ελληνική», λέει.
ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΡΙΣΗ
«Ο άκρατος καταναλωτισμός σε εποχή κρίσης μάλλον δυστυχέστερους μας κάνει» είναι η άποψη της ψυχολόγου
«Πηγαίνω στα μαγαζιά μόνο όταν χρειάζομαι κάτι»
Πάντως, σύμφωνα με την ψυχολόγο Μαριέττα Ρήγα- Πεπελάση, «το να ξοδεύεις κάποια χρήματα που τα έχεις κερδίσει εσύ και όχι από δάνεια τραπεζών είτε για τον εαυτόν σου είτε από αγάπη προς άλλους, σημαντικούς για σένα, αυτό μπορεί να σου δώσει πραγματική χαρά».
«Ναρκωτικό» τα χρήματα
ΣΑΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΟ λειτουργούν τα χρήματα στον ανθρώπινο εγκέφαλο, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Βόννης, η οποία δεν βασίστηκε σε ερωτηματολόγια αλλά σε απευθείας μετρήσεις στα κέντρα του εγκεφάλου των ατόμων που συμμετείχαν. Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όταν οι καταναλωτές σκέφτονται χρήματα, ενεργοποιούνται συγκεκριμένα κέντρα του εγκεφάλου τα οποία συνδέονται με την απόλαυση. Σημειώνεται ότι στην έρευνα πήραν μέρος 18 εθελοντές οι οποίοι υποβλήθηκαν σε μια σειρά από τεστ που είχαν να κάνουν με διαφορετικές οικονομικές απολαβές και τιμές προϊόντων. Σε όλες τις περιπτώσεις φάνηκε να ενεργοποιούνται τα ίδια εγκεφαλικά κέντρα.
